Αστικός Κώδικας

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 456 ΦΕΚ Α’ 164/24.10.1984

ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣ.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Έχοντας υπόψη:

Οι  κανόνες  του  δικαίου περιλαμβάνονται στους νόμους και στα  έθιμα.

Ο νόμος ορίζει για το μέλλον, δεν έχει αναδρομική δύναμη και διατηρεί την ισχύ του εφόσον άλλος κανόνας δικαίου δεν τον καταργήσει ρητά ή σιωπηρά.

Η ιδιωτική  βούληση  δεν  μπορεί  να  αποκλείσει  την  εφαρμογή κανόνων δημόσιας τάξης.

Ο αλλοδαπός απολαμβάνει τα αστικά δικαιώματα του ημεδαπού.

 Η Ικανότητα δικαίου του φυσικού  προσώπου  ρυθμίζεται  από  το δίκαιο της ιθαγένειας.

 Η Αφάνεια διέπεται από το δίκαιο της ιθαγένειας.

Ελληνικό δικαστήριο μπορεί να κηρύξει άφαντο αλλοδαπό, αν πριν από την  εξαφάνισή του κατοικούσε ή διέμενε στην Ελλάδα ή εφόσον έχει περιουσία στην Ελλάδα.

Η ικανότητα για δικαιοπραξία ρυθμίζεται από το δίκαιο της ιθαγένειας.

  Η στέρηση, καθώς και κάθε άλλος περιορισμος της δικαιοπρακτικής ικανότητας με δικαστική απόφαση ρυθμίζονται από το δίκαιο της ιθαγένειας του προσώπου το οποίο αφορούν αυτά τα μέτρα.

Ελληνικό δικαστήριο μπορεί να υποβάλει σε καθεστώς στέρησης ή περιορισμού της δικαιοπρακτικής του ικανότητας αλλοδαπό που έχει τη συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα. Αν ο αλλοδαπός απλώς διαμένει ή έχει περιουσία στην Ελλάδα, μπορούν να ληφθούν μόνο ασφαλιστικά μέτρα.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το  άρθρο 14 του Ν. 2447/1996  (Α` 278).

  Αλλοδαπός που επιχειρεί στην Ελλάδα δικαιοπραξία για την οποία  είναι ανίκανος κατά το δίκαιο της ιθαγένειάς του, θεωρείται ικανός  να  την επιχειρήσει,  αν κατά το ελληνικό δίκαιο έχει αυτή την ικανότητα.   Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται στις  δικαιοπραξίες  οικογενειακού  και κληρονομικού  δικαίου  ούτε στις εμπράγματες δικαιοπραξίες για ακίνητα που βρίσκονται έξω από την Ελλάδα.

 Η  ικανότητα του νομικού προσώπου ρυθμίζεται από το δίκαιο της  έδρας του.

    Η δικαιοπραξία είναι έγκυρη ως προς τον τύπο αν είναι  σύμφωνη  είτε με το δίκαιο που διέπει το περιεχόμενό της είτε με το δίκαιο του  τόπου όπου επιχειρείται είτε με το  δίκαιο  της  ιθαγένειας  όλων  των μερών.

Ο Τύπος εμπράγματης δικαιοπραξίας ρυθμίζεται από το δίκαιο της τοποθεσίας του πράγματος.

1. Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις του γάμου ρυθμίζονται και για  τα δύο  πρόσωπα  που  πρόκειται  να  παντρευτούν  από  το  δίκαιο  της ιθαγένειας  ενός  απ` αυτά.  Ο τύπος του γάμου ρυθμίζεται είτε κατά το δίκαιο της ιθαγένειας ενός από τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν είτε κατά το δίκαιο του τόπου όπου τελείται.

2. `Οταν τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν ή το ένα  απ`  αυτά είναι  `Ελληνες και ο Γάμος τελείται στο εξωτερικό, η δήλωση του άρθρου 1367 του αστικού κώδικα  μπορεί  να  γίνει  και  στην  ελληνική προξενική αρχή.

  Οι  προσωπικές  σχέσεις των συζύγων ρυθμίζονται κατά σειρά:

1. από το δίκαιο  της  τελευταίας  κατά  τη  διάρκεια  του  γάμου  κοινής ιθαγένειάς  τους,  εφόσον  ο  ένας  τη  διατηρεί

2. από το δίκαιο της τελευταίας κατά τη διάρκεια του γάμου κοινής συνήθους διαμονής τους

3.από το δίκαιο με το οποίο οι σύζυγοι συνδέονται στενότερα.

Οι περουσιακές σχέσεις των συζύγων διέπονται από το δίκαιο που ρυθμίζει τις προσωπικές σχέσεις τους αμέσως μετά την Τέλεση του γάμου.

  Το διαζύγιο και  ο  δικαστικός  χωρισμός  ρυθμίζονται  από  το δίκαιο  που  διέπει τις Προσωπικές σχέσεις των συζύγων κατά την έναρξη της διαδικασίας του διαζυγίου ή του χωρισμού.

 Η ιδιότητα τέκνου ως  γεννημένου  σε  γάμο κρίνεται κατά το δίκαιο που διέπει τις προσωπικές σχέσεις της μητέρας και του συζύγου της κατά το χρόνο της γέννησης του τέκνου ή, αν  ο Γάμος τους έχει λυθεί πριν από τη γέννηση, κατά το χρόνο της λύσης του γάμου.

  Οι σχέσεις μεταξύ γονέων και τέκνου ρυθμίζονται κατά σειρά:

1. από το δίκαιο της τελευταίας κοινής ιθαγένειάς τους

2. από το δίκαιο της τελευταίας κοινής συνήθους διαμονής τους

3. από  το  δίκαιο  της ιθαγένειας του τέκνου.

   Οι  σχέσεις  μητέρας  και  τέκνου που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του ρυθμίζονται κατά σειρά:

1. από  το  δίκαιο  της  τελευταίας κοινής  ιθαγένειάς  τους

2.   από  το  δίκαιο  της  τελευταίας κοινής συνήθους διαμονής τους

3.  από το δίκαιο της ιθαγένειας της μητέρας.

Οι σχέσεις πατέρα και τέκνου  που  γεννήθηκε  χωρίς  γάμο  των γονέων  του  ρυθμίζονται  κατά  σειρά:

1. από το δίκαιο της τελευταίας κοινής ιθαγένειάς τους

2. από το δίκαιο της τελευταίας κοινής συνήθους διαμονής τους

3. από το δίκαιο της ιθαγένειας του πατέρα.

Οι σχέσεις μητέρας και πατέρα τέκνου που γεννήθηκε χωρίς γάμο τους ρυθμίζονται κατά σειρά από το δίκαιο της τελευταίας κατά τη διάρκεια της κύησης κοινής τους ιθαγένειας, συνήθους διαμονής ή απλής διαμονής.

      Η  εξομοίωση  τέκνου  γεννημένου  χωρίς γάμο των γονέων του με επιγενόμενο μεταξύ τους γάμο, προς Τέκνο γεννημένο σε γάμο, ρυθμίζεται από το δίκαιο που διέπει τις προσωπικές  σχέσεις  των  συζύγων  αμέσως μετά  την  Τέλεση του γάμου. Η εξομοίωση με πράξη της αρχής ρυθμίζεται από το δίκαιο της ιθαγένειας του πατέρα κατά το χρόνο της πράξης ή, αν αυτή επιχειρείται μετά το θάνατο του πατέρα, κατά το χρόνο του θανάτου του.

 Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για τη σύσταση και τη λύση της υιοθεσίας ρυθμίζονται απο το δίκαιο της ιθαγένειας του κάθε μέρους.

Οι σχέσεις μεταξύ του ή των θετών γονέων και του θετού τέκνου ρυθμίζονται κατά σειρά:

1.απο το δίκαιο της τελευταίας κοινής τους ιθαγένειας κατά τη διάρκεια της υιοθεσίας.

2.απο το δίκαιο της τελευταίας κοινής συνήθους διαμονής τους κατά τη διάρκεια της υιοθεσίας.

3.απο το δίκαιο της ιθαγένειας την οποία είχε ο θετός γονέας κατά την τέλεση της υιοθεσίας και σε περίπτωση υιοθεσίας απο συζύγους απο το δίκαιο που διέπει τις προσωπικές τους σχέσεις.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με το άρθρο 2 του Ν. 2447/1996 (Α` 278).

    Η επιτροπεία και κάθε άλλη επιμέλεια διέπονται από το δίκαιο της ιθαγένειας του προσώπου το οποίο αφορούν.

Ελληνικό δικαστήριο μπορεί να διορίσει επίτροπο ή άλλο επιμελητή για αλλοδαπό που έχει τη συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα. Αν ο αλλοδαπός απλώς διαμένει ή έχει περιουσία στην Ελλάδα μπορούν να ληφθούν μόνο ασφαλιστικά μέτρα.

Αν χρειάζεται να διοριστεί επιμελητής, επειδή είναι αβέβαιο ποιος είναι ο κύριος μιας υπόθεσης ή γιατί αυτός απουσιάζει και είναι άγνωστο η διαμονή του, εφαρμόζεται το δίκαιο του τόπου του δικαστηρίου.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με το άρθρο 14 του Ν. 2447/1996 (Α` 278).

   Οι  ενοχές  από  σύμβαση  ρυθμίζονται  από το δίκαιο στο οποίο  έχουν υποβληθεί τα μέρη.  Αν δεν υπάρχει τέτοιο, εφαρμόζεται το δίκαιο  που αρμόζει στη σύμβαση από το σύνολο των ειδικών συνθηκών.

  Οι Ενοχές από αδίκημα διέπονται από το  δίκαιο  της  πολιτείας  οπου διαπράχθηκε το αδίκημα.

 Η  νομή  και  τα  εμπράγματα  δικαιώματα  σε  κινητά ή ακίνητα πράγματα ρυθμίζονται από το δίκαιο της πολιτείας όπου βρίσκονται.

 Οι Κληρονομικές σχέσεις διέπονται από το δίκαιο της ιθαγένειας  που είχε ο κληρονομούμενος όταν πέθανε.

   Η απόκτηση και η απώλεια από ένα πρόσωπο της  ιθαγένειας  μιας πολιτείας ρυθμίζεται από το δίκαιο της πολιτείας αυτής.

   Εφόσον  ο νόμος δεν καθιερώνει άλλη ρύθμιση, αν το πρόσωπο δεν  έχει ιθαγένεια, εφαρμόζεται στη θέση του  δικαίου  της  ιθαγένειας  το δίκαιο  της  συνήθους  διαμονής  και,  αν  δεν έχει συνήθη διαμονή, το δίκαιο της απλής διαμονής.

   Αν το πρόσωπο έχει ελληνική και ξένη ιθαγένεια, ως δίκαιο  της ιθαγένειας εφαρμόζεται το ελληνικό δίκαιο.

Αν  το  πρόσωπο  έχει  πολλαπλή ξένη ιθαγένεια, εφαρμόζεται το δίκαιο της πολιτείας με την οποία συνδέεται στενότερα.

    Στο   αλλοδαπό   δίκαιο   που   πρέπει   να   εφαρμοστεί   δεν περιλαμβάνονται   και   οι  κανόνες  ιδιωτικού  διεθνούς  δικαίου  της αλλοδαπής πολιτείας.

  Διάταξη αλλοδαπού δικαίου δεν εφαρμόζεται, αν η  εφαρμογή  της προσκρούει στα χρηστά ήθη ή γενικά στη δημόσια τάξη.

   Κάθε άνθρωπος είναι ικανός να έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις.

   Το πρόσωπο αρχίζει να υπάρχει μόλις γεννηθεί ζωντανό και παύει  να υπάρχει με το θάνατό του.

Ως  προς  τα  δικαιώματα  που  του  επάγονται  το κυοφορούμενο θεωρείται γεννημένο, αν γεννηθεί ζωντανό.

`Οποιος ισχυρίζεται, για να ασκήσει δικαίωμα, ότι ένα  πρόσωπο  ζει ή πέθανε, ή ότι σε ορισμένη εποχή ζούσε ή ότι επέζησε από κάποιον άλλο, οφείλει να το αποδείξει.

         Αν περισσότεροι έχουν πεθάνει και δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι  ο ένας επέζησε  από  κάποιον  άλλο,  τεκμαίρεται  ότι  όλοι  πέθαναν  ταυτόχρονα.

Θεωρείται  ότι  έχει αποδειχθεί ο θάνατος προσώπου που το σώμα  του δεν βρέθηκε, αν εξαφανίστηκε υπό συνθήκες που κάνουν το θάνατό του βέβαιο.

   Αν ο θάνατος προσώπου είναι πολύ πιθανός, επειδή  εξαφανίστηκε  ενώ βρισκόταν  σε  κίνδυνο  ζωής,  ή  επειδή  λείπει πολύ καιρό χωρίς ειδήσεις,  το  δικαστήριο  τον  κηρύσσει  άφαντο  ύστερα  από   αίτηση οποιουδήποτε εξαρτά δικαιώματα από το θάνατό του.

Η  κήρυξη  της  Αφάνειας  δεν  μπορεί  να ζητηθεί πριν από την πάροδο ενός τουλάχιστον έτους από τη στιγμή του κινδύνου, και, αν ήταν παρατεταμένος, από την τελευταία στιγμή του, ή πέντε τουλάχιστον  ετών από την τελευταία είδηση.

        Η  αίτηση  για  την  κήρυξη  της  Αφάνειας  δικάζεται  από  το δικαστήριο  της  τελευταίας  στην  Ελλάδα  Κατοικίας  ή  διαμονής  του προσώπου  που εξαφανίστηκε, και, αν δεν υπάρχει, από το δικαστήριο της πρωτεύουσας του κράτους.

     Αν  η  αίτηση  κριθεί  βάσιμη,  το  δικαστήριο   διατάζει   να δημοσιευτεί  στον  τύπο  περίληψή  της  και  ορίζει τον  τρόπο  της δημοσίευσης.

Η περίληψη περιέχει:

1.  το όνομα, το  επώνυμο,  το  επάγγελμα  και την  Κατοικία  του  αιτούντος  και  εκείνου  που  εξαφανίστηκε

2.πρόσκληση προς εκείνον που εξαφανίστηκε ή οποιονδήποτε άλλο  να  δώσει πληροφορίες σχετικά με τη ζωή ή το θάνατο αυτού που εξαφανίστηκε, μέσα σε  ορισμένη  προθεσμία. Η προθεσμία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από ένα χρόνο από την τελευταία δημοσίευση.

       Αφού περάσει η προθεσμία που  αναφέρεται  στη  δημοσίευση,  το δικαστήριο  δικάζει  την  αίτηση  και μπορεί να διατάξει αυτεπαγγέλτως κάθε απόδειξη καθώς και την ένορκη εξέταση του αιτούντος.

Αν κριθεί ότι τα  γεγονότα  που  αναφέρει  η  αίτηση  για  την Αφάνεια  αποδείχθηκαν,  η  απόφαση κηρύσσει την Αφάνεια, καθορίζει από πότε  αρχίζει  και  καταλογίζει  τα  δικαστικά  έξοδα  και  τέλη  στην περιουσία του αφάντου.

  Αν  κατά  τη  διάρκεια της δίκης της Αφάνειας εμφανιστεί αυτός  που είχε εξαφανιστεί ή  φτάσουν  ειδήσεις  γι  αυτόν  ή  αποδειχθεί  ο  θάνατός του, η αίτηση απορρίπτεται.

        `Υστερα  από  αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον το δικαστήριο μπορεί να άρει την κατάσταση της Αφάνειας ή να μεταβάλει το χρόνο  της εναρξής  της.   Στη  δίκη  κλητεύεται  και εκείνος που είχε ζητήσει να κηρυχθεί η Αφάνεια ή, αν έχει πεθάνει ή κατοικεί στο εξωτερικό ή είναι άγνωστη η διαμονή του, ο εισαγγελέας.

  Η απόφαση που κηρύσσει την Αφάνεια, καθώς και αυτή  που  αίρει  την κατάσταση  της Αφάνειας ή που μεταβάλλει το χρόνο της εναρξής της δημοσιεύεται, όταν γίνει τελεσίδικη, σύμφωνα με τη διάταξη του  άρθρου 43  παρ.  1 και από τη δημοσίευση ισχύει για όλους. Για το γεγονός που βεβαιώνει η απόφαση συντάσσεται ληξιαρχική πράξη ή γίνεται  αντίστοιχη σημείωση πάνω σ` αυτήν.

Μετά  τη  δημοσίευση της τελεσίδικης απόφασης που κηρύσσει την Αφάνεια, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά,  μπορούν  να  ασκηθούν όλα τα δικαιώματα που εξαρτώνται από το θάνατο του αφάντου σαν να είχε αποδειχθεί ο θάνατος.

Τα Αποτελέσματα της κήρυξης της Αφάνειας αρχίζουν από το χρόνο  που σύμφωνα με την απόφαση άρχισε η Αφάνεια.

Οι  κληρονόμοι  και  οι  κληροδόχοι της περιουσίας του αφάντου  έχουν υποχρέωση να δώσουν ασφάλεια  για  την  ενδεχόμενη  απόδοση  της περιουσίας σε επικρατέστερους δικαιούχους ή στον άφαντο.  `Οσοι ασκούν οποιοδήποτε  άλλο  δικαίωμα  που  εξαρτάται  από το θάνατο του αφάντου μπορούν να υποχρεωθούν σε ασφάλεια. Η ασφάλεια αίρεται  όταν  περάσουν δέκα  χρόνια  από  τότε που η περιουσία παραδόθηκε στους κληρονόμους ή τους κληροδόχους ή από τότε που ασκήθηκε άλλο δικαίωμα.

Αν εμφανιστεί  ο  άφαντος  ή  αναγνωριστεί  ότι  τρίτοι  έχουν επικρατέστερα  δικαιώματα,  αυτοί  που άσκησαν δικαίωμα από την κήρυξη της Αφάνειας έχουν υποχρέωση να αποδώσουν ό, τι πήραν.   Αν  πρόκειται για κληρονομία, εφαρμόζονται οι διατάξεις για την αγωγή περί κλήρου.

      Το  πρόσωπο  έχει  Κατοικία  τον  τόπο  της κύριας και μόνιμης εγκατάστασής του.  Κανένας δεν μπορεί να έχει  συγχρόνως  περισσότερες από  μία  κατοικίες. Για τις υποθέσεις που αναφέρονται στην άσκηση του επαγγέλματος λογίζεται ως ειδική Κατοικία του προσώπου  ο  τόπος  όπου ασκεί το επάγγελμά του.

  Αν δεν μπορεί να αποδειχθεί η τελευταία Κατοικία του προσώπου,  ως Κατοικία θεωρείται ο τόπος της διαμονής του.

   Αυτοί  που  έχουν  διοριστεί  σε ισόβια δημόσια υπηρεσία έχουν Κατοικία τον τόπο όπου υπηρετούν.

Ο ανήλικος που τελεί υπό γονική μέριμνα, έχει κατοικία την κατοικία των γονέων του ή του γονέα που ασκεί μόνος του τη γονική μέριμνα. Αν τη γονική μέριμνα ασκούν και οι δύο γονείς, χωρίς να έχουν την ίδια κατοικία, ο ανήλικος έχει κατοικία την κατοικία του γονέα με τον οποίο διαμένει.

Η επίδοση εγγράφων που αφορούν το τέκνο γίνεται στην κατοικία του γονέα με τον οποίο διαμένει ή του τρίτου που ασκεί τη γονική μέριμνα. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο, υποχρεώνεται άμεσα να ενημερώσει τον άλλο γονέα σχετικά με την επίδοση και το περιεχόμενο των εγγράφων που το αφορούν.

Ο ανήλικος που τελεί υπό επιτροπεία ή όποιος τελεί υπό πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση, έχει κατοικία την κατοικία του επιτρόπου ή του δικαστικού συμπαραστάτη του.

   `Οποιος προσβάλλεται  παράνομα  στην  προσωπικότητά  του  έχει δικαίωμα  να  απαιτήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον.  Αν η προσβολή αναφέρεται στην προσωπικότητα προσώπου που έχει πεθάνει το δικαίωμα αυτό έχουν ο σύζυγος, οι κατιόντες,  οι  ανιόντες, οι αδελφοί και οι κληρονόμοι του από διαθήκη.

Αξίωση   αποζημίωσης   σύμφωνα   με   τις  διατάξεις  για  τις αδικοπραξίες δεν αποκλείεται.

   Αν σ` αυτόν που δικαιούται να φέρει  ένα  όνομα  αμφισβητείται  από άλλον  το  δικαίωμα  αυτό,  ή  αν  κάποιος  χρησιμοποιεί παράνομα ορισμένο όνομα, ο  δικαιούχος  ή  εκείνος  που  βλάπτεται,  μπορεί  να ζητήσει  να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον. Αξίωση αποζημίωσης σύμφωνα και με τις  διατάξεις  για  τις  αδικοπραξίες  δεν αποκλείεται.

   Στις  περιπτώσεις των δύο προηγούμενων άρθρων το δικαστήριο με  την απόφασή του, ύστερα από αίτηση αυτού που έχει προσβληθεί και  αφού λάβει υπόψη το είδος της προσβολής, μπορεί επιπλέον να καταδικάσει τον υπαίτιο  να ικανοποιήσει την ηθική βλάβη αυτού που έχει προσβληθεί.  Η ικανοποίηση συνίσταται σε πληρωμή χρηματικού ποσού, σε  δημοσίευμα,  ή σε ο,τιδήποτε επιβάλλεται από τις περιστάσεις.

   `Οποιος  προσβάλλεται  παράνομα  στο αποκλειστικό δικαίωμά του  επάνω στα προϊόντα της διάνοιάς του έχει δικαίωμα  να  απαιτήσει  κατά  τους όρους  του νόμου, να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον.   Αξίωση  αποζημίωσης  σύμφωνα  με  τις  διατάξεις   για   τις αδικοπραξίες δεν αποκλείεται.

   `Ενωση  προσώπων  για  την  επιδίωξη  ορισμένου  σκοπού, καθώς επίσης σύνολο περιουσίας που έχει ταχθεί  στην  εξυπηρέτηση  ορισμένου σκοπού,  μπορούν  να  αποκτήσουν  προσωπικότητα  (νομικό  πρόσωπο), αν τηρηθούν οι όροι που αναγράφει ο νόμος.

 Η ικανότητα του νομικού προσώπου  δεν  εκτείνεται  σε  έννομες σχέσεις που προϋποθέτουν ιδιότητες φυσικού προσώπου.

 Η  συστατική  πράξη, το καταστατικό ή ο οργανισμός του νομικού προσώπου συντάσσονται εγγράφως.

 Το Νομικό πρόσωπο, αν στη συστατική πράξη  η  στο  καταστατικό  δεν ορίζεται  διαφορετικά,  έχει  ως  έδρα τον τόπο όπου λειτουργεί η διοίκησή του.

     Το Νομικό πρόσωπο διοικείται από ένα ή περισσότερα πρόσωπα.

`Οταν η διοίκηση είναι πολυμελής, αν δεν  ορίζεται  κάτι  άλλο  στη συστατική  πράξη  ή  στο καταστατικό, οι αποφάσεις λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων.

Μέλος της διοίκησης δεν δικαιούται να ψηφίσει,  αν  η  απόφαση  αφορά την επιχείρηση δικαιοπραξίας ή την έγερση ή την κατάργηση δίκης  μεταξύ του νομικού προσώπου και του μέλους ή  του  συζύγου  του ή εξ αίματος συγγενούς του έως και τον τρίτο βαθμό.

  `Οποιος  έχει  τη  διοίκηση  νομικού  προσώπου  φροντίζει  τις υποθέσεις του και το αντιπροσωπεύει δικαστικά και εξώδικα.Υποκατάσταση  απαγορεύεται  εφόσον  η συστατική πράξη ή το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά.

  Η  έκταση  της  εξουσίας  εκείνου   που   έχει   τη   διοίκηση προσδιορίζεται από τη συστατική πράξη ή το καταστατικό. Ο προσδιορισμός αυτός  ισχύει  και  για  τους  τρίτους.  Με  τη  συστατική  πράξη ή το καταστατικό ορισμένες υποθέσεις  μπορούν  να  ανατεθούν  σε  ιδιαίτερο πρόσωπο.   Η  εξουσία  του, σε περίπτωση αμφιβολίας, εκτείνεται και σε κάθε συναφή πράξη.

Κατά  τα  λοιπά  εφαρμόζονται  αναλόγως  οι  διατάξεις για την αντιπροσώπευση και την εντολή.

Αν λείπουν τα πρόσωπα που απαιτούνται για τη διοίκηση του νομικού προσώπου ή αν τα συμφέροντα τους συγκρούονται προς εκείνα του νομικού προσώπου, ο ειρηνοδίκης διορίζει προσωρινή διοίκηση ύστερα από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα  1 παρ.1, 110 παρ.21 Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51) και 1 περ.α` Ν. 4077/2012,ΦΕΚ Α 168

  Δικαιοπραξίες που επιχείρησε μέσα στα όρια της εξουσίας του το όργανο που διοικεί το Νομικό πρόσωπο υποχρεώνουν το Νομικό πρόσωπο.

    Το  Νομικό πρόσωπο ευθύνεται για τις πράξεις ή τις παραλείψεις  των οργάνων που το αντιπροσωπεύουν, εφόσον η πράξη ή η παράλειψη έγινε  κατά  την  εκτέλεση  των  καθηκόντων  που  τους  είχαν  ανατεθεί   και  δημιουργεί   υποχρέωση  αποζημίωσης.   Το  υπαίτιο  πρόσωπο  ευθύνεται  επιπλέον εις ολόκληρον.

Μόλις το Νομικό πρόσωπο  διαλυθεί,  βρίσκεται  αυτοδικαίως  σε  εκκαθάριση.  Ωσότου  περατωθεί  η  εκκαθάριση  και για τις ανάγκες της  θεωρείται ότι υπάρχει.

Αν ο νόμος ή η συστατική πράξη ή το καταστατικό δεν ορίζουν διαφορετικά ή το αρμόδιο όργανο δεν αποφάσισε διαφορετικά, η εκκαθάριση γίνεται από εκείνους που έχουν τη διοίκηση του νομικού προσώπου. Αν δεν υπάρχουν, ο ειρηνοδίκης διορίζει έναν ή περισσότερους εκκαθαριστές.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα 1 παρ.2, 110 παρ.21 Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51) και 1 περ.α` Ν. 4077/2012,ΦΕΚ Α 168

  Ο εκκαθαριστής ενεργεί ως διοικητής του νομικού  προσώπου.   Η εξουσία του περιορίζεται στις ανάγκες της εκκαθάρισης.

Ο  εκκαθαριστής  ευθύνεται  να  αποζημιώσει τους δανειστές του νομικού προσώπου  για  κάθε  υπαίτια  παράβαση  των  υποχρεώσεών  του.

Περισσότεροι εκκαθαριστές ευθύνονται εις ολόκληρον.

  Η εκκαθάριση γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις για τη δικαστική εκκαθάριση κληρονομίας, που εφαρμόζονται αναλόγως.

   Η περιουσία νομικού προσώπου που διαλύθηκε, αν ο  νόμος  ή  η συστατική  πράξη ή το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά, ή το αρμόδιο όργανο δεν αποφάσισε διαφορετικά, περιέρχεται στο δημόσιο. Το  δημόσιο έχει  την υποχρέωση να εκπληρώσει το σκοπό του νομικού προσώπου με την περιουσία αυτή.

  `Ενωση προσώπων που επιδιώκει  σκοπό  μη  κερδοσκοπικό  αποκτά προσωπικότητα  όταν  εγγραφεί  σε ειδικό δημόσιο βιβλίο (σωματείο) που τηρείται στο πρωτοδικείο της έδρας  του.   Για  να  συσταθεί  σωματείο χρειάζονται είκοσι τουλάχιστον πρόσωπα.

   Για  την  εγγραφή  του  σωματείου  στο  βιβλίο  οι ιδρυτές ή η Διοίκηση του σωματείου υποβάλλουν αίτηση στο πρωτοδικείο.  Στην αίτηση επισυνάπτονται η συστατική πράξη, τα ονόματα των μελών  της  διοίκησης και το καταστατικό με τις υπογραφές των μελών και με χρονολογία.

   Το  καταστατικό,  για να είναι έγκυρο, πρέπει να καθορίζει:

1. το σκοπό, την επωνυμία και την έδρα του σωματείου

2.  τους  όρους  της εισόδου,  της  αποχώρησης  και  της  αποβολής  των μελών, καθώς και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους

3. τους πόρους  του  σωματείου

4. τον   τρόπο  της  δικαστικής  και  της  εξώδικης  αντιπροσώπευσης  του σωματείου

5.  τα όργανα της διοίκησης του σωματείου,  καθώς  και  τους όρους  με  τους  οποίους  καταρτίζεται  και  λειτουργεί η διοίκηση και παύονται τα οργανά της

6. τους  όρους  με  τους  οποίους  συγκαλείται, συνεδριάζει  και  αποφασίζει  η συνέλευση των μελών

7.  τους όρους για την τροποποίηση του καταστατικού

8. τους  όρους  για  τη  διάλυση  του σωματείου.

Αν συντρέχουν οι νόμιμοι όροι, ο ειρηνοδίκης διατάσσει:

1. να δημοσιευθεί στον τύπο περίληψη του καταστατικού με τα ουσιώδη στοιχεία του,

2. να εγγραφεί το σωματείο στο βιβλίο των σωματείων. Η εγγραφή αυτή περιλαμβάνει το όνομα και την έδρα του σωματείου, τη χρονολογία του καταστατικού, τα μέλη της διοίκησης και τους όρους που την περιορίζουν Το καταστατικό επικυρώνεται από τον ειρηνοδίκη, κοινοποιείται στον εισαγγελέα πρωτοδικών και κατατίθεται στο αρχείο του πρωτοδικείου.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα  1 παρ.3, 110 παρ.21 Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51) και 1 περ.α` Ν. 4077/2012,ΦΕΚ Α 168,ως εξής:

Τη διάταξη του ειρηνοδίκη που απορρίπτει την αίτηση έχει δικαίωμα να ανακόψει μόνο εκείνος που την είχε υποβάλει. Τη διαταγή που δέχεται την αίτηση έχει δικαίωμα να ανακόψει μόνο ο εισαγγελέας πρωτοδικών αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αίτησης της εποπτεύουσας αρχής, καθώς και κάθε τρίτος που έχει έννομο συμφέρον.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα  1 παρ.4, 110 παρ.21 Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51) και 1 περ.α` Ν. 4077/2012,ΦΕΚ Α

 Το σωματείο αποκτά προσωπικότητα από τη στιγμή που θα εγγραφεί στο βιβλίο. Η εγγραφή γίνεται αμέσως μετά την έκδοση της διαταγής του άρθρου 81.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα  1 παρ.5, 110 παρ.21 Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51) και 1 περ.α` Ν. 4077/2012,ΦΕΚ Α 168, ως εξής:

     Κάθε  τροποποίηση  του  καταστατικού ισχύει μόνο αφού εγγραφεί στο βιβλίο σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 79, 81 και 82.

      Η διάλυση του σωματείου, οπωσδήποτε και αν επέλθει, καθώς  και  τα  ονόματα  των  εκκαθαριστών, σημειώνονται στο βιβλίο των σωματείων, δίπλα στην εγγραφή του. Η  σημείωση  γίνεται  ύστερα  από  αίτηση  της  διοίκησης του σωματείου ή της αρχής που προκάλεσε τη διάλυσή του.

  Αν το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά, η είσοδος νέων μελών επιτρέπεται πάντοτε.

   Τα μέλη έχουν δικαίωμα να  αποχωρήσουν  από  το  σωματείο.   Η αποχώρηση πρέπει να γνωστοποιείται τρεις τουλάχιστον μήνες πριν από τη λήξη του λογιστικού έτους και ισχύει για το τέλος του.

   Αποβολή μέλους επιτρέπεται:

1.  στις περιπτώσεις που προβλέπει  το καταστατικό

2.  αν  υπάρχει  σπουδαίος  λόγος και το αποφασίσει η γενική συνέλευση.

Το μέλος που έχει αποβληθεί έχει το δικαίωμα να προσφύγει στον πρόεδρο των πρωτοδικών μέσα σε δύο μήνες αφότου του  γνωστοποιήθηκε  η απόφαση,  αν η αποβολή έγινε αντίθετα προς τους όρους του καταστατικού ή αν δεν υπήρχαν σπουδαίοι λόγοι για την αποβολή του.

  `Ολα τα μέλη του σωματείου έχουν  ίσα  δικαιώματα.   Ιδιαίτερα δικαιώματα απονέμονται ή αφαιρούνται με τη Συναίνεση όλων των μελών.

   `Οσοι  έπαψαν  να  είναι  μέλη  του σωματείου δεν έχουν κανένα δικαίωμα στην περιουσία του.

Οφείλουν να καταβάλουν την εισφορά τους ανάλογα  με  το  χρόνο  που παρέμειναν μέλη.

   Η   ιδιότητα   του   μέλους,  αν  το  καταστατικό  δεν  ορίζει διαφορετικά, δεν επιδέχεται αντιπροσώπευση και δεν μεταβιβάζεται, ούτε κληρονομείται.

   Η  διοίκηση  του  σωματείου,  αν  το  καταστατικό  δεν  ορίζει διαφορετικά, αποτελείται από μέλη του σωματείου.

       Η συνέλευση των μελών αποτελεί το ανώτατο όργανο του σωματείου  και  αποφασίζει για κάθε υπόθεσή του που δεν υπάγεται στην αρμοδιότητα  άλλου οργάνου.  Η συνέλευση, αν το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά,   ιδίως εκλέγει τα πρόσωπα της διοίκησης, αποφασίζει για  την  είσοδο  ή  την  αποβολή  μέλους,  εγκρίνει  τον  ισολογισμό,  αποφασίζει  για  τη  μεταβολή  του  σκοπού  του  σωματείου,   για   την   τροποποίηση   του  καταστατικού και για τη διάλυση του σωματείου.

   Η  συνέλευση  έχει την εποπτεία και τον έλεγχο των οργάνων της διοίκησης και έχει το δικαίωμα  οποτεδήποτε  να  τα  παύει,  χωρίς  να θίγεται το δικαίωμά τους να απαιτήσουν την αμοιβή που έχει συμφωνηθεί.

Το  καταστατικό δεν μπορεί να περιορίσει το δικαίωμα της συνέλευσης να παύει τα όργανα της διοίκησης για  σπουδαίους  λόγους  και  ιδίως  για βαριά  παράβαση  των καθηκόντων τους ή για ανικανότητα να ασκήσουν την τακτική διαχείριση.

  Η διοίκηση συγκαλεί τη συνέλευση στις περιπτώσεις  που  ορίζει  το καταστατικό  ή  κάθε  φορά  που  επιβάλλεται  από  το συμφέρον του σωματείου.

Η συνέλευση συγκαλείται, αν το ζητήσει ο αριθμός μελών που προβλέπει  το καταστατικό. Αν δεν υπάρχει τέτοια πρόβλεψη, τη σύγκληση μπορεί να ζητήσει το ένα πέμπτο των μελών με αίτηση όπου  αναγράφονται τα θέματα που πρόκειται να συζητηθούν.

Αν η διοίκηση δεν εισακούσει την αίτηση, ο πρόεδρος πρωτοδικών  μπορεί  να  εξουσιοδοτήσει  τους αιτούντες να συγκαλέσουν τη συνέλευση  και να ρυθμίσει τα σχετικά με την προεδρία της.

         Η συνέλευση αποφασίζει με απόλυτη  πλειοψηφία  των  μελών  που  είναι  παρόντα.   Απόφαση  για θέμα που δεν αναγράφεται στην πρόσκληση  είναι άκυρη.  Αν όλα τα μέλη συναινέσουν εγγράφως σε ορισμένη πρόταση,  μπορεί να ληφθεί απόφαση και χωρίς συνέλευση των μελών.

         Το μέλος δεν έχει δικαίωμα να ψηφίσει, αν η απόφαση αφορά  την  επιχείρηση δικαιοπραξίας ή την έγερση ή την κατάργηση δίκης μεταξύ του  σωματείου  και του μέλους ή του συζύγου του ή εξ αίματος συγγενούς του  ως και τον τρίτο βαθμό.

         Για να αποφασιστεί η τροποποίηση του καταστατικού ή η  διάλυση  του  σωματείου  χρειάζεται  η παρουσία των μισών τουλάχιστον μελών και  πλειοψηφία των τριών τετάρτων των παρόντων.

  Για να μεταβληθεί ο σκοπός του σωματείου πρέπει να συναινέσουν  όλα τα μέλη. Οι απόντες συναινούν εγγράφως.

  Απόφαση της συνέλευσης είναι άκυρη, αν αντιβαίνει στο  νόμο  ή  στο καταστατικό.   Την  ακυρότητα  κηρύσσει  το δικαστήριο ύστερα από αγωγή μέλους που  δεν  συναίνεσε  ή  οποιουδήποτε  άλλου  έχει  έννομο συμφέρον.  Η  αγωγή  αποκλείεται  μετά  την  πάροδο  έξι μηνών από την απόφαση της συνέλευσης.  Η απόφαση που κηρύσσει την  ακυρότητα  ισχύει έναντι όλων.

Ο  πρόεδρος  πρωτοδικών μπορεί να αναστείλει την εκτέλεση μιας άκυρης απόφασης, αν το ζητήσει η Διοίκηση του σωματείου ή μέλος του ή ο εισαγγελέας.

 Το  σωματείο  διαλύεται  οποτεδήποτε με απόφαση της συνέλευσης  των μελών.

Το σωματείο διαλύεται στις περιπτώσεις που προβλέπει το καταστατικό.

Το σωματείο διαλύεται μόλις τα μέλη του μείνουν λιγότερα από δέκα.

  Με απόφαση του πρωτοδικείου μπορεί να διαλυθεί το σωματείο, αν  το ζητήσει η  διοίκησή  του  ή  το  ένα  πέμπτο  των  μελών  του  ή  η εποπτεύουσα  αρχή:

1.   αν, επειδή μειώθηκε ο αριθμός των μελών του ή από άλλα αίτια, είναι αδύνατο  να  αναδειχθεί  διοίκηση  ή  γενικά  να εξακολουθήσει  να  λειτουργεί το σωματείο σύμφωνα με το καταστατικό

2.αν ο σκοπός του σωματείου εκπληρώθηκε ή αν από τη μακρόχρονη  αδράνεια συνάγεται  ότι  ο  σκοπός  του  έχει  εγκαταλειφθεί

3.  αν το σωματείο επιδιώκει σκοπό διαφορετικό από εκείνον που καθορίζει το καταστατικό ή αν ο σκοπός ή η λειτουργία του σωματείου έχουν  καταστεί  παράνομοι  ή ανήθικοι ή αντίθετοι προς τη δημόσια τάξη.

 Η  περιουσία  σωματείου  που διαλύθηκε δεν διανέμεται ποτέ στα  μέλη του.

         `Ενωση προσώπων για την επιδίωξη  σκοπού,  όταν  δεν  αποτελεί  σωματείο,  εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, διέπεται από τις διατάξεις  για την εταιρία.   Μόλις  η  ένωση  αυτή  μετατραπεί  σε  σωματείο,  η   περιουσία  της  μεταβιβάζεται  στο  σωματείο  σύμφωνα  με  τις  κοινές διατάξεις.

  Αν  με  ιδρυτική  πράξη,  μια  περιουσία   ορίστηκε   για   να εξυπηρετηθεί ορισμένος  σκοπός,  το  ίδρυμα  αποκτά  προσωπικότητα με διάταγμα που εγκρίνει τη σύστασή του.

  Η ιδρυτική πράξη γίνεται είτε με δικαιοπραξία εν ζωή  είτε  με διάταξη τελευταίας βούλησης. Η δικαιοπραξία εν ζωή απαιτείται να γίνει με συμβολαιογραφικό έγγραφο.

   Στην  ιδρυτική  πράξη  πρέπει  να  καθορίζεται  ο  σκοπός  του ιδρύματος, η περιουσία που αφιερώνεται και ο οργανισμός του.

Το  διάταγμα  που  εγκρίνει  το  ίδρυμα  μπορεί να ορίσει ή να συμπληρώσει ή να τροποποιήσει τον οργανισμό, με τον όρο ότι  η  θέληση του  ιδρυτή θα παραμείνει σεβαστή. Η συμπλήρωση ή η τροποποίηση μπορεί να γίνει με τους ίδιους όρους και με  μεταγενέστερο  διάταγμα  με  την επιφύλαξη της διάταξης του άρθρου 119.

  `Υστερα   από  αίτηση  του  ιδρυτή  το  δικαστήριο  μπορεί  να επιτρέψει την ανάκληση της ιδρυτικής πράξης: 1.   επειδή  επακολούθησε απορία  του  ιδρυτή  2.  για  σπουδαίους  λόγους  που δικαιολογούν την ανάκληση.  Μετά την έκδοση του διατάγματος δεν επιτρέπεται αίτηση  για ανάκληση.

 Η  αρμόδια  αρχή  προκαλεί  αυτεπαγγέλτως  την   έγκριση   του ιδρύματος.

   Από  τη  σύσταση του ιδρύματος ο ιδρυτής έχει την υποχρέωση να μεταβιβάσει σ` αυτό την περιουσία που έταξε.

Δικαιώματα που  μεταβιβάζονται  με  απλή  εκχώρηση,  εφόσον  η βούληση  του  ιδρυτή  δεν  είναι  αντίθετη, μεταβιβάζονται αυτοδικαίως μόλις συσταθεί το ίδρυμα.

  `Ιδρυμα που συνιστάται μετά το θάνατο του ιδρυτή θεωρείται ότι υφίσταται κατά το χρόνο του θανάτου του ως προς την περιουσία που έχει ταχθεί υπέρ του ιδρύματος.

  Οι δανειστές και οι νόμιμοι μεριδούχοι του ιδρυτή  μπορούν  να προσβάλουν  τη  σύσταση του ιδρύματος σύμφωνα με τις διατάξεις για τις δωρεές.

  Τα πρόσωπα που ωφελούνται από το  σκοπό  του  ιδρύματος  έχουν  αγωγή εναντίον του.  Αν τα πρόσωπα αυτά δεν προσδιορίζονται κατά τρόπο επαρκή   από   την   ιδρυτική  πράξη,  η  διοίκηση  του  ιδρύματος  τα προσδιορίζει κατά εύλογη κρίση.

  Το ίδρυμα παύει να  υπάρχει  στις  περιπτώσεις  που  ορίζει  η ιδρυτική πράξη ή ο οργανισμός του.

Το   ίδρυμα  διαλύεται  με  διάταγμα:

1.  αν  ο  σκοπός  του, εκπληρώθηκε ή έγινε απραγματοποίητος

2. αν  έχει  παρεκκλίνει  από  το σκοπό του, ή αν ο σκοπός ή η λειτουργία του έγινε παράνομος ή ανήθικος ή αντίθετος προς τη δημόσια τάξη.

  Ο  οργανισμός  του  ιδρύματος  μπορεί να μεταβληθεί, ακόμη και αντίθετα προς τη θέληση του ιδρυτή,  αν  το  ζητήσει  η  διοίκηση  του ιδρύματος  και αν η μεταβολή επιβάλλεται για να συντηρηθεί η περιουσία του ή για να εκπληρωθεί ο σκοπός του

         Αν ο σκοπός του ιδρύματος έγινε  απραγματοποίητος,  μπορεί  να  δοθεί  σ`  αυτό,  με  διάταγμα  που  προκαλεί  η  αρμόδια  αρχή, άλλος  παραπλήσιος σκοπός, σύμφωνα με την πιθανότερη θέληση του ιδρυτή.

         Η μεταβολή του περιεχομένου ή των όρων της ιδρυτικής πράξης ως  προς τις διατάξεις της  που  εξυπηρετούν  σκοπό  δημόσιο  ή  κοινωφελή  απαγορεύεται.    Οταν   η   θέληση   του   ιδρυτή   καταστεί   απόλυτα   απραγματοποίητη, επιτρέπεται, εξαιρετικά, η περιουσία που είχε  ταχθεί να διατεθεί με ειδικό νόμο για άλλο παραπλήσιο σκοπό.

     Επιτροπές  από  πέντε  τουλάχιστον μέλη, που έχουν ως σκοπό να  συγκεντρώσουν χρήματα ή άλλα αντικείμενα με εράνους,  γιορτές  ή  άλλα  παρόμοια  μέσα,  για  την  εξυπηρέτηση  ορισμένου  σκοπού  δημόσιου  ή  κοινωφελούς (Επιτροπές εράνων), αποκτούν προσωπικότητα με διάταγμα.

Συστατικό διάταγμα

Το διάταγμα περιέχει τον οργανισμό και τα μέλη  της  επιτροπής  και καθορίζει το έργο και την έδρα της, καθώς και το χρονικό διάστημα  για

να περατώσει το έργο της. Το διάστημα αυτό μπορεί να παραταθεί.

  Η επιτροπή παύει να υπάρχει μόλις περάσει ο  χρόνος  που  είχε ταχθεί ή περατωθεί το έργο της.

Η  επιτροπή μπορεί να διαλυθεί με διάταγμα:

1. αν αποφασίσει η  ίδια να διαλυθεί

2. αν έχει παρεκκλίνει από  το  έργο  της

3.   αν  η εκτέλεση  του  έργου  της  έγινε  ανέφικτη  ή συνάγεται οπωσδήποτε ότι εγκαταλείφθηκε 4. αν ο σκοπός έγινε παράνομος ή ανήθικος ή  αντιβαίνει στη δημόσια τάξη.

  Αν   ο   οργανισμός   προβλέπει   ότι  η  περιουσία  που  έχει συγκεντρωθεί από την επιτροπή θα χρησιμοποιηθεί  για  ορισμένο  διαρκή σκοπό,  για  την περαιτέρω εκπλήρωσή του πρέπει να συσταθεί ιδρυμα και εφαρμόζονται οι διατάξεις για το ίδρυμα.

 `Οποιος έχει συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας  του (ενήλικος) είναι ικανός για κάθε δικαιοπραξία.

   Ανίκανοι για δικαιοπραξία είναι:

1. όποιοι δεν εχουν συμπληρώσει το δέκατο έτος
2. 2. όποιοι βρίσκονται σε πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 16 του Ν. 2447/1996   (Α` 278).

  Περιορισμένη Ικανότητα για δικαιοπραξία έχουν:

1. οι ανήλικοι που συμπλήρωσαν το δέκατο έτος

2. όποιοι βρίσκονται σε μερική στερητική δικαστική συμπαράσταση

3. όποιοι βρίσκονται σε επικουρική δικαστική συμπαράσταση.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 16 του Ν.2447/1996 (Α` 278).

  Η δήλωση βούλησης από ανίκανο για δικαιοπραξία είναι άκυρη.

Η δήλωση της βούλησης είναι άκυρη αν, κατά το χρόνο που έγινε, το πρόσωπο δεν είχε συνείδηση των πράξεών του ή βρισκόταν σε ψυχική ή διανοητική διαταραχή που περιόριζε αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής του.

Οι κληρονόμοι μπορούν, μέσα σε μια πενταετία από την επαγωγή, να προσβάλλουν για έναν από τους λόγους της προηγούμενης παραγράφου τις μη χαριστικές δικαιοπραξίες που έγιναν από τον κληρονομούμενο ή προς αυτόν τότε μόνο: 1. αν κατά την κατάρτιση της δικαιοπραξίας εκκρεμούσε διαδικασία για την υποβολή του κληρονομουμένου σε δικαστική συμπαράσταση λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής, που δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί ή αν μετά την κατάρτιση ο κληρονομούμενος υποβλήθηκε σε δικαστική συμπαράσταση λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής, που δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί ή αν μετά την κατάρτιση ο κληρονομούμενος υποβλήθηκε σε δικαστική συμπαράσταση για την παραπάνω αιτία 2. αν η δικαιοπραξία καταρτίστηκε ενόσω αυτός βρισκόταν έγκλειστος σε ειδική για την κατάστασή του μονάδα ψυχικής υγείας 3. αν η κατάσταση που επικαλούνται οι κληρονόμοι προκύπτει από την ίδια τη δικαιοπραξία που προσβάλλεται.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 16 του Ν. 2447/1996    (Α` 278).

Στην  περίπτωση  του  προηγούμενου   άρθρου,   αν   η   δήλωση απευθυνόταν  σε  άλλον,  που  αγνοούσε  ανυπαίτια  την  κατάσταση  του προσώπου  με  το  οποίο  συναλλάχθηκε,  μπορεί  το  πρόσωπο  αυτό   να υποχρεωθεί  κατά  τις περιστάσεις να ανορθώσει τη ζημία που επήλθε από την ακυρότητα, εφόσον δεν μπορεί να καλυφθεί από αλλού.

  Πρόσωπα με περιορισμένη ικανότητα είναι ικανά να  επιχειρήσουν δικαιοπραξία  μόνο  στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος ή μόνο με τους όρους που τάσσει ο νόμος.

 Ο ανήλικος που έχει συμπληρώσει το δέκατο  έτος  είναι  ικανός για δικαιοπραξία, από την οποία αποκτά απλώς και μόνο έννομο όφελος.

    Ο  ανήλικος που έχει συμπληρώσει το δέκατο τέταρτο έτος μπορεί να διαθέτει ελεύθερα κάθε  τι  που  κερδίζει  από  την  προσωπική  του εργασία  ή  που του δόθηκε για να το χρησιμοποιεί ή για να το διαθέτει ελεύθερα.

   Ο Ανήλικος που συμπλήρωσε το δέκατο πέμπτο έτος μπορεί, με  τη γενική Συναίνεση των προσώπων που ασκούν την επιμέλειά του, να συνάψει σύμβαση   εργασίας   ως  εργαζόμενος.  Αν  δεν  δίνεται  η  Συναίνεση, αποφασίζει το δικαστήριο ύστερα από αίτηση του ανηλίκου.

   Ο  έγγαμος  ανήλικος  μπορεί  να  επιχειρεί  μόνος  του   κάθε δικαιοπραξία  απαραίτητη  για να συντηρεί ή να βελτιώνει την περιουσία του ή για να αντιμετωπίζει τις ανάγκες της προσωπικής  του  συντήρησης και  εκπαίδευσης, καθώς και τις τρέχουσες ανάγκες της οικογένειάς του. Μπορεί επίσης: 1.  να  εκμισθώνει  μόνος  τα  ακίνητά  του,  αστικά  ή αγροτικά,  το  πολύ  για  μια  εξαετία  2.   να  εισπράττει  μόνος του εισοδήματα από την περιουσία του 3. να διεξάγει μόνος  του  κάθε  δίκη σχετική με τις παραπάνω δικαιοπραξίες.

   Δήλωση βούλησης που δεν έγινε στα σοβαρά παρά μόνο φαινομενικά (εικονική)  είναι  άκυρη.   `Αλλη δικαιοπραξία που καλύπτεται κάτω από την εικονική είναι έγκυρη αν τα μέρη την ήθελαν και συντρέχουν οι όροι που απαιτούνται για τη σύστασή της.

Η εικονικότητα δεν βλάπτει εκείνον που συναλλάχθηκε  αγνοώντας  την.

        Αν  κάποιος  καταρτίζει  δικαιοπραξία  και  η  δήλωσή  του δεν συμφωνεί, από ουσιώδη πλάνη, με  τη  βούλησή  του,  έχει  δικαίωμα  να ζητήσει την ακύρωση της δικαιοπραξίας.

      Η πλάνη είναι ουσιώδης όταν αναφέρεται σε σημείο τόσο σπουδαίο για  την  όλη δικαιοπραξία, ώστε, αν το πρόσωπο γνώριζε την πραγματική κατάσταση, δεν θα επιχειρούσε τη δικαιοπραξία.

Η πλάνη  που  αναφέρεται  σε  ιδιότητες  του  προσώπου  ή  του  πράγματος  θεωρείται ουσιώδης, αν κατά τη συμφωνία των μερών ή με βάση  την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, οι ιδιότητες αυτές είναι  τόσο  σπουδαίες  για  την  όλη δικαιοπραξία, ώστε, αν το πρόσωπο γνώριζε την  πραγματική κατάσταση, δεν θα επιχειρούσε τη δικαιοπραξία.

     Εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, πλάνη  που  αναφέρεται αποκλειστικά στα παραγωγικά αίτια της βούλησης δεν είναι ουσιώδης.

 Η  δικαιοπραξία  δεν ακυρώνεται λόγω της πλάνης:

1. αν ο άλλος δέχεται τη δήλωση της βούλησης όπως την εννοεί ο πλανώμενος

2.   αν  η ακύρωση αντιβαίνει στην καλή πίστη.

          `Οποιος  αξιώνει  να  ακυρωθεί η δικαιοπραξία επειδή πλανήθηκε έχει υποχρέωση να ανορθώσει τη ζημία που επέρχεται από την ακύρωση στο μέτρο που δεν υπερβαίνει το διαφέρον από την έγκυρη  δικαιοπραξία.   Η υποχρέωση για αποζημίωση αποκλείεται, αν αυτός που ζημιώθηκε γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει την πλάνη.

 Αν  δήλωση  βούλησης  διαβιβάστηκε  λανθασμένα,   εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για την πλάνη.

   `Οποιος  παρασύρθηκε με απάτη σε δήλωση βούλησης έχει δικαίωμα να ζητήσει να ακυρωθεί η δικατοπραξία.  Αν  η  δήλωση  απευθύνεται  σε άλλον  και  η απάτη έγινε από τρίτον, η ακύρωση μπορεί να ζητηθεί μόνο εφόσον εκείνος προς τον  οποίο  απευθύνεται  η  δήλωση  ή  τρίτος  που απέκτησε  αμέσως  δικαίωμα  από αυτήν γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει την απάτη.

   Αν η πλάνη που προκλήθηκε από την απάτη δεν είναι ουσιώδης και  το άλλο μέρος αποδέχεται τη δήλωση της βούλησης όπως τη  θέλησε  αυτός  που απατήθηκε, το δικαστήριο μπορεί να μην ακυρώσει τη δικαιοπραξία.

Εκείνος  που απατήθηκε έχει δικαίωμα, παράλληλα με την ακύρωση  της δικαιοπραξίας, να ζητήσει και  την  ανόρθωση  κάθε  άλλης  ζημίας,  σύμφωνα  με  τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες.  Εχει επίσης δικαίωμα  να αποδεχτεί τη δικαιοπραξία και να ζητήσει μόνο να ανορθωθεί η ζημία.

    `Οποιος  εξαναγκάστηκε  σε  δήλωση  βούλησης  με  απειλή   που ασκήθηκε  παράνομα  ή  αντίθετα  προς τα χρηστά ήθη από τον άλλο ή από τρίτο έχει δικαίωμα να ζητήσει να ακυρωθεί η δικαιοπραξία.

Η απειλή πρέπει στις συγκεκριμένες συνθήκες, να προξενεί  φόβο  σε γνωστικό  άνθρωπο  και να εκθέτει σε σπουδαίο και άμεσο κίνδυνο τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα, την ελευθερία, την τιμή,  την  περιουσία αυτού που απειλήθηκε ή των προσώπων που συνδέονται μαζί του στενότατα.

Παράλληλα   με  την  ακύρωση  της  δικαιοπραξίας  εκείνος  που απειλήθηκε έχει δικαίωμα να ζητήσει και την ανόρθωση κάθε άλλης ζημίας σύμφωνα με τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες.  Εχει  επίσης  δικαίωμα να  αποδεχτεί  τη  δικαιοπραξία  και  να ζητήσει μόνο την ανόρθωση της ζημίας.

     `Οποιος εξαναγκάστηκε με απειλή που  ασκήθηκε  από  τρίτο,  να απευθύνει  δήλωση  βούλησης  σε  άλλον, αν ακυρωθεί για το λόγο αυτό η δήλωση, μπορεί κατά τις περιστάσεις να υποχρεωθεί να  αποζημιώσει  τον άλλο, αν αυτός ούτε γνώριζε ούτε όφειλε να γνωρίζει την απειλή.

Η   ακύρωση   δικαιοπραξίας  λόγω  πλάνης,  απάτης  ή  απειλής  επέρχεται με δικαστική απόφαση.  Την  ακύρωση  έχουν  το  δικαίωμα  να  ζητήσουν  μόνο  αυτός  που  πλανήθηκε  ή απατήθηκε ή απειλήθηκε και οι  κληρονόμοι τους.

    Η αγωγή για ακύρωση απευθύνεται κατά του  άλλου  συμβαλλομένου αν  πρόκειται  για μονομερή δικαιοπραξία, απευθύνεται κατά εκείνου που αντλεί άμεσα από αυτήν έννομο συμφέρον.

  Η παραίτηση του δικαιούχου επιφέρει απόσβεση  του  δικαιώματος για  ακύρωση.   Η  παραίτηση,  ρητή  ή  σιωπηρή,  δεν  είναι ανάγκη να απευθυνθεί σε άλλον.

`Οταν  περάσουν  δύο  χρόνια  από  τη  δικαιοπραξία  επέρχεται απόσβεση  του δικαιώματος για ακύρωση. Αν η πλάνη ή η απάτη ή η απειλή εξακολούθησαν και μετά τη δικαιοπραξία, η διετία αρχίζει από τότε  που πέρασε  η  κατάσταση αυτή.  Σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται ακύρωση όταν περάσουν είκοσι χρόνια από τη δικαιοπραξία.

  Η  τήρηση  τύπου  για  τη δικαιοπραξία απαιτείται μόνο όπου το ορίζει ο νόμος.

 Δικαιοπραξία για την οποία δεν τηρήθηκε ο τύπος που απαιτεί  ο νόμος, εφόσον δεν ορίζεται το αντίθετο, είναι άκυρη.

Σε  περίπτωση αμφιβολίας είναι επίσης άκυρη η δικαιοπραξία, αν δεν τηρήθηκε ο τύπος που είχαν καθορίσει τα μέρη.   Αλλά  η  εκπλήρωση της  δικαιοπραξίας  με  επίγνωση της έλλειψης του τύπου, θεραπεύει την έλλειψη αυτή.

    Αν ο νόμος ή τα μέρη όρισαν για τη δικαιοπραξία έγγραφο  τύπο,  το έγγραφο πρέπει να έχει την ιδιόχειρη υπογραφή του εκδότη.

Αν  πρόκειται για σύμβαση, η υπογραφή των συμβαλλομένων πρέπει  να τεθεί στο ίδιο έγγραφο.  Αν συνταχθούν για τη  σύμβαση  περισσότερα  πρωτότυπα,   αρκεί   η  υπογραφή  του  κάθε  μέρους  στο  έγγραφο  που  προορίζεται για το άλλο.

Το συμβολαιογραφικό έγγραφο αναπληρώνει τον έγγραφο  τύπο.  Αν  πρόκειται  για  σύμβαση, η αποδοχή της πρότασης μπορεί να γίνει και με χωριστό συμβολαιογραφικό έγγραφο.

Αν ο έγγραφος τύπος ορίστηκε από τα μέρη, αρκούν, σε περίπτωση αμφιβολίας, και ενυπόγραφες επιστολές ή τα πρωτότυπα τηλεγραφημάτων.

   Αποτύπωση της υπογραφής με μηχανικό μέσο ισχύει  ως  ιδιόχειρη υπογραφή,  αν πρόκειται για ανώνυμους τίτλους που εκδίδονται σε μεγάλο αριθμό.

   Ο τύπος που ο νόμος ορίζει για τη δικαιοπραξία απαιτείται  και για τις τροποποιήσεις της.

 Αν  τα μέρη επιφυλάχθηκαν να συντάξουν έγγραφο για σύμβαση που καταρτίστηκε μεταξύ τους, σε περίπτωση αμφιβολίας η σύμβαση ισχύει και αν δεν συνταχθεί το έγγραφο.

  Η σύμβαση με την οποία  τα  μέρη  ανέλαβαν  την  υποχρέωση  να συνάψουν ορισμένη σύμβαση (Προσύμφωνο) υπόκειται στον τύπο που ο νόμος ορίζει για τη σύμβαση που πρέπει να συναφθεί.

 Η  δήλωση  της  βούλησης  έχει  νομική  ενέργεια  μόνο  αφότου περιέλθει στο πρόσωπο στο οποίο απαιτείται να απευθυνθεί.

Η δήλωση της βούλησης δεν έχει καμιά ενέργεια, αν προηγουμένως  ή ταυτόχρονα περιήλθε σ` εκείνον στον οποίο απευθύνεται ανάκλησή της.

   Ο Θάνατος αυτού που δήλωσε τη βούλησή του δεν επιδρά στο κύρος  της δήλωσης.  Το ίδιο ισχύει και για τη  μεταγενέστερη  δικαιοπρακτική του ανικανότητα.

    Η  δήλωση της βούλησης είναι άκυρη εφόσον το πρόσωπο στο οποίο έγινε δεν είχε την Ικανότητα για δικαιοπραξία.

Δήλωση της βούλησης προς πρόσωπο που δεν έχει συνείδηση των πράξεών του ή που βρίσκεται σε ψυχική ή διανοητική διαταραχή, η οποία περιορίζει αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής του, είναι άκυρη.

Αν αυτός που δήλωσε αγνοούσε ανυπαίτια την κατάσταση του προσώπου, μπορεί κατά τις περιστάσεις το πρόσωπο αυτό να υποχρεωθεί να ανορθώσει τη ζημία του από την ακυρότητα, εφόσον δεν μπορεί να καλυφθεί από αλλού.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο16 του Ν. 2447/1996 (Α` 278).

 Δήλωση βούλησης προς πρόσωπο  με  περιορισμένη  δικαιοπρακτική ικανότητα  είναι άκυρη, αν αυτό δεν είχε ικανότητα για τη δικαιοπραξία στην οποία η δήλωση αποσκοπούσε.

  Κατά την ερμηνεία της δήλωσης βουλήσεως αναζητείται η  αληθινή βούληση χωρίς προσήλωση στις λέξεις.

 Δικαιοπραξία που αντιβαίνει σε απαγορευτική διάταξη του νόμου, αν δεν συνάγεται κάτι άλλο, είναι άκυρη.

  Η  διάθεση  ενός  αντικειμένου  είναι  άκυρη  αν  ο  νόμος την απαγορεύει. Αν η απαγόρευση έχει οριστεί  για  το  συμφέρον  ορισμένων προσώπων, την ακυρότητα μπορούν να προτείνουν μόνο αυτά.

Αν την απαγόρευση του προηγούμενου άρθρου έχει τάξει δικαστική  απόφαση, ισχύει ό,τι και στην απαγόρευση από το νόμο.

        Δικαιοπραξία που περιορίζει την εξουσία διάθεσης απαλλοτριωτού δικαιώματος,  εφόσον  ο  νόμος δεν ορίζει κάτι άλλο, έχει ενοχική μόνο ενέργεια και δεν επιδρά στο κύρος της διάθεσης.

 Δικαιοπραξία που αντιβαίνει στα χρηστά ήθη είναι άκυρη.

`Ακυρη  ως  αντίθετη  προς  τα  χρηστά  ήθη  είναι   ιδίως   η  δικαιοπραξία  με  την  οποία  δεσμεύεται  υπερβολικά  η  ελευθερία του  προσώπου ή η δικαιοπραξία με  την  οποία  εκμεταλλεύεται  κάποιος  την  ανάγκη,  την  κουφότητα ή την απειρία του άλλου και πετυχαίνει έτσι να  συνομολογήσει ή να πάρει για τον εαυτό του ή τρίτο, για κάποια παροχή,  περιουσιακά ωφελήματα, που, κατά τις περιστάσεις, βρίσκονται σε φανερή  δυσαναλογία προς την παροχή.

  Η άκυρη δικαιοπραξία θεωρείται σαν να μην έγινε.

   Η ακυρότητα μέρους συνεπιφέρει  την  ακυρότητα  ολόκληρης  της  δικαιοπραξίας, αν συνάγεται ότι δεν θα είχε επιχειρηθεί χωρίς το άκυρο μέρος.

 `Οταν   η   άκυρη  δικαιοπραξία  περιέχει  τα  στοιχεία  άλλης δικαιοπραξίας, αυτή ισχύει εφόσον συνάγεται ότι τα μέρη θα την ήθελαν, αν ήξεραν την ακυρότητα.

     Επικύρωση άκυρης δικαιοπραξίας ισχύει σαν νέα κατάρτισή της.

Αν οι συμβαλλόμενοι επικυρώσουν άκυρη  σύμβαση,  σε  περίπτωση αμφιβολίας  δημιουργείται  αμοιβαία  μεταξύ  τους  υποχρέωση  για κάθε παροχή που θα όφειλαν, αν η σύμβαση ήταν έγκυρη από την αρχή.

  Η ακυρώσιμη δικαιοπραξία μετά την ακύρωσή της εξομοιώνεται  με την  εξαρχής  άκυρη,  με  την  επιφύλαξη  των  διατάξεων  που  αφορούν Εμπράγματα δικαιώματα που τρίτος απέκτησε από σύμβαση που ακυρώθηκε.

 `Οποιος προτείνει τη σύναψη μιας σύμβασης  δεσμεύεται  όλο  το χρονικό  διάστημα  μέσα στο οποίο μπορεί να την αποδεχτεί εκείνος στον οποίο έγινε η πρόταση.

 `Οποιος πρότεινε τη σύναψη μιας σύμβασης έχει το  δικαίωμα  να ανακαλέσει την πρόταση, αν απέκλεισε τη δέσμευσή του από την πρόταση ή αν  από  τη  φύση της σύμβασης ή από τις ειδικές περιστάσεις συνάγεται ότι αποκλείεται η δέσμευση.

 Η πρόταση για τη σύναψη σύμβασης αποσβήνεται αν αποκρούστηκε ή  αν δεν έγινε αποδεκτή έγκαιρα κατά τις διατάξεις των  άρθρων  189  έως 194.

    Η   πρόταση,  εφόσον  απ  αυτήν  δεν  συνάγεται  το  αντίθετο, παραμένει ισχυρή και αν ακόμη, πριν γίνει δεκτή, αυτός που την έκανε ή αυτός στον οποίο απευθύνεται πέθανε ή έγινε ανίκανος για δικαιοπραξία.

 Η αποδοχή της πρότασης για τή σύναψη  σύμβασης  απαιτείται  να περιέλθει σ αυτόν που πρότεινε μέσα στην προθεσμία που είχε τάξει.  Αν δεν είχε τάξει προθεσμία, η αποδοχή πρέπει να περιέλθει σ αυτόν έως τη στιγμή που κατά τις περιστάσεις ήταν υποχρεωμένος να την περιμένει.

  Δήλωση  αποδοχής  που  είχε  αποσταλεί  έγκαιρα,  έφτασε  όμως εκπρόθεσμα σ`  αυτόν  που  είχε  προτείνει,  ισχύει,  εκτός  αν  αυτός ειδοποιήσει αμέσως για την καθυστέρηση τον αποδεχόμενο.

 Καθυστερημένη  αποδοχή  πρότασης  θεωρείται  σαν  νέα πρόταση. Αποδοχή με τροποποιήσεις θεωρείται σαν αποποίηση με νέα πρόταση.

 Η σύμβαση συντελείται μόλις περιέλθει σ αυτόν που  πρότεινε  η δήλωση αποδοχής της πρότασής του.

   Η   σύμβαση  συντελείται  με  μόνη  την  αποδοχή,  αν  από  το  περιεχόμενο της πρότασης ή από τα συναλλακτικά ήθη ή από  τις  ειδικές περιστάσεις  συνάγεται  ότι  δεν είναι ανάγκη να περιέλθει η αποδοχή σ`αυτόν  που  έκανε  την  πρόταση.  Στην  περίπτωση  αυτή   η  πρόταση αποσβήνεται από τη στιγμή που θα περάσει η κατά τις περιστάσεις εύλογη προθεσμία για την αποδοχή της πρότασης.

Αν η σύμβαση καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο χωρίς να  είναι  ταυτόχρονα  παρόντα  και  τα δύο μέρη, συντελείται, αν δεν έχει οριστεί κάτι άλλο, μόλις συνταχθεί το συμβολαιογραφικό έγγραφο για την αποδοχή της πρότασης.  Στην περίπτωση αυτή η πρόταση  αποσβήνεται  από τη  στιγμή  που θα περάσει η κατά τις περιστάσεις εύλογη προθεσμία για την αποδοχή της πρότασης.

 Σε περίπτωση αμφιβολίας  η  σύμβαση  δεν  είναι  καταρτισμένη, εφόσον τα μέρη δεν συμφώνησαν σε όλα τα σημεία της.

Αν  τα  μέρη  θεωρούν ότι η σύμβαση έχει συνομολογηθεί, αν και  δεν έχουν συμφωνήσει σε κάποιο όρο της, ισχύει ό,τι συμφώνησαν, εφόσον συνάγεται  ότι  η  σύμβαση  θα  καταρτιζόταν  και  χωρίς  τα  μέρη  να αποφασίσουν για τον όρο αυτόν.

  Κατά  τις  διαπραγματεύσεις  για  τη  σύναψη  σύμβασης τα μέρη οφείλουν αμοιβαία να συμπεριφέρονται σύμφωνα με την καλή πίστη και  τα συναλλακτικά ήθη.

`Οποιος  κατά  τις  διαπραγματεύσεις  για  τη  σύναψη σύμβασης  προξενήσει υπαίτια στον άλλο ζημία είναι υποχρεωμένος να την ανορθώσει και αν ακόμη η σύμβαση δεν καταρτίστηκε.

Για την Παραγραφή της αξίωσης  αυτής  εφαρμόζεται  αναλόγως  η διάταξη για την Παραγραφή των απαιτήσεων από αδικοπραξία.

    Σε  περίπτωση  πλειστηριασμού  η σύμβαση, εφόσον δεν συνάγεται κάτι άλλο, ολοκληρώνεται με την  κατακύρωση.  Αν  δεν  συνάγεται  κάτι άλλο,  ο  υπερθεματιστής δεσμεύεται ωσότου δοθεί μεγαλύτερη προσφορά ή ωσότου ματαιωθεί η κατακύρωση.

 Οι συμβάσεις ερμηνεύονται όπως  απαιτεί  η  καλή  πίστη,  αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη.

  Αν  με  τη  δικαιοπραξία  τα  αποτελέσματά της εξαρτήθηκαν από γεγονός μελλοντικό και αβέβαιο (αίρεση  αναβλητική),  τα  αποτελέσματα αυτά επέρχονται μόλις συμβεί το γεγονός (πλήρωση της αίρεσης).

 Αν  με τη δικαιοπραξία εξαρτήθηκε η ανατροπή των αποτελεσμάτων της από γεγονός  μελλοντικό  και  αβέβαιο  (αίρεση  διαλυτική),  μόλις συμβεί  το  γεγονός  αυτό  παύει  η  ενέργεια  της  δικαιοπραξίας  και επανέρχεται αυτοδικαίως η προηγούμενη κατάσταση.

          Αν σύμφωνα με το περιεχόμενο της δικαιοπραξίας τα αποτελέσματα της πλήρωσης της αίρεσης ανατρέχουν  σε  χρόνο  προγενέστερο  από  την πλήρωσή  της,  το καθένα από τα μέρη είναι υποχρεωμένο να παράσχει στο άλλο ό,τι αυτό θα είχε  αν  τα  αποτελέσματα  είχαν  επέλθει  κατά  το προγενέστερο αυτό χρονικό σημείο.

         `Οποιος  έχει δικαίωμα  που  εξαρτάται  από αίρεση, μπορεί, αν  πληρώθηκε η αίρεση, να ζητήσει αποζημίωση από τον άλλο εφόσον κατά  τη διάρκεια  της  αβεβαιότητας  ματαίωσε ή έβλαψε υπαίτια το δικαίωμα που εξαρτάται από την αίρεση.

Μετά την πλήρωση της αίρεσης κάθε διάθεση του αντικειμένου της δικαιοπραξίας,  που  επιχειρήθηκε  όσο  εκκρεμούσε  η  αίρεση,   είναι αυτοδικαίως  ακυρη,  εφόσον  ματαιώνει  ή  βλάπτει  το  αποτέλεσμα που εξαρτάται από την αίρεση. Το ίδιο ισχύει  και  αν,  όσο  εκκρεμούσε  η αίρεση, το αντικείμενο εκποιήθηκε με αναγκαστική εκτέλεση.

Η  αίρεση θεωρείται ότι πληρώθηκε, αν την πλήρωσή της εμπόδισε αντίθετα προς την καλή πίστη εκείνος που θα ζημιωνόταν από την πλήρωσή της.

Η αίρεση θεωρείται ότι  δεν  πληρώθηκε,  αν  την  πλήρωσή  της προκάλεσε  αντίθετα  προς την καλή πίστη εκείνος που θα τον ωφελούσε η πλήρωσή της.

Αίρεση  ακατανόητη  ή  αντιφατική  ή  αίρεση,  που   προσδίνει παράνομο ή ανήθικο περιεχόμενο στη δικαιοπραξία την καθιστά άκυρη.

Αίρεση αδύνατη ως αναβλητική καθιστά ακυρή τη δικαιοπραξία ως διαλυτική δεν έχει καμιά ενέργεια.

  `Οταν πρόκειται για  δικαιοπραξία  με  αναβλητική  αίρεση,  τα στοιχεία  της που αφορούν τον τύπο και το πρόσωπο κρίνονται με βάση το χρόνο της  σύναψης  της  δικαιοπραξίας  τα  στοιχεία  που  αφορούν  το αντικείμενο  της δικαιοπραξίας κρίνονται με βάση το χρόνο της πλήρωσης της αίρεσης.

 Αν με τη δικαιοπραξία έχει οριστεί  ότι  τα  αποτελέσματά  της αρχίζουν  από  ορισμένο χρονικό σημείο (αναβλητική προθεσμία) ή παύουν από  ορισμένο  χρονικό  σημείο  (διαλυτική  προθεσμία),   εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις αναβλητικές και τις διαλυτικές αιρέσεις.

  Δήλωση  βούλησης  από  κάποιον  (αντιπρόσωπο)  στο όνομα άλλου (αντιπροσωπευομένου)  μέσα  στα  όρια  της  εξουσίας   αντιπροσώπευσης ενεργεί  αμέσως  υπέρ  και κατά του αντιπροσωπευομένου.  Το αποτέλεσμα αυτό  επέρχεται   είτε   η   δήλωση   γίνει   ρητά   στο   όνομά   του αντιπροσωπευομένου  είτε  συνάγεται  από τις περιστάσεις ότι έγινε στο ονομά του.

Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται αναλόγως  και  όταν  η  δήλωση  της βούλησης απευθύνεται προς τον αντιπρόσωπο.

  Αν  δεν  μπορεί  να  διαγνωστεί  ότι κάποιος ενεργεί στο όνομα άλλου, θεωρείται ότι ενεργεί στο δικό του όνομα.

 `Οποιος έχει περιορισμένη δικαιοπρακτική ικανότητα  μπορεί  να επιχειρήσει δικαιοπραξία ως αντιπρόσωπος άλλου.

Τα ελαττώματα της βούλησης, η γνώση ή υπαίτια άγνοια ορισμένων περιστατικών, καθώς και η επίδρασή τους στη δικαιοπραξία κρίνονται από το πρόσωπο του αντιπροσώπου.

Αν  ο  αντιπρόσωπος  ενήργησε σύμφωνα με ορισμένες οδηγίες του αντιπροσωπευομένου, δεν μπορεί ο αντιπροσωπευόμενος να επικαλεστεί την άγνοια του αντιπροσώπου για περιστατικά που ο ίδιος γνώριζε  ή  όφειλε να γνωρίζει.

 Η εξουσία αντιπροσώπευσης παρέχεται με τη σχετική δικαιοπραξία (Πληρεξουσιότητα).

Η   Πληρεξουσιότητα   μπορεί  να  δοθεί  με  δήλωση  προς  τον εξουσιοδοτούμενο ή  προς  τον  τρίτο,  με  τον  οποίο  επιχειρείται  η δικαιοπραξία.

Εφόσον δεν συνάγεται κάτι άλλο, η δήλωση υποβάλλεται στον τύπο  πουαπαιτείται για τη δικαιοπραξία την οποία αφορά η Πληρεξουσιότητα.

  Η  Πληρεξουσιότητα  παύει  με  ανάκληση.  Η  παραίτηση  από το δικαίωμα της ανάκλησης είναι άκυρη,  εφόσον  η  Πληρεξουσιότητα  αφορά  αποκλειστικά το συμφέρον του αντιπροσωπευομένου.

  Η ανάκληση της Πληρεξουσιότητας γίνεται  με  δήλωση  προς  τον  πληρεξούσιο ή τον τρίτο.

Η  Πληρεξουσιότητα  που  δόθηκε  με  συμβολαιογραφικό  έγγραφο  ανακαλείται μόνο κατά τον ίδιο τύπο.

Αν η Πληρεξουσιότητα δόθηκε με δήλωση προς τον τρίτο, η δήλωση  ανάκλησης γίνεται μόνο προς αυτόν.

 Η Πληρεξουσιότητα, εφόσον δεν συνάγεται το αντίθετο, παύει από τη στιγμή που περατώθηκε η έννομη σχέρη στην  οποία  στηρίζεται,  όπως είναι ιδίως η σύμβαση εντολής, εταιρίας, εργασίας.

Η  Πληρεξουσιότητα, εφόσον δεν συνάγεται το αντίθετο, παύει με  το θάνατο ή τη δικαιοπρακτική ανικανότητα αυτού που έδωσε ή αυτού  που έλαβε την Πληρεξουσιότητα.

 Δικαιοπραξία    που    επιχειρήθηκε   μετά   την   παύση   της Πληρεξουσιότητας από πληρεξούσιο που αγνοούσε τηγ  παύση  ισχύει  υπέρ και κατά του αντιπροσωπευομένου ή των καθολικών του διαδόχων, εκτός αν ο τρίτος γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει τηγ Παύση της Πληρεξουσιότητας.

Αν ο πληρεξούσιος κατά την επιχείρηση της δικαιοπραξίας με τον  τρίτο  γνώριζε  ότι η Πληρεξουσιότητα είχε πάψει, ο αντιπροσωπευόμενος που επικαλείται κατά  του  τρίτου την  παύση  αυτή,  μπορεί  κατά  τις περιστάσεις γα υποχρεωθεί σε εύλογη αποζημίωσή του, αν του ήταν εύκολο να έχει γνωστοποιήσει την παύση στον τρίτο.

 Μονομερής  δικαιοπραξία  που  επιχειρείται  προς  άλλον  χωρίς επίδειξη του πληρεξουσίου εγγράφου είναι άκυρη, αν ο  άλλος  προς  τον οποίο γίνεται την αποκρούσει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση.

 `Οταν  η  Πληρεξουσιότητα πάψει, ο πληρεξούσιος και κάθε άλλος κάτοχος είναι υποχρεωμένος να αποδώσει το πληρεξούσιο έγγραφο ή να  το καταθέσει  σε  δημόσια αρχή δεν έχει το δικαίωμα να αντιτάξει επίσχεσή του.

 `Οποιος έχει δώσει έγγραφη Πληρεξουσιότητα έχει το δικαίωμα να ζητήσει από το δικαστήριο να βεβαιώσει την παύση της  Πληρεξουσιότητας και   να  κηρύξει  ανίσχυρο  το  πληρεξούσιο  έγγραφο.   Περίληψη  του διατακτικού της απόφασης δημοσιεύεται στον τύπο  κατά  τον  τρόπο  που ορίζει  η απόφαση. `Οταν περάσει ένας μήνας από τη δημοσίευση αυτή, το πληρεξούσιο έγγραφο είναι ανίσχυρο.

  Αν μια  σύμβαση  συνομολογήθηκε  στο  όνομα  άλλου  χωρίς  την πληρεξουσιότητά  του,  το  κύρος  της  εξαρτάται  από  την έγκριση του αντιπροσωπευομένου.  Ο αντισυμβαλλόμενος έχει το δικαίωμα  να  ζητήσει να  εγκρίνει  ρητά  ο  αντιπροσωπευόμενος  τη  σύμβαση  μέσα σε εύλογη προθεσμία που καθορίζει ο ίδιος.

Ο αντισυμβαλλόμενος  έχει  το  δικαίωμα  έως  την  έγκριση  να  υπαναχωρήσει  από  τη  σύμβαση,  εφόσον  κατά  τη συνομολόγηση της δεν γνώριζε την έλλειψη της Πληρεξουσιότητας.   Η  υπαναχώρηση  μπορεί  να δηλωθεί και προς τον αντιπρόσωπο.

`Οποιος  κατάρτισε  μια  σύμβση  ως  αντιπρόσωπος,  εφόσον δεν αποδεικνύει την εξουσία αντιπροσώπευσης ή δεν εγκρίνει  τη  σύμβαση  ο αντιπροσωπευόμενος,    έχει    την   υποχρέωση,   κατ   επιλογήν   του αντισυμβαλλομένου, ή να εκτελέσει ο ίδιος τη σύμβαση  ή  να  καταβάλει αποζημίωση.

Αν  ο  αντιπρόσωπος  αγνοούσε  την  έλλειψη εξουσίας, έχει την υποχρέωση να ανορθώσει τη ζημία που έπαθε ο  αντισυμβαλλόμενος  επειδή πίστεψε  ότι  υπήρχε  η  εξουσία,  εφόσον  η  ζημία  δεν υπερβαίνει το διαφέρον από την έγκυρη σύμβαση.

Ο  αντιπρόσωπος  απαλλάσσεται  από  κάθε   υποχρέωση,   αν   ο αντισυμβαλλόμενος  γνώριζε ή όφειλε να γγωρίζει ότι δεν υπήρχε εξουσία αντιπροσώπευσης.

Μονομερής δικαιοπραξία που επιχειρήθηκε από αντιπρόσωπο  χωρίς  να έχει εξουσία αντιπροσώπευσης είναι άκυρη.

Μονομερής δικαιοπραξία που επιχειρείται προς άλλον από αντιπρόσωπο ο οποίος δεν έχει εξουσία, εφόσον ο άλλος δεν την απέκρουσε γι` αυτό το λόγο, είναι ισχυρή αφότου την ενέκρινε ο ντιπροσωπευόμενος. Το άλλο μέρος έχει το δικαίωμα να ζητήσει να εγκρίνει ρητά τη δικαιοπραξία ο αντιπροσωπευόμενος μέσα σε εύλογη προθεσμία που του καθορίζει.

Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται αναλόγως και όταν πρόκειται για μονομερή δικαιοπραξία, που επιχειρήθηκε με τη συναίνεσή του προς αντιπρόσωπο που στερείται την εξουσία για αντιπροσώπευση.

`Οποιος επιχείρησε ως αντιπρόσωπος μονομερή δικαιοπραξία προς άλλον, εφόσον δεν αποδεικνύει την εξουσία αντιπροσώπευσης ή δεν εγκρίνει τη δικαιοπραξία ο αντιπροσωπευόμενος, ευθύνεται κατά τη διάταξη του άρθρου 231 που εφαρμόζεται αναλόγως.

Ο αντιπρόσωπος δεν μπορεί να επιχειρήσει στο όνομα του αντιπροσωπευομένου δικαιοπραξία με τον εαυτό του ατομικά ή με την ιδιότητά του ως αντιπροσώπου άλλου, εκτός αν ο αντιπροσωπευόμενος είχε επιτρέψει τη δικαιοπραξία ή αυτή συνίσταται αποκλειστικά στην εκπλήρωση υποχρέωσης.

Αυτοσύμβαση που δεν έχει περιβληθεί τον τύπο τουσυμβολαιογραφικού εγγράφου είναι άκυρη.

    Αν   για   να  είναι  έγκυρη  μια  δικαιοπραξία  χρειάζεται  η συγκατάθεση τρίτου (Συναίνεση), αυτή παρέχεται με δήλωση προς το ένα ή το άλλο μέρος και, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει  διαφορετικά,  δεν  είναι ανάγκη να γίνει με τον τύπο που απαιτείται για τη δικαιοπραξία.

 Ανάκληση  της Συναίνεσης επιτρέπεται μέχρις οτου επιχειρηθεί η  δικαιοπραξία και δηλώνεται προς εκείνο από τα μέρη προς το οποίο  είχε  δοθεί  η  Συναίνεση.  Η ανάκληση αποκλείεται αν αυτό συνάγεται από την  ίδια τη Συναίνεση ή από την  έννομη  σχέση  στην  οποία  στηρίζεται  η  Συναίνεση.

 Η   συγκατάθεση   που   παρέχεται   μετά  την  επιχείρηση  της δικαιοπραξίας (έγκριση), εφόσον δεν ορίζεται  το  αντίθετο,  ανατρέχει στον  χρόνο  της  δικαιοπραξίας.   Από  την  αναδρομική  ενέργεια  δεν επηρεάζονται τα δικαιώματα που τρίτοι απέκτησαν πριν από την έγκριση.

Διάθεση αντικειμένου από μη δικαιούχο, είναι έγκυρη, αν έγινε με τη Συναίνεση του δικαιούχου.

Διάθεση χωρίς αυτή τη Συναίνεση, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, ισχυροποιείται αν ο δικαιούχος την εγκρίνει ή αν αυτός που διέθεσε αποκτήσει το αντικείμενο ή κληρονομηθεί από το δικαιούχο.
Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, αν έγιναν περισσότερες διαθέσειςασυμβίβαστες μεταξύ τους, υπερισχύει η προγενέστερη.

  Στις  προθεσμίες που καθορίζονται με νόμο, δικαστική απόφαση ή δικαιοπραξία ισχύουν οι ερμηνευτικές διατάξεις των άρθρων 241 έως 246.

   Η προθεσμία αρχίζει την  επόμενη  της  ημέρας  οπου  έγινε  το γεγονός που αποτελεί την αφετηρία της.

Για τη συμπλήρωση της ενηλικίωσης υπολογίζεται και η ημέρα της γέννησης.

  Η προθεσμία λήγει όταν περάσει ολόκληρη η τελευταία ημέρα και, αν  είναι  κατά  το  νόμο  εορτάσιμη,  όταν περάσει ολόκληρη η επόμενη εργάσιμη.

  Προθεσμία  που  έχει  υπολογιστεί  σε  εβδομάδες  λήγει  μόλις περάσει η αντίστοιχη ομώνυμη ημέρα της τελευταίας εβδομάδας.

Προθεσμία  που έχει προσδιοριστεί σε μήνες λήγει μόλις περάσει  η ημέρα του τελευταίου μηνός που αντιστοιχεί σε αριθμό  με  την  ημέρα που  άρχισε,  και,  αν  δεν  υπάρχει αντίστοιχη, η τελευταία ημέρα του μηνός.

Προθεσμία που έχει προσδιοριστεί σε χρόνια λήγει μόλις περάσει  η αντίστοιχη ημερομηνία του τελευταίου χρόνου.

   Προθεσμία μισού μηνός έχει την έννοια προθεσμίας δεκαπέντε  ημερών.

Αν  η  προθεσμία  που έχει προσδιοριστεί αποτελείται από μήνες  και ημέρες,  πρώτα  υπολογίζονται  οι  μήνες  και  κατόπιν  γίνεται  η πρόσθεση των ημερών.

Αν η προθεσμία παραταθεί, η νέα αρχίζει αφότου περάσει η πρώτη.

Ως αρχή του μηνός νοείται η πρώτη, ως μέση η δέκατη πέμπτη και  ως τέλος η τελευταία ημέρα του.

Το δικαίωμα να απαιτήσει κάποιος από άλλον  μια  πράξη  ή  μια παράλειψη (αξίωση) παραγράφεται.

 Αξίωση  από  οικογενειακή έννομη σχέση δεν παραγράφεται εφόσον επιδιώκεται να αποκατασταθεί για το μέλλον η κατάσταση που αρμόζει στη σχέση αυτή.

 Εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, οι αξιώσεις παραγράφονται  σε είκοσι χρόνια.

  Σε  πέντε  χρόνια  παραγράφονται οι αξιώσεις:

1.  των εμπόρων,  των βιομηχάνων και των χειροτεχνών, για εμπορεύματα που χορήγησαν, για  την εκτέλεση εργασιών και για την επιμέλεια υποθέσεων άλλων, καθώς και  για τις δαπάνες που έκαναν

2.  εκείνων που ασκούν  κατ`  επάγγελμα  τη  γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία και τη δασοκομία, για τη χορήγηση  των προϊόντων του επαγγέλματός τους

3.  εκείνων που ασκούν τη μεταφορά  γενικά προσώπων ή πραγμάτων, για κόμιστρα και για τα έξοδά τους 4. των  ξενοδόχων,  των  πανδοχέων και αυτών που χορηγούν κατ επάγγελμα τροφή,  για την παροχή Κατοικίας και τροφής καθώς και για κάθε άλλη παροχή για  τις ανάγκες των πελατών τους καθώς και για τις δαπάνες που  έκαναν

5.  εκείνων  που, χωρίς να ανήκουν στα πρόσωπα που αναφέρονται στον αριθμό  1, ασκούν κατ` επάγγελμα την επιμέλεια ξένων υποθέσεων  ή  την  παροχή  υπηρεσιών,  για  τις αμοιβές και για τις δαπάνες τους

6.  των υπηρετών  και των εργατών για την πληρωμή των μισθών ή άλλων αμοιβών και  εξόδων  τους

7.   εκείνων που παρέχουν κάθε είδους διδασκαλία, για την αμοιβή  και για τις δαπάνες τους

8.  των ιδρυμάτων  που  προορίζονται  για  τη  διδασκαλία,  την ανατροφή, την περίθαλψη ή τη νοσηλεία, για την παροχή  διδασκαλίας, περίθαλψης ή νοσηλείας και για τις  σχετικές  δαπάνες

9.  εκείνων  που  δέχονται  πρόσωπα  για περίθαλψη ή για ανατροφή, για τις  παροχές και δαπάνες που αναφέρονται στον προηγούμενο αριθμό

10.   των  γιατρών  και  των  μαιών, για την αμοιβή και τις δαπάνες τους

11.  των  δικηγόρων, των συμβολαιογράφων και των δικαστικών επιμελητών, για  τις  αμοιβές και για τις δαπάνες τους

12.  των προσώπων που διορίζονται από  κάποια αρχή και διεξάγουν ορισμένες υποθέσεις, για τις αμοιβές και για  τις  δαπάνες  τους

13.  των διαδίκων, για τις προκαταβολές που έδωσαν  στους δικηγόρους τους

14. των μαρτύρων και των  πραγματογνωμόνων,  για  τις  αμοιβές  και  για  τις δαπάνες τους

15. των τόκων, χρεολύτρων και  μερισμάτων

16. των κάθε είδους μισθωμάτων

17.  των κάθε είδους μισθών,  των καθυστερούμενων προσόδων,  συντάξεων,  διατροφής  και  κάθε  άλλης  παροχής  που  επαναλαμβάνεται  περιοδικά

18.   των προσώπων στα οποία  παρέχεται εργασία, για τις προκαταβολές τους έναντι των  αξιώσεων  από  την παροχή της.

 Η  Παραγραφή αρχίζει από τότε που γεννήθηκε η αξίωση και είναι δυνατή η δικαστική επιδίωξή της.

         Αν για την απαίτηση της παροχής απαιτείται προηγούμενη όχληση,  η Παραγραφή αρχίζει από τότε που η όχληση είναι δυνατή. Αν  εκτός  από την  όχληση απαιτείται και η παρέλευση προθεσμίας, η Παραγραφή αρχίζει από τότε που ήταν δυνατή η όχληση και πέρασε η προθεσμία.

Η Παραγραφή των αξιώσεων που αναφέρονται στο άρθρο 250 αρχίζει  μόλις λήξει το έτος μέσα στο οποίο συμπίπτει η έναρξη  της  Παραγραφής που ορίζεται στα δύο προηγούμενα άρθρα.

Αν  πρόκειται  για περιοδικές παροχές που οφείλονται αυτοτελώς  και δεν εξαρτώνται από κεφάλαιο, η Παραγραφή του καθολικού δικαιώματος αρχίζει από το χρονικό σημείο που  η  πρώτη  καθυστερούμενη  περιοδική  δόση έγινε απαιτητή.

    Η   Παραγραφή   αναστέλλεται   για   όσο  χρόνο  ο  δικαιούχος  εμποδίστηκε από δικαιοστάσιο ή από άλλο λόγο ανώτερης βίας να  ασκήσει την  αξίωσή  του μέσα στο τελευταίο εξάμηνο του χρόνου της Παραγραφής. Αναστέλλεται επίσης η Παραγραφή για  όσο  χρονικό  διάστημα  μέσα  στο  τελευταίο  εξάμηνο  του  χρόνου  της  ο  υπόχρεος  απέτρεψε με δόλο το δικαιούχο να ασκήσει την αξίωση.

Αναστέλλεται η Παραγραφή των αξιώσεων:

1. μεταξύ συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου, έστω και αν ύστερα ακυρωθεί, καθώς και μεταξύ προσώπων που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, όσο αυτό ισχύει”.

2. μεταξύ  γονέων και  τέκνων κατά τη διάρκεια της ανηλικότητας
3. μεταξύ επιτρόπων και επιτροπευομένων κατά τη διάρκεια της επιτροπεία
4. των υπηρετών  και των  κυρίων  κατά τη διάρκεια της υπηρετικής σχέσης, όχι όμως πέρα από δεκαπέντε χρόνια.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με το άρθρο 12 Ν.3719/2008,     ΦΕΚ Α 241/26.11.2008.

Το χρονικό διάστημα της αναστολής δεν υπολογίζεται  στο  χρόνο της Παραγραφής.

`Οταν πάψει η αναστολή, η Παραγραφή συνεχίζεται, σε καμιά όμως περίπτωση δεν συμπληρώνεται πριν περάσουν έξι μήνες.

   Η Παραγραφή τρέχει και σε βάρος προσώπων που είναι ανίκανα ή έχουν περιορισμένη Ικανότητα για δικαιοπραξία.

Αν τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν επίτροπο ή δικαστικό συμπαραστάτη, η Παραγραφή δεν συμπληρώνεται πριν περάσουν έξι μήνες αφότου έγινα απεριορίστως ικανά ή απέκτησαν επίτροπο ή δικαστικό συμπαραστάτη. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται, εφόσον ο ανίκανος ή ο περιορισμένα ικανός έχει την ικανότητα να παραστεί στο δικαστήριο”.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 17 του Ν.2447/1996 (Α` 278).

Η Παραγραφή αξίωσης που ανήκει σε κληρονομία ή απευθύνεται κατά κληρονομίας δεν συμπληρώνεται πριν από την πάροδο εξαμήνου αφότου ο κληρονόμος απέκτησε την κληρονομία ή αφότου η αξίωση μπορεί να ασκηθεί από κηδεμόνα κληρονομίας ή κατά κηδεμόνα κληρονομίας.

Η Παραγραφή  διακόπτεται,  όταν  ο  υπόχρεος  αναγνωρίσει  την αξίωση με οποιοδήποτε τρόπο.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 101 παρ.1 Ν.4139/2013, ΦΕΚ Α 74/20.3.2013.

1.Την παραγραφή διακόπτει η άσκηση της αγωγής. Η παραγραφή που διακόπηκε με τον τρόπο αυτόν αρχίζει και πάλι από την έκδοση τελεσίδικης απόφασης ή την κατ` άλλον τρόπο περάτωση της δίκης.

2. Στην περίπτωση που οι διάδικοι δεν επισπεύδουν την πρόοδο της δίκης και εφόσον δεν προβλέπεται άλλη προθεσμία για την ενέργεια διαδικαστικών πράξεων από αυτούς, η παραγραφή αρχίζει και πάλι έξι μήνες μετά την τελευταία διαδικαστική πράξη των διαδίκων ή του δικαστηρίου. Στις περιπτώσεις αυτές η παραγραφή διακόπτεται εκ νέου εφόσον κάποιος διάδικος επισπεύσει την πρόοδο της δίκης.

3.Η παρούσα διάταξη εφαρμόζεται και στις εκκρεμείς υποθέσεις εφόσον δεν έχει εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση.

Στις περιπτώσεις που για να εγερθεί η αγωγή απαιτείται προπαρασκευαστική διαδικασία, η διακοπή της Παραγραφής θεωρείται ότι έγινε αφότου άρχισε η προπαρασκευαστική διαδικασία, αν η αγωγή εγερθεί μέσα σε τρεις μήνες από τότε που περατώθηκε ή μέσα στην προθεσμία που τάσσει ο νόμος.

Κάθε Παραγραφή που διακόπηκε με την έγερση της αγωγής θεωρείται σαν να μη διακόπηκε, αν ο ενάγων παραιτηθεί από την αγωγή ή η αγωγή απορριφθεί τελεσίδικα για λόγους μη ουσιαστικούς.

Αν ο δικαιούχος εγείρει και πάλι την αγωγή μέσα σε έξι μήνες, η Παραγραφή θεωρείται ότι έχει διακοπεί με την προηγούμενη αγωγή.

Την Παραγραφή διακόπτουν επίσης:

1. η επίδοση επιταγής πληρωμής κάτω από εκτελεστό δικαιόγραφο

2. η αναγγελία για επαλήθευση σε πτώχευση

3. η αναγγελία για κατάταξη σε πλειστηριασμό

4. η υποβολή ένστασης συμψηφισμού της αξίωσης.

Αν ο δικαιούχος παραιτήθηκε από την επιταγή πληρωμής ή από την  αναγγελία, η Παραγραφή θεωρείται σαν να μη διακόπηκε.

Η Παραγραφή που διακόπηκε με  αναγγελία  σε  πτώχευση  αρχίζει  πάλι αφότου η πτώχευση περατώθηκε ή, αν επακολούθησαν αντιρρήσεις κατά  της απαίτησης, από την τελευταία διαδικαστική πράξη των διαδίκων ή του  δικαστηρίου.

Η Παραγραφή που διακόπηκε με ένσταση συμψηφισμού της αξίωσης αρχίζει και πάλι από την τελευταία διαδικαστική πράξη των διαδίκων ή τοι δικαστηρίου στη δίκη οπου είχε υποβληθεί η ένσταση.

Κάθε αξίωση που βεβαιώθηκε με τελεσίδικη απόφαση ή με δημόσιο έγγραφο εκτελεστό παραγράφεται μετά είκοσι χρόνια, και αν ακόμη η αξίωση καθαυτή υπαγόταν σε συντομότερη Παραγραφή. Αξιώσεις όμως παροχών που επαναλαμβάνονται περιοδικά και που βεβαιώθηκαν με τελεσίδικη απόφαση ή με δημόσιο έγγραφο εκτελεστό, ληξιπρόθεσμες στο μέλλον, υπάγονται στη συντομότερη Παραγραφή.

Την Παραγραφή διακόπτει η υποβολή σε διαιτησία ή σε διοικητική αρχή ή σε διοικητικό δικαστήριο ή σε άλλο ειδικό δικαστήριο της διαφοράς που αναφέρεται στην αξίωση. Οι διατάξεις των άρθρων 261 έως 263, 267 έως 268 εφαρμόζονται αναλόγως.

Αν για να υποβληθεί η διαφορά σε διαιτησία απαιτείται να διοριστούν διαιτητές ή γα τηρηθούν ορισμένες διατυπώσεις ή προϋποθέσεις, η Παραγραφή διακόπτεται μόλις ο δικαιούχος έκανε ό,τι τον αφορούσε για να λυθεί η διαφορά.

  Αν  η  Παραγραφή  διακόπηκε,  ο χρόνος που πέρασε έως τότε δεν υπολογίζεται και αφότου περατώθηκε η διακοπή αρχίζει νέα Παραγραφή.

Στις  περιπτώσεις του αρθρου 250 η νέα Παραγραφή αρχίζει μόλις λήξει το έτος μέσα στο οποίο περατώθηκε η διακοπή.

 Αν πρόκειται για Παραγραφή εμπράγματων αξιώσεων, ο ειδικός ή ο καθολικός διάδοχος έχει το δικαίωμα να  προσμετρήσει  και  το  χρονικό διάστημα που οι δικαιοπάροχοί του βρίσκονταν στη νομή του πράγματος.

   `Οταν  συμπληρωθεί  η  Παραγραφή,  ο υπόχρεος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή.

`Ο,τι καταβλήθηκε χωρίς γνώση της Παραγραφής δεν  αναζητείται.

`Εγγραφη συμβατική αναγνώριση αξίωσης που έχει παραγραφεί, καθώς και η παροχή ασφάλειας, είναι έγκυρες άν έγιναν χωρίς γνώση της Παραγραφής.

Οι ενστάσεις, εφόσον  ο  νόμος  δεν  ορίζει  διαφορετικά,  δεν παραγράφονται.

`Οταν παραγραφεί η κύρια αξίωση, συμπαραγράφονται και οι παρεπόμενες από αυτήν αξιώσεις, και αν ακόμη δεν συμπληρώθηκε η Παραγραφή που ισχύει γι` αυτές.

   Δικαιοπραξία  που  αποκλείει  την  Παραγραφή ή καθορίζει χρόνο συντομότερο ή μακρότερο από το νόμιμο ή που γενικά  κάνει  τους  όρους της Παραγραφής βαρύτερους ή ελαφρότερους είναι άκυρη.

  Παραίτηση  από  την  Παραγραφή  μετά  τη  συμπλήρωσή της είναι έγκυρη.

   Το δικαστήριο δεν λαμβάνει αυτεπαγγέλτως υπόψη  την  Παραγραφή που δεν έχει προταθεί.

Ο  δανειστής ή όποιος άλλος έχει έννομο συμφέρον δικαιούται να προτείνει την Παραγραφή και αν ακόμη δεν την προτείνει  ή  παραιτείται από αυτήν ο οφειλέτης.

    Στις  περιπτώσεις που ο νόμος ή τα μέρη τάσσουν προθεσμία μέσα στην οποία πρέπει  να  ασκηθεί  το  δικαίωμα  (αποσβεστική  προθεσμία) εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για την Παραγραφή.

Το   δικαστήριο   λαμβάνει   υπόψη  αυτεπαγγέλτως  αποσβεστική  προθεσμία που τάσσει ο νόμος. Η παραίτηση από αυτήν είναι άκυρη.

  Η άσκηση του δικαιώματος απαγορεύεται αν  υπερβαίνει  προφανώς τα  όρια  που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος.

 Η ικανοποίηση της αξίωσης  από  το  δικαιούχο  αυτοδύναμα  και χωρίς τη βοήθεια της αρχής (Αυτοδικία) επιτρέπεται μόνο όταν η βοήθεια της  αρχής  δεν  μπορεί να φτάσει έγκαιρα και υπάρχει κίνδυνος από την αναβολή να ματαιωθεί ή  να  δυσκολευτεί  σημαντικά  η  πραγμάτωση  της αξίωσης.

`Οποιος αυτοδικεί χωρίς να υπάρχουν οι προϋποθέσεις του νόμου, ή υπερβαίνει το μέτρο που είναι αναγκαίο για την αποτροπή του κινδύνου, έχει υποχρέωση αποζημίωσης. Την ίδια υποχρέωση έχει και αν νόμιζε από πλάνη ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις του νόμου.

Δεν αποτελεί παράνομη πράξη η υπεράσπιση που επιβάλλεται σε κάποιον για να αποτρέψει παρούσα και άδικη επίθεση εναντίον του ίδιου ή τρίτου.

Δεν  αποτελεί  παράνομη  πράξη  η  καταστροφή ξένου πράγματος, εφόσον είναι  αναγκαία  για  να  αποτραπεί  επικείμενος  κίνδυνος  που απειλεί δυσανάλογα μεγαλύτερη ζημία αυτού που επιχειρεί την καταστροφή ή άλλου.

Εκείνος που επιχείρησε σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο την καταστροφή ευθύνεται σε αποζημίωση, αν είχε προκαλέσει υπαίτια τον κίνδυνο. Σε κάθε άλλη περίπτωση μπορεί κατά τις περιστάσεις να καταδικαστεί σε εύλογη αποζημίωση. Μετά την καταβολή έχει εναντίον εκείνου που ωφελήθηκε από την πράξη του Αναγωγή, σύμφωνα με τις διατάξεις για τη διοίκηση αλλοτρίων.

 Ενοχή  είναι  η σχέση, με την οποία ένα πρόσωπο έχει υποχρέωση προς ένα άλλο σε  παροχή.   Η  παροχή  μπορεί  να  συνίσταται  και  σε παράλειψη.

Ο οφειλέτης έχει  υποχρέωση  να  εκπληρώσει  την  παροχή  όπως απαιτεί η καλή πίστη, αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη.

  Αν το πράγμα που οφείλεται είναι ορισμένο μόνο κατά γένος,  το δικαίωμα της επιλογής, αν δεν προκύπτει κάτι άλλο από τη σχέση, ανήκει στον οφειλέτη.

Ο οφειλέτης δεν έχει υποχρέωση να δώσει από τα άριστα πράγματα  τουγένους, ούτε έχει δικαίωμα να δώσει από τα χειρότερα.

Αν ο οφειλέτης αποχωρίσει από το γένος ένα πράγμα με σκοπό την καταβολή, η ενοχή συγκεντρώνεται σ αυτό μόνο αφότου ο δανειστής γίνει υπερήμερος ως προς την αποδοχή του.

Αν ο οφειλέτης με αίτηση του δανειστή αποστέλλει το πράγμα σε τόπο διαφορετικό από τον τόπο εκπλήρωσης της παροχής, η συγκέντρωση επέρχεται αφότου το πράγμα παραδοθεί για την αποστολή.

`Οταν πρόκειται για χρηματική οφειλή σε ξένο νόμισμα που πρέπει να πληρωθεί στην Ελλάδα, ο οφειλέτης, αν δεν συμφωνήθηκε το αντίθετο, έχει δικαίωμα να πληρώσει σε εγχώριο νόμισμα με βάση την τρέχουσα αξία του ξένου νομίσματος στο χρόνο και τον τόπο της πληρωμής.

`Οταν πρόκειται για χρηματική οφειλή σε ξένο νόμισμα που πρέπει να πληρωθεί στην Ελλάδα, αν ο οφειλέτης έγινε υπερήμερος, ισχύει ό,τι και στη μη έγκαιρη εκπλήρωση κάθε οφειλής χρηματικού ποσού.

Αν υπερήμερος έγινε ο δανειστής, η υπερτίμηση του ξένου νομίσματος μετά την υπερημερία του δανειστή δεν βαρύνει τον οφειλέτη.

Το ανώτατο όριο του τόκου που οφείλεται από δικαιοπραξία προσδιορίζεται όπως ορίζει ο νόμος. Οι προμήθειες ή άλλα ανταλλάγματα που συνομολογούνται ή καταβάλλονται επιπλέον του τόκου λογίζονται ως τόκος.

Το ποσοστό του νόμιμου τόκου ή του τόκου υπερημερίας προσδιορίζεται όπως ορίζει ο νόμος.

Κάθε δικαιοπραξία για τόκο που υπερβαίνει το ανώτατο θεμιτό όριο είναι άκυρη ως προς το επιπλέον.

Αν οφείλεται τόκος από δικαιοπραξία χωρίς γα ορίζεται το ποσοστό του, ισχύει ο νόμιμος τόκος.

Ο τόκος από δικαιοπραξία, εφόσον δεν ορίζεται σ αυτήν κάτι άλλο, καταβάλλεται κάθε χρόνο.

Για τόκους κάθε ειδους οφείλεται τόκος, αν τέτοιος τόκος συμφωνηθεί ή αν ζητηθεί με αγωγή και στις δύο όμως περιπτώσεις μόνο για οφειλόμενους τόκους ενός ολόκληρου τουλάχιστον έτους ή μιας χρήσης αν πρόκειται για το δημόσιο. Η συμφωνία για πληρωμή τέτοιου τόκου πρέπει να γίνεται ή η αγωγή να επιδίδεται, αφού λήξει το έτος ή η χρήση.

Ταμιευτήρια, πιστωτικά ιδρύματα και τράπεζες μπορούν να ορίσουν με το καταστατικό τους ή να συνομολογήσουν από πριν ότι οι τόκοι καταθέσεων που δεν εισπράττονται θα ισχύουν ως νέα έντοκη κατάθεση.

Ο υπόχρεος σε αποζημίωση οφείλει να την παράσχει σε χρήμα.

Αντί για χρηματική αποζημίωση το δικαστήριο μπορεί, εκτιμώντας τις ειδικές περιστάσεις, να διατάξει την αποκατάσταση της προηγούμενης κατάστασης, εφόσον η αποζημίωση με τον τρόπο αυτό δεν προσκρούει στο συμφέρον του δανειστή.

  Η  αποζημίωση περιλαμβάνει τη μείωση της υπάρχουσας περιουσίας  του δανειστή (θετική ζημία), καθώς  και  το  διαφυγόν  κέρδος.  Τέτοιο κέρδος  λογίζεται  εκείνο που προσδοκά κανείς με πιθανότητα σύμφωνα με τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων  ή  τις  ειδικές  περιστάσεις  και ιδίως τα προπαρασκευαστικά μέτρα που έχουν ληφθεί.

Για μη περιουσιακή ζημία οφείλεται χρηματική ικανοποίηση στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος.

Αν εκείνος που ζημιώθηκε συντέλεσε από δικό του πταίσμα στη ζημία ή την εκτασή της, το δικαστήριο μπορεί να μην επιδικάσει αποζημίωση ή να μειώσει το ποσό της. Το ίδιο ισχύει και όταν εκείνος που ζημιώθηκε παρέλειψε να αποτρέψει ή να περιορίσει τη ζημία ή δεν επέστησε την προσοχή του οφειλέτη στον κίνδυνο ασυνήθιστα μεγάλης ζημίας, τον οποίο ο οφειλέτης ούτε γνώριζε ούτε όφειλε να γνωρίζει.

Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και για το πταίσμα των προσώπων για τα οποία ευθύνεται εκείνος που ζημιώθηκε.

Ο υπόχρεος σε αποζημίωση λόγω δαπανών που έγιναν οφείλει από το χρόνο της δαπάνης νόμιμο τόκο στην αξία που δαπανήθηκε κατά το χρόνο αυτό.

Για δαπάνες που έγιναν σε αντικείμενο που πρέπει να αποδοθεί δεν οφείλονται τόκοι για όσο χρονικό διάστημα αυτός που έχει δικαίωμα σε αποζημίωση αποκομίζει τα ωφελήματα ή τους καρπούς του αντικειμένου.

 `Οποιος, λόγω δαπανών που  έγιναν  σε  πράγμα  που  πρέπει  να αποδοθεί,  έχει δικαίωμα να αφαιρέσει τα κατασκευάσματα που είναι πάνω στο πράγμα, οφείλει, ασκώντας το δικαίωμα της αφαίρεσης, να επαναφέρει το πράγμα στην προηγούμενη κατάσταση με δικά του έξοδα.  Αν  η  κατοχή του πράγματος περιήλθε στον άλλο, αυτός έχει δικαίωμα να εμποδίσει την αφαίρεση,  εφόσον  δεν  του  παρέχεται  ασφάλεια  για τη ζημία από την αφαίρεση.

  `Οποιος έχει τη διαχείριση μιας ολικά ή μερικά ξένης υπόθεσης, εφόσον η διαχείριση συνεπάγεται εισπράξεις και δαπάνες, έχει υποχρέωση γα λογοδοτήσει. Για το σκοπό αυτόν ο δοσίλογος οφείλει να  ανακοινώσει στο  δεξίλογο  λογαριασμό  που να περιέχει αντιπαράθεση των εσόδων και των εξόδων, καθώς και ό,τι προκύπτει από την αντιπαράθεση αυτή και  να επισυνάψει τα δικαιολογητικά, εφόσον συνηθίζονται.

 `Οποιος  έχει  υποχρέωση  να  αποδώσει ομάδα αντικειμένων ή να  δώσει πληροφορίες  γι  αυτήν,  οφείλει  να  εγχειρίσει στο δικαιούχο κατάλογο των στοιχείων της ομάδας.

 Αν  από  δύο  ή  περισσότερες  οφειλόμενες  παροχές  πρέπει να καταβληθεί μόνο η μία (ενοχή διαζευκτική), το δικαίωμα της επιλογής σε περίπτωση αμφιβολίας το έχει ο οφειλέτης.

   Η επιλογή γίνεται με δήλωση προς το άλλο μέρος. Η δήλωση  είναι αμετάβλητη και δεν επιδέχεται αίρεση ή προθεσμία.

Αν οι δανειστές ή οι οφειλέτες είναι  περισσότεροι,  η  δήλωση  της επιλογής γίνεται σε κάθε περίπτωση από όλους ή προς όλους μαζί.

Με την επιλογή η Διαζευκτική ενοχή γίνεται απλή.

Αν  ο  οφειλέτης, έχοντας το δικαίωμα επιλογής, δεν το ασκήσει έως την  έναρξη  της  αναγκαστικής  εκτέλεσης,  το  δικαίωμα  επιλογής περιέρχεται στο δανειστή.

  Αν ο δανειστής, έχοντας το δικαίωμα επιλογής, γίνει υπερήμερος,ο οφειλέτης έχει το δικαίωμα να του τάξει εύλογη προθεσμία για να ασκήσει το δικαίωμα επιλογής.  Αν η προθεσμία περάσει άπρακτη, το δικαίωμα της επιλογής περιέρχεται στον οφειλέτη.

  Αν η ενοχή είναι διαζευκτική και η μία από τις παροχές είναι ή  γίνει αδύνατη, η ενοχή συγκεντρώνεται στις υπόλοιπες, με την επιφύλαξη  των διατάξεων των άρθρων 311 έως 314.

   Ο οφειλέτης, αν έχει το δικαίωμα της επιλογής και η μία παροχή  γίνει αδύνατη  από  πταίσμα  του  και  έπειτα  και  η άλλη από τυχαίο γεγονός, οφείλει την αξία της παροχής που  έγινε  αδύνατη από τυχαίο γεγονός.

Αν  το δικαίωμα της επιλογής έχει ο οφειλέτης και η μία παροχή  γίνει αδύνατη από πταίσμα του δανειστή, ο οφειλέτης έχει δικαίωμα ή να καταβάλει την παροχή που σώζεται και να απαιτήσει αποζημίωση γι`  αυτή που  έγινε  αδύνατη  ή  να θεωρήσει τον εαυτό του απαλλαγμένο από κάθε υποχρέωση.

Αν το δικαίωμα της επιλογής έχει ο δανειστής και η μία  παροχή  γίνει αδύνατη από πταίσμα του, έχει δικαίωμα ο δανειστής ή να ζητήσει  την παροχή που σώζεται και να αποζημιώσει τον  οφειλέτη  γι`  αυτή  που έγινε αδύνατη ή να θεωρήσει ότι η ενοχή έχει αποσβεσθεί.

  Αν  το δικαίωμα της επιλογής έχει ο δανειστής και η μία παροχή  γίνει αδύνατη από πταίσμα του οφειλέτη, ο δανειστής έχει  δικαίωμα  να απαιτήσει  ή  την  παροχή  που  σώζεται ή αποζημίωση γι αυτή που έγινε αδύνατη.

Οι διατάξεις των άρθρων 311 έως 314 εφαρμόζονται αναλόγως  και  όταν η Διαζευκτική ενοχή περιέχει περισσότερες από δύο παροχές.

  Ο οφειλέτης δεν έχει δικαίωμα να εκπληρώσει κατά ένα μέρος την οφειλόμενη παροχή.

  Η παροχή  μπορεί  να  εκπληρωθεί  και  από  τρίτο, εκτός αν ο δανειστής έχει συμφέρον να την εκπληρώσει ο οφειλέτης.

Ο δανειστής μπορεί να αρνηθεί την παροχή που  προσφέρεται  από τρίτο, αν ο οφειλέτης δήλωσε ότι είναι αντίθετος σ αυτήν.

  Αν επισπεύδεται αναγκαστική εκποίηση κατά του οφειλέτη, όποιος εξαιτίας της κινδυνεύει να χάσει εμπράγματο δικαίωμα ή την κατοχή πάνω στο πράγμα που εκποιείται, έχει δικαίωμα να ικανοποιήσει  το  δανειστή με  καταβολή,  δημόσια  κατάθεση  ή  συμψηφισμό.   Εφόσον  ο δανειστής ικανοποιείται, αυτός που τον ικανοποίησε υποκαθίσταται στα  δικαιώματά του.

  Αν  ο τόπος της παροχής δεν συνάγεται ούτε από τη δικαιοπραξία  ούτε από τις περιστάσεις και ιδίως από τη φύση της ενοχικής σχέσης,  η παροχή  καταβάλλεται  στον τόπο οπου ο οφειλέτης είχε την Κατοικία του κατά τη γένεση της ενοχής.

Αν η υποχρέωση προέρχεται από την άσκηση του επαγγέλματος  του οφειλέτη,  αντί  για  τον  τόπο  της  Κατοικίας  ισχύει  ο  τόπος  της επαγγελματικής του εγκατάστασης.

Αν  η  παροχή  είναι  χρηματική,  σε  περίπτωση  αμφιβολίας  ο οφειλέτης  πρέπει να την καταβάλει στον τόπο όπου ο δανειστής έχει την Κατοικία του κατά το χρόνο της καταβολής.

Αν η απαίτηση προέρχεται από την άσκηση του  επαγγέλματος  του δανειστή,  αντί  για  τον  τόπο  της  Κατοικίας  ισχύει  ο  τόπος  της επαγγελματικής του εγκατάστασης.

Αν η εκπλήρωση παροχής που πρέπει να καταβληθεί στην  Κατοικία  του δανειστή έγινε σημαντικά δυσχερέστερη επειδή ο δανειστής μετέβαλε  την Κατοικία του μετά τη γένεση της  ενοχής,  ο  οφειλέτης  μπορεί  να καταβάλει στην αρχική Κατοικία του δανειστή.

  Αν ο χρόνος της παροχής δεν συνάγεται ούτε από τη δικαιοπραξία  ούτε από  τις  περιστάσεις και ιδίως από τη φύση της ενοχικής σχέσης,  έχει δικαίωμα ο δανειστής να απαιτήσει και ο οφειλέτης  να  εκπληρώσει  την παροχή αμέσως.

Αν  ο  χρόνος  της  παροχής  είναι  ορισμένος,  ο οφειλέτης σε περίπτωση αμφιβολίας έχει δικαίωμα να εκπληρώσει την παροχή  και  πριν από  το  χρόνο αυτό. Δεν έχει όμως δικαίωμα να αφαιρέσει προεξοφλητικό τόκο, εφόσον δεν συνάγεται κάτι άλλο από το νόμο ή τη δικαιοπραξία.

   Αν ο οφειλέτης έχει  κατά  του  δανειστή  ληξιπρόθεσμη  αξίωση συναφή  με  την  οφειλή  του, έχει δικαίωμα, εφόσον δεν προκύπτει κάτι άλλο,  να  αρνηθεί  την  εκπλήρωση  της  παροχής  ωσότου  ο  δανειστής εκπληρώσει την υποχρέωση που τον βαρύνει (Δικαίωμα επίσχεσης).

Δικαίωμα  επίσχεσης  έχει ιδίως και ο υπόχρεος να αποδώσει ένα πράγμα για δαπάνες που έγιναν πάνω σ αυτό ή για ζημία  που  έπαθε  απ` αυτό.

Δικαίωμα επίσχεσης δεν υπάρχει κατά αξιώσεων, κατά των  οποίων  δεν αντιτάσσεται συμψηφισμός.

Ο  δανειστής  μπορεί  να  αποκρούσει το δικαίωμα της επίσχεσης παρέχοντας ασφάλεια.  Η ασφάλεια με εγγυητή αποκλείεται.

        Αν ο οφειλέτης που έχει εναχθεί από το δανειστή αντιτάσσει  το δικαίωμα  της  επίσχεσης, η καταδίκη του οφειλέτη σε παροχή γίνεται με τον όρο της ταυτόχρονης εκπλήρωσης από το δανειστή της υποχρέωσης  που τον βαρύνει.

  Ο  οφειλέτης  ενέχεται,  αν  δεν  ορίστηκε κάτι άλλο, για κάθε αθέτηση της υποχρέωσής του από δόλο ή αμέλεια, δική του ή των  νόμιμων αντιπροσώπων  του.   Αμέλεια υπάρχει όταν δεν καταβάλλεται η επιμέλεια που απαιτείται στις συναλλαγές.

  Αν ο οφειλέτης είναι ανήλικος κάτω των δεκατεσσάρων ετών ή δεν έχει συνείδηση των πράξεών του ή βρίσκεται σε ψυχική ή διανοητική διαταραχή που περιορίζει αποφασιστικά τη λειτουργία της κρίσης και της βούλησής του, ή,τέλος, είναι κωφάλαλος, εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 915 έως 918.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 20 του Ν. 2447/1996 (Α` 278).

  Άκυρη είναι κάθε εκ των προτέρων συμφωνία με την  οποία αποκλείεται ή περιορίζεται η ευθύνη από δόλο ή βαριά αμέλεια.

Άκυρη είναι επίσης η εκ των προτέρων συμφωνία ότι δεν θα ευθύνεται ο οφειλέτης και για ελαφριά ακόμη  αμέλεια, αν ο δανειστής βρίσκεται στην υπηρεσία του οφειλέτη ή η ευθύνη προέρχεται από την άσκηση επιχείρησης για την οποία προηγήθηκε παραχώρηση της αρχής. Το ίδιο ισχύει και αν η απαλλακτική ρήτρα περιέχεται σε όρο της σύμβασης που δεν αποτέλεσε αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευσης ή αν με τη ρήτρα απαλλάσσεται ο οφειλέτης από την ευθύνη για προσβολή αγαθών που απορρέουν από την προσωπικότητα και ιδίως της ζωής, της υγείας, της ελευθερίας ή της τιμής.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με το άρθρο 2 παρ.1 Ν.3043/2002, ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

  `Οποιος  ευθύνεται  με  μέτρο  μόνο  την επιμέλεια που δείχνει συνήθως στις δικές του υποθέσεις δεν απαλλάσσεται από την  ευθύνη  για βαριά αμέλεια.

1.Ο   οφειλέτης  ευθύνεται  για  το  πταίσμα  των  προσώπων  που χρησιμοποιεί για να εκπληρώσει την παροχή, όπως για δικό του πταίσμα.

2. Η ευθύνη αυτή μπορεί εκ των προτέρων να περιοριστεί ή να αποκλειστεί, εκτός αν συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις του άρθρου 332.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με το άρθρο 2 παρ.2 Ν.3043/2002, ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

  Αν  κατά  την  εκπλήρωσή  της  η  παροχή  είναι ολικά ή μερικά αδύνατη για λόγους που είτε είναι γενικοί είτε αφορούν  τον  οφειλέτη, αυτός  έχει υποχρέωση να ανορθώσει τη ζημία του δανειστή που επέρχεται από την αδυναμία.

Ο οφειλέτης απαλλάσσεται από κάθε υποχρέωση εξαιτίας αδυναμίας  να εκπληρώσει την παροχή, αν αποδείξει  ότι  η  αδυναμία οφείλεται  σε  γεγονός για το οποίο δεν έχει ευθύνη. Οφείλει όμως αμέσως, μόλις μάθει  την αδυναμία για εκπλήρωση, να ειδοποιήσει το δανειστή.

  Σε  περίπτωση  μερικής  υπαιτίας  αδυναμίας  του  οφειλέτη  να εκπληρώσει, την παροχή ο  δανειστής, μέσα  σε  εύλογη προθεσμία αφότου γίνει η προσφορά ή η πρόκληση από τον οφειλέτη, αν δεν  έχει  συμφέρον στη  μερική  εκπλήρωση, έχει  δικαίωμα  να  την αρνηθεί εντελώς και να θεωρήσει την αδυναμία ολική.

 Αν ο οφειλέτης  απαλλάχθηκε  από  την  υποχρέωσή  του,  επειδή βρισκόταν  σε  αδυναμία να την εκπληρώσει από γεγονός για το οποίο δεν έχει ευθύνη οφείλει να αποδώσει στο δανειστή καθετί  που  περιήλθε  σ` αυτόν εξαιτίας αυτού του γεγονότος.

         Αν ο οφειλέτης καταδικάστηκε τελεσίδικα σε παροχή μη χρηματική  ο δανειστής μπορεί να του τάξει εύλογη προθεσμία για να εκπληρώσει την  παροχή,  δηλώνοντας  συνάμα ότι μετά την πάροδο της μίας αποκρούει την  παροχή.  Αν η  προθεσμία  περάσει  άπρακτη,  μόνο  αποζημίωση  για  μη  εκπλήρωση της παροχής.

 Ο  οφειλέτης  ληξιπρόθεσμης  παροχής  γίνεται  υπερήμερος,  αν προηγήθηκε δικαστική ή εξώδικη όχληση του δανειστή.

 Αν για την εκπλήρωση της παροχής συμφωνηθεί ορισμένη ημέρα,  ο οφειλέτης γίνεται υπερήμερος με μόνη την παρέλευση της ημέρας αυτής.

Αν για την εκπλήρωση της παροχής έχει ταχθεί ορισμένη προθεσμία από την καταγγελία, ο οφειλέτης γίνεται υπερήμερος όταν, αφού γίνει η καταγγελία, περάσει η προθεσμία.

Ο  οφειλέτης  δεν  γίνεται  υπερήμερος,  αν  η καθυστερήση της παροχής οφείλεται σε γεγονός για το οποίο δεν έχει ευθύνη.

   Ο υπερήμερος  οφειλέτης  εκτός  από  την  παροχή  οφείλει  και αποζημίωση για τη ζημία του δανειστή από την καθυστέρηση.

Αν  ο δανειστής εξαιτίας της υπερημερίας δεν έχει πια συμφέρον  στην εκπλήρωση της παροχής, έχει δικαίωμα, μέσα  σε  εύλογη  προθεσμία αφότου  γίνει η προσφορά ή η πρόσκληση από τον οφειλέτη, να αποκρούσει την παροχή και να απαιτήσει αποζημίωση για τη μη εκπλήρωση.

  Ο οφειλέτης κατά τη διάρκεια της υπερημερίας  ευθύνεται για κάθε αμέλεια.  Ευθύνεται  επίσης για τα τυχαία γεγονότα, εκτός αν αποδείξει ότι η ζημία θα επερχόταν και αν η παροχή εκπληρωνόταν έγκαιρα.

 `Οταν πρόκειται για χρηματική οφειλή, ο δανειστής σε περίπτωση  υπερημερίας έχει δικαίωμα  να  απαιτήσει  τον  τόκο,  υπερημερίας  που  ορίζεται  από το νόμο ή με δικαιοπραξία χωρίς να είναι υποχρεωμένος να  αποδείξει ζημία.  Ο δανειστής, αν αποδείξει  και  άλλη  θετική  ζημία,  εφόσον  στο  νόμο δεν ορίζεται διαφορετικά, έχει δικαίωμα να απαιτήσει  και αυτήν.

Ο οφειλέτης χρηματικής οφειλής, και εάν δεν είναι υπερήμερος, οφείλει νόμιμους τόκους αφότου επιδόθηκε η αγωγή ή η διαταγή πληρωμής για το ληξιπρόθεσμο χρέος (τόκος επιδικίας). Το ποσοστό του τόκου επιδικίας είναι δύο (2) εκατοστιαίες μονάδες ανώτερο του τόκου υπερημερίας, όπως ο τελευταίος ορίζεται εκάστοτε από το νόμο ή με δικαιοπραξία. Η προσαύξηση αυτή δεν ισχύει, εάν πριν από τη συζήτηση της αγωγής ο οφειλέτης αναγνωρίσει εγγράφως την οφειλή ή συμβιβαστεί εξωδίκως, ή εάν δεν ασκήσει ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής αντιστοίχως. Με αίτημα του εναγομένου το δικαστήριο δύναται κατ` εξαίρεση, εκτιμώντας τις περιστάσεις, να επιδικάσει την απαίτηση με το νόμιμο ή συμβατικό τόκο υπερημερίας. Η εξαίρεση ισχύει ιδίως για τις κατ` εύλογη κρίση του δικαστηρίου επιδικαζόμενες χρηματικές απαιτήσεις. Από τη δημοσίευση της οριστικής απόφασης που επιδικάζει εντόκως χρηματική οφειλή ή απορρίπτει ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής το ποσοστό του τόκου επιδικίας είναι τρεις (3) εκατοστιαίες μονάδες ανώτερο του τόκου υπερημερίας. Η προσαύξηση αυτή δεν ισχύει εάν δεν ασκηθεί ένδικο μέσο κατά της οριστικής απόφασης.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με τα άρθρα 2 και 113 Ν.4055/2012,ΦΕΚ Α 51/12.3.2012.

Ο οφειλέτης αντικειμένου αν υποχρεωθεί να καταβάλει  την  αξία  του εξαιτίας  γεγονότος  που  συνέβη κατά τη διάρκεια της υπερημερίας  του, οφείλει νόμιμους τόκους στο ποσό  της  αξίας  από  το  χρόνο  που λαμβάνεται ως βάση για τον υπολογισμό της.

   `Οποιος  οφείλει  ορισμένο πράγμα ευθύνεται αφότου επιδόθηκε η  αγωγή σε αποζημίωση για χειροτέρευση ή καταστροφή  ή  αδυναμία  να  το αποδώσει, σύμφωνα με τις διατάξεις για τη διεκδίκηση, με την επιφύλαξη της τυχόν μεγαλύτερης ευθύνης από την ενοχική σχέση ή την υπερημερία.

Το  ίδιο  ισχύει  και  για  την  αξίωση  του  δανειστή  να του αποδοθούν ωφελήματα καθώς και για  την  αξίωση  του  οφειλέτη  γα  του αποδοθούν δαπάνες.

   Ο  δανειστής  γίνεται υπερήμερος, αν δεν αποδέχεται την παροχή  που του προσφέρεται.

Η προσφορά πρέπει να είναι πραγματική και η προσήκουσα.

Ο δανειστής γίνεται υπερήμερος και με προσφορά του οφειλέτη μη πραγματική, αν δήλωσε ήδη ότι δεν δέχεται την παροχή.

Ο δανειστής γίνεται επίσης υπερήμερος, αν, μολονότι προσκλήθηκε από τον οφειλέτη, δεν προβαίνει στην απαιτούμενη πράξη ή σύμπραξη, χωρίς την οποία δεν μπορεί ο οφειλέτης να εκπληρώσει την παροχή.

Δεν απαιτείται πρόσκληση, αν για την πράξη που πρέπει να επιχειρήσει ο δανειστής συμφωνήθηκε είτε ορισμένη ημέρα είτε παρέλευση ορισμένης προθεσμίας από την καταγγελία.

Στις  περιπτώσεις  των δύο προηγούμενων άρθρων ο δανειστής δεν γίνεται υπερήμερος αν ο οφειλέτης δεν ήταν σε θέση να  εκπληρώσει  την παροχή  κατά  το  χρόνο  της  προσφοράς  ή  της  πράξης  που έπρεπε να επιχειρήσει ο δανειστής.

   Αν  ο  οφειλέτης  έχει  την  υποχρέωση  παροχής  μόνο   έναντι αντιπαροχής,  ο  δανειστής  γίνεται  υπερήμερος  αν  είναι πρόθυμος να δεχτεί  την  παροχή  που  του  προσφέρεται  αλλά  δεν  προσφέρει   την αντιπαροχή που του ζητείται.

  Αν  ο  χρόνος της παροχής δεν είναι ορισμένος, ο δανειστής δεν γίνεται υπερήμερος για το λόγο ότι προσωρινά εμποδίζεται να δεχτεί  ην παροχή, εκτός αν ειδοποιήθηκε έγκαιρα από τον οφειλέτη ότι η εκπλήρωσή της.  Το  ίδιο ισχύει και όταν ο οφειλέτης έχει δικαίωμα να εκπληρώσει την παροχή και πριν από τον ορισμένο χρόνο.

   Ο οφειλέτης κατά τη διάρκεια της υπερημερίας του δανειστή μόνο  για δόλο και βαριά αμέλεια.

 Ο  οφειλέτης  χρηματικής  οφειλής   κατά   τη   διάρκεια   της υπερημερίας  του  δανειστή  δεν  οφείλει  τόκους, με την επιφύλαξη της διάταξης του επόμενου άρθρου.

Κατά τη διάρκεια της υπερημερίας του δανειστή ο οφειλέτης  που ευθύνεται για τα ωφελήματα κάποιου αντικειμένου έχει υποχρέωση για όσα εξήγαγε.

Ο  οφειλέτης  έχει  δικαίωμα να απαιτήσει από τον υπερήμερο δανειστή καθετί που χρειάστηκε  να  δαπανήσει  επιπλέον  για  την  ατελεσφόρητη προσφορά της παροχής καθώς και για τη φύλαξη και τη συντήρησή της κατά τη διάρκεια της υπερημερίας.

  Ο οφειλέτης, αν έχει  υποχρέωση  να  αποδώσει  ακίνητο  και  ο δανειστής  έγινε  υπερήμερος, δικαιούται, ειδοποιώντας προηγουμένως το δανειστή, αν αυτό είναι εφικτό,  να  προκαλέσει  το  διορισμό  από  το δικαστήριο   μεσεγγυούχου,   ο  οποίος  έχει  τα  δικαιώματα  και  τις υποχρεώσεις κάθε μεσεγγυούχου.  Αφότου  ο  μεσεγγυούχος  παραλάβει  το ακίνητο, επέρχεται απόσβεση της υποχρέωσης του οφειλέτη.

Το  ίδιο  ισχύει  και  αν  ο  οφειλέτης  από λόγο που αφορά το πρόσωπο του δανειστή  ή  εξαιτίας  εύλογης  αβεβαιότητας  ως  προς  το πρόσωπό του, αδυνατεί να εκπληρώσει με ασφάλεια την υποχρέωσή του.

Ο  οφειλέτης  του  ακινήτου  μπορεί να προκαλέσει την άρση της Μεσεγγύησης και την ανάληψη  του  ακινήτου,  εφόσον  ο  δανειστής  δεν αποδέχτηκε  τη  Μεσεγγύηση.   Από  την  άρση  η υποχρέωση του οφειλέτη θεωρείται ότι δεν αποσβέστηκε ποτέ.

Για τη σύσταση ή αλλοίωση ενοχής  με  δικαιοπραξία  απαιτείται  σύμβαση, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά.

    Αυτός  που  υποσχέθηκε  παροχή  η  οποία είναι αδύνατη κατά τη σύναψη της σύμβασης, για λόγους που είτε είναι  γενικοί  είτε  αφορούν τον  ίδιο, έχει υποχρέωση να ανορθώσει τη ζημία του δανειστή από τη μη εκπλήρωση της παροχής. Η διάταξη του άρθρου 337  εφαρμόζεται  αναλόγως και εδώ.

Ο  οφειλέτης,  εφόσον  στο  νόμο  δεν  ορίζεται   διαφορετικά, απαλλάσσεται από κάθε υποχρέωση που απορρέει από την υπόσχεση αδύνατης παροχής,   αν   κατά  τη  συνομολόγηση  της  σύμβασης  αγνοούσε  χωρίς υπαιτιότητα ότι η παροχή είναι αδύνατη.  Οφείλει  όμως,  αμέσως  μόλις μάθει  την  αδυναμία  για εκπλήρωση, να ειδοποιήσει το δανειστή για το γεγονός αυτό.  Η διάταξη του άρθρου 338 εφαρμόζεται και εδώ.

Σε περίπτωση υπόσχεσης αδύνατης παροχής, αν ο δανειστής κατά τη σύναψη της σύμβασης γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει ότι  η  παροχή  είναι αδύνατη, εφαρμόζεται αναλόγως η διάταξη του άρθρου 300.

  Οι  διατάξεις  για  την υπόσχεση αδύνατης παροχής εφαρμόζονται  και όταν η  υπόσχεση  αφορά  παροχή  που  προσκρούει  σε  απαγορευτική διάταξη του νόμου.

   Σύμβαση για μεταβίβαση κάθε μέλλουσας  περιουσίας  ή  ποσοστού  της ή για Σύσταση επικαρπίας σ` αυτήν είναι άκυρη.

 Σύμβαση  για μεταβίβαση ολόκληρης της υφιστάμενης περιουσίας ή ποσοστού της ή για Σύσταση επικαρπίας σ`  αυτήν  απαιτείται  να  γίνει ενώπιον συμβολαιογράφου.

  Σύμβαση για την κληρονομία προσώπου που ζεί είτε  με  το  ίδιο  είτε με  τρίτο  πρόσωπο,είτε  για ολόκληρη είτε για ποσοστό της,είναι άκυρη.Το ίδιο ισχύει και για τη σύμβαση με την  οποία  περιορίζεται  η ελευθερία ως προς τις διατάξεις τελευταίας βούλησης.

 Συμβάσεις που έχουν αντικείμενο τη σύσταση, μετάθεση αλλοίωση ή κατάργηση  εμπράγματων  δικαιωμάτων  πάνω  σε  ακίνητα  απαιτείται  να γίνονται ενώπιον συμβολαιογράφου.

  Η  συμβατική  υποχρέωση για εκποίηση ή επιβάρυνση πράγματος σε περίπτωση  αμφιβολίας  εκτείνεται  και  στο  κατά  την  κατάρτιση  της σύμβασης παράρτημά του.

 Αν ο προσδιορισμός της παροχής  ανατέθηκε  σε  έναν  από  τους συμβαλλομένους  ή σε τρίτο, σε  περίπτωση  αμφιβολίας θεωρείται ότι ο προσδιορισμός πρέπει να γίνει με δίκαιη κρίση. Αν δεν έγινε  με δίκαιη κρίση ή βραδύνει, γίνεται από το δικαστήριο.

Σύμβαση στην οποία ο προσδιορισμός της παροχής ανατίθεται στην  απόλυτη κρίση ενός από τους συμβαλλομένους είναι άκυρη.

Αν   ο  προσδιορισμός   της   παροχής   ανατέθηκε   από   τους  συμβαλλομένους στην απόλυτη κρίση τρίτου και αυτός αδυνατεί ή αρνείται  ή βραδύνει, η σύμβαση είναι άκυρη.

   Ο  υπόχρεος  από αμφοτεροβαρή σύμβαση έχει δικαίωμα να αρνηθεί  την εκπλήρωση της παροχής,  για  όσο  χρόνο  ο  αντισυμβαλλόμενος  δεν εκπληρώνει  ή  δεν προσφέρει την αντιπαροχή (ένσταση μη εκπλήρωσης της σύμβασης),εκτός αν έχει υποχρέωση να εκπληρώσει πρώτος.

Σε περίπτωση παροχής πρός περισσότερους, η ένσταση  προτείνεται εναντίον  καθενός  για  το  μέρος που του αναλογεί ωσότου εκπληρωθεί ή προσφερθεί η όλη αντιπαροχή.

Η ένσταση μη εκπλήρωσης της σύμβασης δεν μπορεί να αποκρουστεί  με την παροχή ασφάλειας.

         Αν ο ένας από τους συμβαλλομένους εκπλήρωσε κατά ένα μέρος την  παροχή, δεν μπορεί ο άλλος να αρνηθεί  την αντιπαροχή  όταν  η άρνηση  αντιβαίνει  στην  καλή  πίστη  λόγω  των ειδικών περιστάσεων και ιδίως  επειδή το μέρος της παροχής που καθυστερείται ακόμη είναι επουσιώδες.

Αυτός  που  έχει  υποχρέωση  από   αμφοτεροβαρή   σύμβαση   να  εκπληρώσει  πρώτος  την παροχή,  αν  η  αξίωσή  του για την αντιπαροχή  κινδυνεύει  από  ουσιώδη  ελάττωση  της  περιουσιακής  κατάστασης  του  άλλου,  που δεν  την  γνώριζε ούτε  όφειλε  να  τη  γνωρίζει  κατά την  κατάρτιση της σύμβασης,  μπορεί να αρνηθεί την εκπλήρωση  της  παροχής  ωσότου ο άλλος παράσχει ασφάλεια.

Η  ένσταση  μη  εκπλήρωσης  της σύμβασης αποτέλεσμα έχει ότι ο  εναγόμενος καταδικάζεται στην παροχή με τον όρο ταυτόχρονης εκπλήρωσης  από τον άλλο της αντιπαροχής που τον βαρύνει.

 Αν η έκταση της αντιπαροχής δεν ορίστηκε, σε περίπτωση αμφιβολίας το δικαίωμα του προσδιορισμού ανήκει στο δικαιούμενο να απαιτήσει την αντιπαροχή.

 Αν η παροχή του ενός από τους συμβαλλομένους είναι αδύνατη από  γεγονός για το οποίο αυτός δεν έχει ευθύνη, απαλλάσσεται και  ο  άλλος  συμβαλλόμενος  από  την  αντιπαροχή  και την αναζητεί, αν  τυχόν  την  κατέβαλε, κατά τις διατάξεις για το αδικαιολόγητο πλουτισμό.  Αλλά δεν  απαλλάσσεται   αν  απαίτησε  ό,τι  περιήλθε  στον  άλλο  εξαιτίας  του γεγονότος της αδυναμίας.

   Αν η παροχή του ενός από τους συμβαλλομένους έγινε αδύνατη από πταίσμα  του   άλλου,αυτός   δεν   απαλλάσεται   από   την   υποχρέωση αντιπαροχής.Από  την αντιπαροχή όμως αφαιρείται καθετί που ωφείλεται ή δόλια παραλείπει να ωφεληθεί από την απαλλαγή  αυτός  που  απαλλάσεται λόγω αδυναμίας.

Το  ίδιο  ισχύει  αν  η  παροχή  του  ενός έγινε αδύνατη χωρίς υπαιτιότητα του κατά το διάστημα που ο άλλος βρισκόταν  σε  υπερημερία αποδοχής της.

   Αν η παροχή του ενός από τους συμβαλλομένους είναι αδύνατη από γεγονός  για  το  οποίο  αυτός  έχει  ευθύνη,μπορεί  ο  άλλος  είτε να επικαλεστεί τα δικαιώματα του άρθρου 380 είτε να απαιτήσει  αποζημίωση είτε  να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση.Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση του άρθρου 339,αν περάσει άπρακτη η προθεσμία που προβλέπεται σ` αυτό.

   Αν ο ένας από τους συμβαλλομένους βρίσκεται σε  υπερημερία  ως  προς την παροχή που οφείλει, έχει δικαίωμα ο άλλος να του τάξει εύλογη προθεσμία για εκπλήρωση, δηλώνοντας συνάμα  ότι  μετά  την  πάροδό της αποκρούει την παροχή. Αν περάσει άπρακτη η προθεσμία, ο τελευταίος έχει δικαίωμα  ή  να  απαιτήσει  αποζημίωση  για  τη  μή  εκπλήρωση  ή   να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, όχι όμως να απαιτήσει την παροχή.

Αν, μέσα στην προθεσμία που έχει ταχθεί, η παροχή εκπληρώθηκε  κατά ένα μόνο μέρος και ο  δανειστής  δεν  έχει  συμφέρον  στη  μερική  εκπλήρωση,  έχει  δικαίωμα  να απαιτήσει αποζημίωση λόγω μη εκπλήρωσης  για την όλη παροχή ή να υπαναχωρήσει από την όλη σύμβαση.

  Δεν απαιτείται να ταχθεί στον υπερήμερο οφειλέτη προθεσμία για την εκπλήρωση της παροχής:

1.αν από την όλη στάση του προκύπτει ότι  το μέτρο αυτό θα ήταν άσκοπο,

2.αν ο δανειστής εξαιτίας της υπερημερίας δεν έχει συμφέρον στην εκτέλεση της σύμβασης.

 Αν η  σύμβαση  είναι  εκτελεστέα  κατά  διαδοχικές  τμηματικές παροχές  και  ο οφειλέτης περιήλθε σε υπερημερία ή υπαίτια αδυναμία ως πρός μία τμηματική  παροχή,ο  δανειστής  έχει  δικαίωμα  να  απαιτήσει αποζημίωση  ή  να  υπαναχωρήσει ως  πρός μόνη την παροχή αυτή. Τα ίδια δικαιώματα  έχει  ως  πρός  τις  υπολειπόμενες  παροχές  μόνο   αν   η καθυστέρηση  ή  αδυναμία  ως  προς  την  τμηματική  παροχή  είναι τόσο ουσιώδης, ώστε ο δανειστής δεν έχει πια συμφέρον για το υπόλοιπο μέρος της  σύμβασης  ή  αν  υπάρχει  βάσιμος  φόβος ότι δε θα εκπληρωθούν οι υπολειπόμενες παροχές. Με τους  όρους  το  δικαίωμα  του δανειστή  για αποζημίωση  ή  υπαναχώρηση  εκτείνεται  και στο μέρος της σύμβασης που εκτελέστηκε ήδη.

  Στις περιπτώσεις  όπου  ο  δανειστής  ασκεί  το  δικαίωμα  της υπαναχώρησης,  μπορεί επιπλέον με αίτηση του και κατά την εύλογη κρίση του δικαστηρίου να του επιδικαστεί και αποζημίωση για την τυχόν  ζημία από τη μη εκπλήρωση της σύμβασης.

Στο  δικαίωμα  της  υπαναχώρησης  κατά  τα  λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 389 εώς 396.

Αν τα περιστατικά στα οποία κυρίως,ενόψει της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών,τα μέρη στήριξαν τη σύναψη αμφοτεροβαρούς σύμβασης,μεταβλήθηκαν ύστερα, από λόγους που ήταν έκτακτοι και δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, και από τη μεταβολή αυτή η παροχή του οφειλέτη, ενόψει και της αντιπαροχής, έγινε υπέρμετρα επαχθής, το δικαστήριο μπορεί κατά την κρίση του με αίτηση του οφειλέτη να την αναγάγει στο μέτρο που αρμόζει και να αποφασίσει τη λύση της σύμβασης εξολοκλήρου ή κατά το μέρος που δεν εκτελέστηκε ακόμη.

Αν αποφασιστεί η λύση της σύμβασης, επέρχεται απόσβεση των υποχρεώσεων παροχής που πηγάζουν απ` αυτήν και οι συμβαλλόμενοι έχουν αμοιβαία υποχρέωση να αποδώσουν τις παροχές που έλαβαν κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό.

  Στη  σύμβαση  μπορεί  κάποιος  να επιφυλάξει στον εαυτό του το δικαίωμα της υπαναχώρησης.

Η υπαναχώρηση επιφέρει απόσβεση των υποχρεώσεων για παροχή που πηγάζουν από τη σύμβαση και οι συμβαλλόμενοι έχουν αμοιβαία  υποχρέωση να  αποδώσουν  τις  παροχές  που  έλαβαν  κατά  τις  διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό.

  Η  υπαναχώρηση γίνεται με δήλωση αυτού που έχει το δικαίωμα να υπαναχωρήσει προς τον άλλο.

   Η υπαναχώρηση  αποκλείεται  αν  το  αντικείμενο  που  έλαβε  ο  δικαιούμενος  να  υπαναχωρήσει καταστράφηκε από τυχαίο γεγονός ολικά ή κατά μεγάλο μέρος ή χειροτέρεψε ουσιωδώς.

Η υπαναχώρηση αποκλείεται, αν αυτό που έλαβε ο δικαιούμενος να υπαναχωρήσει:

1.  από πταίσμα του καταστράφηκε  ολικά  ή  κατά  μεγάλο μέρος, ή χάθηκε ή χειροτέρεψε ουσιωδώς

2. μεταποιήθηκε από αυτόν ολικά ή κατά μεγάλο μέρος με επεξεργασία ή μετάπλαση σε άλλο πράγμα.

    Η  υπαναχώρηση  αποκλείεται  αν ο δικαιούμενος να υπαναχωρήσει εκποίησε ολικά ή κατά μεγάλο μέρος το αντικείμενο που έλαβε  ή  το επιβάρυνε με δικαίωμα υπέρ τρίτου.

  Αν ο δικαιούμενος να υπαναχωρήσει έγινε υπερήμερος ως προς την  ολική ή  την κατά μεγάλο μέρος απόδοση αυτού που έλαβε, η υπαναχώρηση γίνεται ανίσχυρη, εφόσον δεν το αποδίδει μέσα στην εύλογη προθεσμία που του έταξε ο άλλος.

 Το  δικαίωμα  της υπαναχώρησης αποσβήνεται αν δεν ασκηθεί μέσα  σε εύλογη προθεσμία που τάσσεται από τον άλλο.

  Αν στη σύμβαση οι συμβαλλόμενοι  από  τις  δύο  πλευρές  είναι περισσότεροι,  το  δικαίωμα της υπαναχώρησης απαιτείται να ασκηθεί από όλους και κατά όλων.

Αν το δικαίωμα αυτό αποσβεστεί για έναν, αποσβήνεται και ως προς τους άλλους.

     Αυτός που επιφύλαξε στον εαυτό του  την  υπαναχώρηση  για  την περίπτωση  όπου  ο  άλλος  δεν  θα  εκπλήρωνε την υποχρέωσή του από τη σύμβαση, σε περίπτωση αμφιβολίας έχει το δικαίωμα αυτό μόνο  αν  η  μη εκπλήρωση  οφείλεται  σε υπαιτιότητα του άλλου.  Αυτός που ισχυρίζεται ότι εκπλήρωσε την υποχρέωσή του οφείλει να το αποδείξει.

   Αν ο ένας από τους συμβαλλομένους επιφύλαξε στον εαυτό του την υπαναχώρηση έναντι καταβολής  ποινής,  η  υπαναχώρηση  είναι  ανίσχυρη εφόσον  έγινε  χωρίς  σύγχρονη  καταβολή  της  ποινής  και ο άλλος την απέκρουσε για το λόγο αυτό χωρίς υπαίτια καθυστέρηση.

 Αν στη σύμβαση συνομολογήθηκε ότι ο οφειλέτης που δεν εκπληρώνει την υποχρέωσή του εκπίπτει από τα συμβατικά του δικαιώματα, θεωρείται ότι ο δανειστής επιφύλαξε για την περίπτωση αυτή δικαίωμα υπαναχώρησης.

    Η συμβατική ρήτρα ότι ο δανειστής  σε  περίπτωση  υπαναχώρησης κρατεί  ως  όφελος  το  μέρος  της  παροχής που έλαβε διέπεται από τις διατάξεις για την ποινική ρήτρα.

    Αν  στη  σύμβαση  συνομολογήθηκε  ότι  η  παροχή  πρέπει   να εκπληρωθεί  αποκλειστικά  σε  ορισμένο  χρόνο  ή  αποκλειστικά μέσα σε ορισμένη προθεσμία,  σε  περίπτωση  αμφιβολίας  ο  δανειστής  έχει  το δικαίωμα  να  υπαναχωρήσει  για  μόνη  την  καθυστέρηση ανεξάρτητα από υπαιτιότητα του οφειλέτη.  Αν ο δανειστής  προτιμά  την  απαίτηση  της παροχής,  οφείλει  να  το ανακοινώσει αμέσως στον οφειλέτη, αλλιώς δεν έχει την απαίτηση αυτή.

 Αν κατά την κατάρτιση της σύμβασης  δόθηκε  αρραβώνας,  εφόσον  δεν ορίστηκε  τίποτε  άλλο,  θεωρείται  ότι δόθηκε για την κάλυψη της ζημίας από τη μη εκτέλεση της σύμβασης.

  Ο υπαίτιος για τη μη εκτέλεση της σύμβασης χάνει τον  αρραβώνα  που έδωσε  ή  αποδίδει διπλάσιο αυτόν που έλαβε.  Σε περίπτωση αμφιβολίας δεν αποκλείεται υποχρέωση για περαιτέρω αποζημίωση, που μειώνεται όμως κατά το ποσό του αρραβώνα.

 Ο οφειλέτης  μπορεί  να  υποσχεθεί  στο  δανειστή  ως  ποινή χρηματικό ποσό ή κάτι άλλο (ποινική ρήτρα), για την περίπτωση που δεν θα εκπλήρωνε ή που δεν θα εκπλήρωνε προσηκόντως την παροχή.

 Η   ποινή  καταπίπτει  αν  ο  οφειλέτης  αδυνατεί  υπαίτια  να εκπληρώσει την παροχή ή αν περιέλθει σε υπερημερία.

Η κατάπτωση της ποινής επέρχεται και αν ακόμη ο δανειστής  δεν έχει υποστεί καμιά ζημία.

Σε  περίπτωση που η ποινή συμφωνήθηκε για την περίπτωση της μη εκπλήρωσης της παροχής,  ο  δανειστής,  αν  απαιτήσει  την  ποινή  που κατέπεσε, αποκλείεται να ζητήσει την εκπλήρωση της παροχής.

Αν  ο  δανειστής αντί για εκπλήρωση έχει δικαίωμα αποζημίωσης, μπορεί να απαιτήσει την ποινή που κατέπεσε,  καθώς  και  την  επιπλέον αποδεικνυόμενη ζημία.

Αν  η  ποινή  συμφωνήθηκε για την περίπτωση της μη προσήκουσας  και ιδίως της μη έγκαιρης εκπλήρωσης της  παροχής,  ο  δανειστής  έχει  δικαίωμα  να  απαιτήσει  εκτός  από  την  ποινή  που  κατέπεσε και την  εκπλήρωση της παροχής. `Εχει επίσης το δικαίωμα να απαιτήσει  και  την  επιπλέον αποδεικνυόμενη ζημία, από τη μη προσήκουσα εκπλήρωση.

  Αν  η  υπόσχεση  της  παροχής  είναι  άκυρη, είναι άκυρη και η ποινική ρήτρα, και  αν  ακόμη  τα  μέρη  γνώριζαν  την  ακυρότητα  της υπόσχεσης.

 Αν  η ποινή που συμφωνήθηκε είναι δυσανάλογα μεγάλη μειώνεται, ύστερα από αίτηση του  οφειλέτη,  από  το  δικαστήριο  στο  μέτρο  που αρμόζει. Αντίθετη συμφωνία δεν ισχύει.

   Αν  κάποιος  δεχτεί  υπόσχεση  παροχής  υπέρ τρίτου, μπορεί να απαιτήσει να καταβάλει στον τρίτο αυτός που υποσχέθηκε.

  Ο τρίτος έχει το δικαίωμα να απαιτήσει  την  παροχή  απευθείας απ` αυτόν  που  υποσχέθηκε, αν  προκύπτει  τέτοια θέληση των μερών που έχουν συμβληθεί ή  αυτό  συνάγεται  από  τη  φύση  και  το  σκοπό  της  σύμβασης.

         Εφόσον ο τρίτος που έχει το δικαίωμα  να  απαιτήσει  απευθείας  την παροχή δήλωσε προς αυτόν που υποσχέθηκε ότι θα ασκήσει το δικαίωμά του,  ο  δέκτης  της  υπόσχεσης  δεν  μπορεί  να τον απαλλάξει από την υποχρέωσή του.

Αν  ο  τρίτος  με  δήλωσή  του  προς  αυτόν   που   υποσχέθηκε αποποιήθηκε  το  δικαίωμα  του που πηγάζει από τη σύμβαση, το δικαίωμα αυτό θεωρείται ότι δεν αποκτήθηκε.

 Αυτός  που  υποσχέθηκε  έχει  το  δικαίωμα  να  αντιτάξει  και απέναντι στον τρίτο ενστάσεις από τη σύμβαση.

 Αυτός  που  υποσχέθηκε σε άλλον ότι τρίτος θα καταβάλει κάποια παροχή, εφόσον  δεν  προκύπτει  κάτι  άλλο  από  τη  σύμβαση,  οφείλει αποζημίωση αν ο τρίτος αρνηθεί την καταβολή.

 Η ενοχή αποσβήνεται με καταβολή.

   Η  καταβολή  απαιτείται  γα  γίνει  στο δανειστή ή σε όποιον ο δανειστής ή το δικαστήριο ή ο  νόμος  έχει  επιτρέψει  να  δεχτεί  την καταβολή.

Η  καταβολή  που  έγινε  σε  άλλον  ισχύει  αν ο δανειστής την εγκρίνει ή εφόσον ωφελείται απ αυτήν.

 Αν ο δανειστής  αποδέχτηκε  την  παροχή  που  έγινε  με  σκοπό καταβολής,  αυτόν  βαρύνει  η  απόδειξη  ότι  η  καταβολή  δεν  ήταν η προσήκουσα.

   Ο δανειστής δεν είναι υπόχρεος να δεχτεί αντί  καταβολής  άλλη παροχή. Αν όμως δεχτεί τέτοια παροχή, η ενοχή αποσβήνεται.

        Αν  αντί  καταβολής  δόθηκε  στο  δανειστή  κάτι  άλλο,  για τα  πραγματικά ή νομικά  ελαττώματά  του  ο  οφειλέτης  ευθύνεται  όπως  ο πωλητής.

 Αν  ο  οφειλέτης  για  να  ικανοποιήσει  το  δανειστή αναλάβει απέναντί  του  νέα  υποχρέωση,  αυτή  δεν  θεωρείται  ότι  έγινε  αντί καταβολής, εκτός αν προκύπτει σαφώς το αντίθετο.

 Αν ο οφειλέτης έχει περισσότερα χρέη προς το δανειστή, έχει το δικαίωμα  να ορίσει κατά την καταβολή το χρέος που θέλει να εξοφληθεί.

Αν δεν όρισε τίποτε,  η  παροχή  που  έγινε  καταλογίζεται  πρώτα  στο ληξιπρόθεσμο χρέος και, αν υπάρχουν περισσότερα, σε εκείνο που παρέχει μικρότερη  ασφάλεια  για  το  δανειστή  αν υπάρχουν περισσότερα με ίση ασφάλεια, στο επαχθέστερο για τον  οφειλέτη  αν  υπάρχουν  περισσότερα εξίσου  επαχθή,  στο  αρχαιότερο  αν  όλα  τα  χρέη  είναι σύγχρονα, ο καταλογισμός γίνεται σύμμετρα.

    Αν το χρέος αποτελείται  από  κεφάλαιο,  τόκους  και  έξοδα  η παροχή  καταλογίζεται πρώτα στα  έξοδα, έπειτα  στους  τόκους  και τελευταία στο κεφάλαιο.

Ο δανειστής μπορεί να αρνηθεί την αποδοχή της  παροχής,  αν  ο οφειλέτης όρισε αλλιώς τον καταλογισμό.

  Ο  οφειλέτης  καταβάλλοντας  έχει  το  δικαίωμα  να  απαιτήσει έγγραφη εξοφλητική απόδειξη και, αν εξοφλήσει ολοσχερώς,  απόδοση  του χρεωστικού   εγγράφου.    Από  την  απόδοση  του  χρεωστικού  εγγράφου  τεκμαίρεται η εξόφληση του χρέους.

 Τα έξοδα της εξοφλητικής απόδειξης φέρει ο οφειλέτης αν δεν προκύπτει κάτι άλλο από τη σχέση.

 Ο   κομιστής   έγγραφης  εξοφλητικής  απόδειξης  του  δανειστή θεωρείται ότι έχει εξουσιοδοτηθεί για την είσπραξη, εκτός αν  υπάρχουν περιστατικά   γνωστά  στον  οφειλέτη  που  καταβάλλει,  από  τα  οποία προκύπτει το αντίθετο.

 Ο οφειλέτης έχει το  δικαίωμα  σε  περίπτωση  υπερημερίας  του δανειστή  να  προβεί  σε  δημόσια  κατάθεση  του  οφειλομένου, αν αυτό συνίσταται σε χρήματα ή άλλα πράγματα δεκτικά κατάθεσης κατά το νόμο.

 Αν το οφειλόμενο είναι κινητό πράγμα μη δεκτικό  κατάθεσης, ο οφειλέτης  σε περίπτωση υπερημερίας του δανειστή, αφού τον ειδοποιήσει προηγουμένως, μπορεί να το πουλήσει με δημόσιο  πλειστηριασμό  και  να καταθέσει   δημόσια   το  εκπλειστηρίασμα.   Η  ειδοποίηση  μπορεί  να παραλειφθεί, αν το πράγμα υπόκειται σε φθορά και υπάρχει κίνδυνος  από τη χρονοτριβή ή αν η ειδοποίηση είναι ιδιαίτερα δύσκολη.

Αν  το μη δεκτικό κατάθεσης κινητό έχει χρηματιστηριακή τιμή ή  έχει ανάλογα με τα απαιτούμενα έξοδα  μικρή αξία,  η  πώληση  γίνεται χωρίς πλειστηριασμό με άδεια του προέδρου των πρωτοδικών.

    Η  δημόσια  κατάθεση  γίνεται  στην αρμόδια αρχή του τόπου της εκπλήρωσης  της  παροχής.   Ο  οφειλέτης   έχει   την   υποχρέωση   να γνωστοποιήσει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση την κατάθεση στο δανειστή και, αν  το  παραλείψει,  ευθύνεται  σε αποζημίωση, εκτός αν η γνωστοποίηση είναι ιδιαίτερα δύσκολη.

 Η δημόσια κατάθεση επιφέρει απόσβεση της ενοχής  σαν  να  είχε  γίνει κατά το χρόνο της κατάθεσης καταβολή από τον οφειλέτη.

  Ο  δανειστής έχει το δικαίωμα οποτεδήποτε να απαιτήσει από την  αρχή το αντικείμενο που έχει κατατεθεί. Ο οφειλέτης όμως, εφόσον είναι υπόχρεος στην παροχή μόνο έναντι αντιπαροχής του δανειστή,  μπορεί  με δήλωσή  του  κατά την κατάθεση να εξαρτήσει την εκ μέρους του δανειστή απαίτηση του αντικειμένου που κατατέθηκε από τη σύγχρονη εκπλήρωση της αντιπαροχής.

 Εφόσον ο δανειστής με δήλωση στην αρμόδια αρχή δεν  αποδέχτηκε  την κατάθεση, ο οφειλέτης έχει το δικαίωμα να αναλάβει το αντικείμενο  που έχει κατατεθεί. Αν το αναλάβει, η κατάθεση θεωρείται ότι δεν έγινε.

Το δικαίωμα για ανάληψη είναι ακατάσχετο και ανεκχώρητο.

     Αν  ο  οφειλέτης, για λόγο που αφορά το πρόσωπο του δανειστή ή εξαιτίας  εύλογης  αβεβαιότητας  ως  προς  το  πρόσωπο  του  δανειστή, αδυνατεί να εκπληρώσει με ασφάλεια την υποχρέωσή του, έχει το δικαίωμα να  προβεί  σε  δημόσια  κατάθεση  με  τα  ίδια αποτελέσματα όπως στην περίπτωση της υπερημερίας του δανειστή.

Η πώληση  των  μη  δεκτικών  κατάθεσης  κινητών  γίνεται  στην περίπτωση αυτή με άδεια του δικαστηρίου.

 Τα  έξοδα  της  δημόσιας  κατάθεσης ή του πλειστηριασμού ή της πώλησης βαρύνουν το  δανειστή,  εφόσον  ο  οφειλέτης  δεν  ανέλαβε  το αντικείμενο που έχει κατατεθεί.

 Η  ενοχή αποσβήνεται αν με σύμβαση αντικατασταθεί, με το σκοπό κατάργησης, με νέα ενοχή (ανανέωση)  που  περιλαμβάνει  είτε  τα  ίδια πρόσωπα είτε άλλο οφειλέτη είτε άλλο δανειστή.

   Αν  η  παλαιά  ενοχή  είναι άκυρη, είναι άκυρη και η ανανέωση,  εκτός αν προκύπτει απ` αυτήν ότι περιέχει επικύρωση της άκυρης ενοχής.

Αν η παλαιά ενοχή είναι ακυρώσιμη, η ανανέωση ισχύει, εκτός αν  ο οφειλέτης το αγνοούσε χωρίς υπαιτιότητά του όταν έγινε η ανανέωση.

 Ο σκοπός της ανανέωσης απαιτείται να συνάγεται σαφώς.

   Σε περίπτωση ανανέωσης οι εγγυητές, τα ενέχυρα ή  οι  υποθήκες  της παλαιάς  ενοχής  διατηρούνται  υπέρ  της νέας μόνο αν συναίνεσε ο εγγυητής  ή  ο  κύριος  του  ενυποθήκου  ή  του  πράγματος  που   έχει ενεχυρασθεί, οφειλέτης ή τρίτος.

Ο  συμψηφισμός  επιφέρει  απόσβεση  των  μεταξύ  δύο  προσώπων αμοιβαίων απαιτήσεων, όσο καλύπτονται,  αν  είναι  ομοειδείς  κατά  το αντικείμενο και ληξιπρόθεσμες.

 Ο  συμψηφισμός  επέρχεται  αν ο ένας τον επικαλεστεί με δήλωση προς τον άλλο.   Η  πρόταση  του  συμψηφισμού  επιφέρει  απόσβεση  των αμοιβαίων απαιτήσεων από τότε που συνυπήρξαν.

Ο  συμψηφισμός  κατά  επίδικης  απαίτησης,  αν  η  ανταπαίτηση  αποδεικνύεται αμέσως, προτείνεται σε κάθε στάση της δίκης,  ακόμη  και

  Σε συμψηφισμό προτείνεται και ανταπαίτηση που έχει παραγραφεί,  αν κατά  το χρόνο που οι απαιτήσεις συνυπήρξαν δεν είχε συμπληρωθεί ο χρόνος της Παραγραφής της.

  Η δήλωση συμψηφισμού είναι ανίσχυρη,  αν  έγινε  με  αίρεση  ή προθεσμία.   Αλλά  η  πρόταση  συμψηφισμού  ενώπιον  δικαστηρίου είναι ισχυρή εφόσον γίνεται για την περίπτωση που η αγωγή δεν θα  απορριφθεί για άλλο λόγο.

Αυτός που χορήγησε χαριστικά στον οφειλέτη προθεσμία καταβολής δεν εμποδίζεται από το γεγονός αυτό να συμψηφίσει την απαίτησή του.

 Αν  οι  αμοιβαίες απαιτήσεις έχουν διαφορετικό τόπο καταβολής, αυτός που συμψηφίζει έχει την υποχρέωση  να  ανορθώσει  τη  ζημία  που υφίσταται  ο  άλλος  επειδή  δεν  μπορεί  να εκπληρώσει ή να λάβει την παροχή στον ορισμένο τόπο.

  Ο εγγυητής μπορεί να αντιτάξει σε συμψηφισμό  την  ανταπαίτηση του πρωτοφειλέτη κατά του δανειστή, ο πρωτοφειλέτης όμως δεν μπορεί να αντιτάξει την ανταπαίτηση του εγγυητή.

   Μετά  την  αναγγελία  της  εκχώρησης  στον  οφειλέτη αυτός δεν μπορεί να προτείνει έναντι του εκδοχέα σε  συμψηφισμό  απαιτήσεις  του κατά του εκχωρητή μεταγενέστερες από τηγ αναγγελία.

 Αν  απαίτηση  έχει  κατασχεθεί,  ο οφειλέτης της δεν μπορεί να προτείνει κατά του προσώπου που επέβαλε την  κατάσχεση  σε  συμψηφισμό ανταπαίτηση, που απέκτησε κατά του δανειστή μετά την κατάσχεση.

   Δεν επιτρέπεται συμψηφισμός κατά απαίτησης η οποία προέρχεται από αδίκημα που διαπράχθηκε από δόλο. Δεν επιτρέπεται συμψηφισμός, αν ο οφειλέτης παραιτήθηκε  προκαταβολικά από αυτόν.

Δεν επιτρέπεται συμψηφισμός κατά ακατάσχετης απαίτησης.

    Αν  ο  οφειλέτης  έχει  περισσότερα  χρέη προς το δανειστή και αυτός δεν συμφωνεί  ως  προς  το  χρέος  που  πρέπει  να  συμψηφιστεί, εφαρμόζονται  αναλόγως  οι  διατάξεις  για  την  καταβολή σε περίπτωση περισσότερων χρεών.

 `Οταν οι ιδιότητες δανειστή  και  οφειλέτη  ενωθούν  στο  ίδιο πρόσωπο  επέρχεται  απόσβεση  της ενοχής με σύγχυση. Η ενοχή αναβιώνει μόλις πάψει να υπάρχει η ένωση αυτή.

 `Οταν ο δανειστής συμφωνήσει με  το  οφειλέτη  την  άφεση  του χρέους  ή  με  σύμβαση  μαζί του αναγνωρίσει ότι δεν υπάρχει το χρέος, επέρχεται απόσβεση της ενοχής.

  Ο δανειστής μπορεί με σύμβαση  να  μεταβιβάσει  σε  άλλον  την απαίτησή του χωρίς τη Συναίνεση του οφειλέτη (εκχώρηση).

      Ο  εκχωρητής  έχει  την  υποχρέωση  να δώσει στον εκδοχέα όσες πληροφορίες είναι αναγκαίες για την ενάσκηση της απαίτησης και να του παραδώσει τα αποδεικτικά της έγγραφα που βρίσκονται στην κατοχή του.

Αν   εκχωρηθεί   μέρος  της  απαίτησης,  παραδίνεται  κανονικά επικυρωμένο αντίγραφο των  εγγράφων  αυτών,  επιφυλάσσεται  όμως  στον εκδοχέα το δικαίωμα να ζητήσει επίδειξη των πρωτοτύπων.

 Ο εκχωρητής έχει υποχρέωση, αν το ζητήσει ο εκδοχέας, να τάξει δημόσιο έγγραφο για την εκχώρηση. Τα έξοδα βαρύνουν τον εκδοχέα.

 Με  την  εκχώρηση  μεταβιβάζονται  και οι υποθήκες, εγγυήσεις, ενέχυρα ή άλλα παρεπόμενα δικαιώματα που ασφαλίζουν την απαίτηση καθώς και τα προνόμια τα οποία στην αναγκαστική  εκτέλέση  ή  στην  πτώχευση συνδέονται  με  τη  φύση  της  απαίτησης  ή της εγγύησης. Προνόμια που συνδέονται με το πρόσωπο του δανειστή δεν μεταβιβάζονται.

Με την εκχώρηση, αν δεν συμφωνήθηκε αλλιώς, μεταβιβάζονται και  οι καθυστερούμενοι τόκοι.

 Ο εκδοχέας δεν αποκτά  δικαίωμα  απέναντι  στον  οφειλέτη  και  στους τρίτους πριν ο ίδιος ή ο εκχωρητής αναγγείλει την εκχώρηση στον οφειλέτη.

   Ο οφειλέτης ελευθερώνεται, αν πριν από την αναγγελία καταβάλει  στον εκχωρητή το χρέος ή συνομολογήσει με αυτόν σύμβαση άφεσης.

   Ο οφειλέτης έχει προς τον εκδοχέα τις  ίδιες  υποχρεώσεις  που  είχε προς τον εκχωρητή.

  Ο  οφειλέτης  μπορεί  να  αντιτάξει  κατά του εκδοχέα όλες τις ενστάσεις που είχε κατά του εκχωρητή πριν από την αναγγελία

Ανταπαίτηση, την οποία ο οφειλέτης είχε κατά του εκχωρητή  στο χρόνο της αναγγελίας, μπορεί, αν και μη ληξιπρόθεσμη, να την αντιτάξει  σε συμψηφισμό  κατά  του  εκδοχέα,  αν  αυτή  έγινε  ληξιπρόθεσμη όχι βραδύτερα από την απαίτηση που εκχωρήθηκε

Απαιτήσεις ακατάσχετες είναι ανεκχώρητες.

Απαίτηση η οποία λόγω της φύσης της παροχής συνδέεται στενά με  το πρόσωπο του δανειστή, είναι ανεκχώρητη.

    Δεν μπορεί να εκχωρηθεί απαίτηση, αν δανειστής  και  οφειλέτης  συμφώνησαν  το ανεκχώρητο.  Αλλά απέναντι στον εκδοχέα ο οφειλέτης δεν μπορεί να επικαλεστεί τέτοια συμφωνία,  αν  ο  εκδοχέας  απέκτησε  την  απαίτηση στηριζόμενος σε έγγραφο που δεν περιείχε για το ανεκχώρητο.

 Σε  περίπτωση  εκχώρησης από επαχθή αιτία ο εκχωρητής ευθύνεται μόνο για την ύπαρξη της απαίτησης.

Σε περίπτωση εκχώρησης από χαριστική αιτία δεν ευθύνεται  ούτε  για την ύπαρξη της απαίτησης.

Αν  ο  εκχωρητής  ανέλαβε  την  ευθύνη για τη φερεγγυότητα του οφειλέτη, σε περίπτωση αμφιβολίας η ευθύνη αυτή  αναφέρεται  μόνο  στη φερεγγυότητα  κατά  το  χρόνο  της  εκχώρησης  και  αν  η απαίτηση που εκχωρήθηκε τελεί κατά το χρόνο αυτό υπό αίρεση ή προθεσμία,  η  ευθύνη αναφέρεται στη φερεγγυότητα κατά το χρόνο της πλήρωσής τους.

         Αν  η  μεταβίβαση  της  απαίτησης  επέρχεται  από  το νόμο, ο  παλαιός δανειστής δεν ευθύνεται απέναντι στο νέο ούτε για  την  ύπαρξη της απαίτησης ούτε για τη φερεγγυότητα.

Οι διατάξεις για την εκχώρηση απαιτήσεων εφαρμόζονται αναλόγως  και σε  περίπτωση  μεταβίβασης  άλλων  δικαιωμάτων,  για τα οποία δεν ορίζεται κάτι άλλο στο νόμο.

    Με σύμβαση που συνάπτει  με  το  δανειστή  μπορεί  κάποιος  να  αναδεχτεί  ξένο  χρέος  έτσι  ώστε  να  υπεισέλθει  αυτός στη θέση του  οφειλέτη και ο τελευταίος να απαλλαγεί.

  Ο αναδοχέας έχει απέναντι στο δανειστή τις ίδιες  υποχρεώσεις,που είχε και ο παλαιός οφειλέτης.

   Ο αναδοχέας μπορεί να αντιτάξει ενστάσεις που απορρέουν από τη  σχέση μεταξύ του δανειστή και του παλαιού οφειλέτη.

Απαίτηση  του παλαιού οφειλέτη κατά του δανειστή δεν μπορεί να  την αντιτάξει σε συμψηφισμό ο αναδοχέας.

         Ο  αναδοχέας δεν έχει ενστάσεις από τη σχέση του με τον παλαιό  οφειλέτη.

  Δικαιώματα παρεπόμενα στην απαίτηση κατά του παλαιού  οφειλέτη εξακολουθούν  να υπάρχουν και μετά την αναδοχή.  Εγγυητές όμως ενέχυρα και υποθήκες διατηρούνται μόνο αν συναίνεσε ο εγγυητής ή ο κύριος  του ενυποθήκου ή του πράγματος που έχει ενεχυρασθεί,

Προνόμια  που  ασκούνται  στην  αναγκαστική  εκτέλεση  ή  στην πτώχευση αποσβήνονται με την αναδοχή.

 `Οποιος με σύμβαση αποκτά από άλλον ενυπόθηκο ακίνητο  με  τον  όρο να   καταβάλει  το  υποθηκικό  χρέος  εκείνου  που  μεταβιβάζει, υπεισέρχεται ως  προς  το  χρέος  στη  θέση  του  τελευταίου  και  τον απαλλάσσει,  αν  ο  δανειστής  δεν  αποκρούσει εγγράφως τηγ αλλαγή του οφειλέτη μέσα σε έξι μήνες από  τη  σχετική  έγγραφη  ανακοίνωση,  που γίνεται  μετά  την  μεταγραφή της εκποίησης. Η ανακοίνωση γίνεται μόνο από αυτόν που μεταβιβάζει  και  προς  αυτόν  γίνεται  η  απάντηση  του δανειστή.  Αυτός που μεταβιβάζει γγωστοποιεί χωρίς υπαίτια καθυστέρηση σ εκείνον που αποκτά, την απάντηση αυτή.

   Αν κάποιος με σύμβαση που συνάπτει με  το  δανειστή  υποσχεθεί  την εκπλήρωση  ξένου  χρέους,  ο  οφειλέτης  δεν  απαλλάσσεται  αλλά παράγεται πρόσθετη ενοχή αυτού που υποσχέθηκε,  εφόσον  δεν  προκύπτει σαφώς το αντίθετο.

 Αν  τρίτος  υποσχέθηκε στον οφειλέτη ότι θα καταβάλει το χρέος  του,σε περίπτωση αμφιβολίας ο δανειστής δεν αποκτά  δικαίωμα  από  τη σύμβαση αυτή.

   Αν  με σύμβαση μεταβιβάστηκε περιουσία ή επιχείρηση, αυτός που αποκτά   ευθύνεται  απέναντι   στο   δανειστή   έως   την   αξία   των μεταβιβαζόμενων  στοιχείων  για  τα  χρέη που ανήκουν στην περιουσία ή στην επιχείρηση.   Η  ευθύνη  αυτού  που  μεταβιβάζει  εξακολουθεί  να υπάρχει.

Αντίθετη  συμφωνία  μεταξύ  των συμβαλλομένων που βλάπτει τους δανειστές είναι άκυρη απέναντί τους.

  Αν περισσότεροι οφείλουν διαιρετή  παροχή  ή  αν  περισσότεροι  έχουν δικαίωμα  σε  διαιρετή  παροχή,  σε  περίπτωση  αμφιβολίας κάθε οφειλέτης έχει την υποχρέωση να καταβάλει και κάθε δανειστής  έχει  το δικαίωμα να λάβει ίσο μέρος.

   Οφειλή  εις  ολόκληρον  υπάρχει όταν σε περίπτωση περισσότερων οφειλετών της ίδιας παροχής καθένας απ αυτούς έχει  την  υποχρέωση  να την  καταβάλει  ολόκληρη,  ο  δανειστής  όμως  έχει το δικαίωμα να την απαιτήσει μόνο μια φορά.

  Σε  περίπτωση  οφειλής  εις  ολόκληρον  ο  δανειστής  έχει  το δικαίωμα  να  απαιτήσει  την  παροχή  κατά  την  προτίμησή   του   από οποιονδήποτε  συνοφειλέτη  είτε  ολικά  είτε μερικά.  Εως την καταβολή ολόκληρης της παροχής παραμένουν υπόχρεοι όλοι οι οφειλέτες.

  Η καταβολή που έγινε από ένα συνοφειλέτη απαλλάσσει  και  τους λοιπούς.  Το  ίδιο  ισχύει  και  σε  περίπτωση  δόσης ή υπόσχεσης αντί καταβολής, δημόσιας κατάθεσης, ανανέωσης και συμψηφισμού.

Απαίτηση ενός από τους συνοφειλέτες δεν μπορεί να προταθεί  σε συμψηφισμό κατά του δανειστή από τους λοιπούς.

    Η άφεση χρέους προς ένα από τους οφειλέτες ισχύει και για τους λοιπούς  μόνο  εφόσον  συμφωνήθηκε με τέτοιο σκοπό. Το ίδιο ισχύει και για την παροχή προθεσμίας σε έναν από τους οφειλέτες.

 Η υπερημερία του δανειστή απέναντι σε έναν από τους  οφειλέτες ενεργεί υπέρ όλων.

 `Αλλα  γεγονότα  που  συνέβησαν  σε έναν από τους συνοφειλέτες εφόσον δεν προκύπτει κάτι άλλο από τη σχέση, δεν ενεργούν υπέρ ή  κατά των  λοιπών.   Αυτό  ισχύει  ιδίως για την όχληση, τηγ καταγγελία, την υπερημερία,  το  πταίσμα,  την  αδυναμία  παροχής  στο  πρόσωπο   ενός συνοφειλέτη,  την  Παραγραφή,  τη  διακοπή  και  την  αναστολή της, τη σύγχυση και το δεδικασμένο.

  Μεταξύ τους οι περισσότεροι συνοφειλέτες ευθύνονται  κατά  ίσα  μέρη,εκτός αν προκύπτει κάτι άλλο από τη σχέση.

Ο,τι  ο συνοφειλέτης που κατέβαλε δεν μπόρεσε να εισπράξει από κάποιο συνοφειλέτη, κατανέμεται με την ίδια αναλογία ανάμεσα  σ  αυτόν και τους λοιπούς.

 Εφόσον  ένας από τους συνοφειλέτες ικανοποίησε το δανειστή και  έχει δικαίωμα Αναγωγής κατά των λοιπών  υποκαθίσταται  στα  δικαιώματα  του δανειστή.

  Απαίτηση  εις ολόκληρον υπάρχει όταν σε περίπτωση περισσότερων δανειστών για την ίδια παροχή, ο καθένας απ αυτούς έχει το δικαίωμα να την απαιτήσει ολόκληρη, ο οφειλέτης όμως έχει  την  υποχρέωση  να  την καταβάλει μόνο μια φορά.

 `Οταν υπάρχει απαίτηση εις  ολόκληρον,  ο  οφειλέτης  έχει  το δικαίωμα   κατά   την   προτίμησή  του  να  καταβάλει  την  παροχή σε  οποιονδήποτε από τους δανειστές, εφόσον κάποιος  απ  αυτούς  δεν έχει  εγείρει εναντίον του αγωγή.

  Η  καταβολή,  η  δόση  ή  υπόσχεση  αντί  καταβολής  η δημόσια κατάθεση, η ανανέωση, ο συμψηφισμός ή η σύγχυση έναντι ενός  από  τους δανειστές  επιφέρει  απόσβεση  της απαίτησης και ως προς τους λοιπούς.

Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση άφεσης χρέους από ένα δανειστή, εφόσον η άφεση συνομολογήθηκε με τέτοιο σκοπό.

Η υπερημερία ενός από τους  δανειστές  ενεργεί και κατά των λοιπών.

`Αλλα  γεγονότα  που  συνέβησαν σε έναν από τους δανειστές δεν ενεργούν υπέρ ή κατά των λοιπών, εκτός αν προκύπτει κάτι άλλο  από  τη σχέση.

 Μεταξύ  τους  οι  περισσότεροι δανειστές έχουν δικαίωμα σε ίσα μέρη, εκτός αν προκύπτει κάτι άλλο από τη σχέση.

  Αν περισσότεροι  οφείλουν  αδιαίρετη  παροχή  εφαρμόζονται  οι διατάξεις της οφειλής εις ολόκληρον.

Η  αδιαίρετη  παροχή  γίνεται  διαιρετή,  αν  μετατράπηκε  σε χρηματική. Αλλά αν η αδιαίρετη παροχή γίνει αδύνατη από πταίσμα ή κατά την υπερημερία ενός ή μερικών από τους οφειλέτες, αυτοί ενέχονται  εις ολόκληρον ενώ οι λοιποί ελευθερώνονται από την ενοχή.

      Αν  περισσότεροι  έχουν  το  δικαίωμα  να απαιτήσουν αδιαίρετη παροχή, εφόσον δεν είναι από το νόμο ή από δικαιοπραξία δανειστές  εις ολόκληρον  ο  οφειλέτης  χρωστά την παροχή μόνο σε όλους μαζί και κάθε δανειστής έχει το δικαίωμα να απαιτήσει μόνο την παροχή προς όλους.

Γεγονός που επήλθε στο πρόσωπο ενός από  τους  δανειστές  ούτε ωφελεί ούτε βλάπτει τους λοιπούς.

 Η  παροχή  σε  κάποιον ενός περιουσιακού αντικειμένου αποτελεί δωρεά, αν γίνεται κατά τη συμφωνία των μερών χωρίς αντάλλαγμα.

Το να παραλείψει κάποιος, σε όφελος ενός αλλου,  να  αποκτήσει περιουσία  ή το να παραιτηθεί από ένα δικαίωμα που δεν απέκτησε ακόμη, καθώς και το να αποποιηθεί μια κληρονομία ή κληροδοσία,  δεν  αποτελεί δωρεά.

  Για τη Σύσταση δωρεάς απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η  δωρεά κινητού  πράγματος  για  την  οποία  δεν  συντάχθηκε  συμβολαιογραφικό έγγραφο ισχυροποιείται αφότου ο δωρητής παραδώσει  το  πράγμα στο δωρεοδόχο.

   Ο δωρητής ευθύνεται μόνο για δόλο και βαριά αμέλεια. Για  πραγματικά και  νομικά  ελαττώματα  του αντικειμένου της  δωρεάς ο δωρητής ευθύνεται μόνο αν υποσχέθηκε πως δεν υπάρχουν  τέτοια  ελαττώματα ή αν τα απέκρυψε με δόλο.

 Ο δωρητής δεν οφείλει τόκους υπερημερίας.

Ο  δωρητής έχει το δικαίωμα να αρνηθεί να εκπληρώσει τη δωρεά,  αν η εκπλήρωσή της θα έθετε σε κίνδυνο, ενόψει και των υπόλοιπων χρεών  του,είτε τη δική του συντήρηση, είτε τη διατροφή που οφείλει κατά  το  νόμο σε άλλους.

 Αν  η  δωρεά  συνίσταται  σε περιοδικές παροχές, ο θάνατος του δωρητή  συνεπάγεται  την  απόσβεση  της  υποχρέωσής  του,  εφόσον  δεν συμφωνήθηκε διαφορετικά.

   Σε  περίπτωση  δωρεάς υπό τρόπο ο δωρητής έχει το δικαίωμα, αν εκπλήρωσε την υποχρέωσή του που πηγάζει από τη δωρεά, να απαιτήσει απο το δωρεοδόχο την εκτέλεση του τρόπου.

Αν πεθάνει ο δωρητής, την εκτέλεση τρόπου που αφορά δημόσιο  ή κοινοφελή, σκοπό, έχει δικαίωμα να απαιτήσει και η δημόσια αρχή.

  Ο  δωρεοδόχος  έχει  το  δικαίωμα  να αρνηθεί να εκτελέσει τον τρόπο, εφόσον η αξία του αντικειμένου της δωρεάς δεν καλύπτει τη δαπάνη που απαιτείται για την εκτέλεση και δεν συμπληρώνεται η διαφορά.

   Ο δωρητής έχει το  δικαίωμα  να  ανακαλέσει  τη  δωρεά,  αν  ο δωρεοδόχος  φάνηκε με βαρύ του παράπτωμα αχάριστος απέναντι στο δωρητή ή στο σύζυγο ή σε στενό συγγενή του και ιδίως αν αθέτησε την υποχρέωσή του να διατρέψει το δωρητή.

Ο κληρονόμος του δωρητή έχει δικαίωμα να ανακαλέσει τη  δωρεά,  αν  ο δωρεοδόχος, ενεργώντας με πρόθεση, θανάτωσε το δωρητή ή τον εμπόδισε να ανακαλέσει τη δωρεά.

Ο δωρητής ή ο κληρονόμος του έχει δικαίωμα  να  ανακαλέσει  τη δωρεά,  αν  ο δωρεοδόχος παραλείπει υπαίτια να εκτελέσει τον τρόπο υπό τον οποίο έγινε η δωρεά.

       Η δωρεά που έγινε από κάποιον που δεν έχει  γνήσιους  κατιόντες μπορεί να ανακληθεί μέσα σε μια πενταετία αφότου εκπληρώθηκε αν, ενόσω ζούσε ο δωρητής ή ύστερα από το θάνατό του, γεννήθηκε γνήσιο τέκνο του ή αν νομιμοποιήθηκε τέκνο του με γάμο.

Η Ανάκληση της δωρεάς γίνεται με  δήλωση  προς  το  δωρεοδόχο.   Αφού γίνει  η  ανάκληση αποσβήνεται η υποχρέωση του δωρητή για παροχή  και αναζητείται η παροχή που εκπληρώθηκε, σύμφωνα με τις διατάξεις για  τον αδικαιολόγητο πλουτισμό.

      Η ανάκληση  αποκλείεται,  αν  ο  δωρητής  έδωσε  συγγνώμη  στο δωρεοδόχο ή αν πέρασε ένα έτος αφότου ο δωρητής, έχοντας δικαίωμα να ανακαλέσει, πληροφορήθηκε το λόγο της ανάκλησης.  Δεν επιτρέπεται ανάκληση ύστερα από το θάνατο του δωρεοδόχου.

Προκαταβολική παραίτηση από το δικαίωμα της ανάκλησης δεν ισχύει.

Δωρεές που έγιναν από ιδιαίτερο ηθικό  καθήκον  ή  από  λόγους  ευπρέπειας δεν μπορούν να ανακληθούν.

    Με  τη  σύμβαση  της  πώλησης  ο πωλητής έχει την υποχρέωση να  μεταβιβάσει την κυριότητα του πράγματος ή το δικαίωμα,  που  αποτελούν  το αντικείμενο της πώλησης, και να παραδώσει το πράγμα και ο αγοραστής έχει την υποχρέωση να πληρώσει το τίμημα που συμφωνήθηκε.

    Ο  πωλητής  έχει  υποχρέωση  να μεταβιβάσει το αντικείμενο της πώλησης ελεύθερο από κάθε δικαίωμα τρίτου (νομικό ελάττωμα).

Ο πωλητής δεν ευθύνεται για τα νομικά ελαττώματα που  υπάρχουν  κατά το  χρόνο  της  πώλησης, αν ο αγοραστής τα γνώριζε. Αλλά για την υποθήκη ή την προσημείωση ή την κατάσχεση ή το ενέχυρο που  υπάρχει  ο πωλητής ευθύνεται και αν ακόμη ο αγοραστής γνώριζε την ύπαρξή τους.

  Αν  ο  πωλητής  δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις του, ο αγοραστής  έχει όσα δικαιώματα έχει ο δανειστής στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις και ιδίως σε περίπτωση υπερημερίας ή υπαίτιας αδυναμίας του οφειλέτη.

Η απόδειξη απέναντι στον πωλητή ότι υπάρχουν νομικά ελαττώματα βαρύνει τον αγοραστή.

   Η συμφωνία που αποκλείει ή περιορίζει την  ευθύνη  του  πωλητή  για νομικά ελαττώματα είναι άκυρη, αν ο πωλητής αποσιώπησε με δόλο το νομικό ελάττωμα.

     Ο πωλητής έχει υποχρέωση να πληροφορήσει τον αγοραστή για  τις  νομικές  σχέσεις  του αντικειμένου της πώλησης, και ιδίως για τα όρια, τα δικαιώματα και τα βάρη πάνω στο ακίνητο, καθώς και να του παραδώσει  όσα αποδεικτικά έγγραφα των δικαιωμάτων του κατέχει.

 Οι διατάξεις που ρυθμίζουν την ευθύνη του  πωλητή  για  νομικά ελαττώματα  εφαρμόζονται  αναλόγως  και σε άλλες συμβάσεις που γεννούν υποχρέωση για εκποίηση με αντάλλαγμα.

  Αφότου παραδοθεί το πράγμα που πουλήθηκε, τον κίνδυνο για  την τυχαία καταστροφή ή τη χειροτέρευσή του φέρει ο αγοραστής.

Προκειμένου για ακίνητο, αν η μεταγραφή της πώλησης έγινε πριν  από την παράδοση, ο αγοραστής φέρει τον κίνδυνο από τη μεταγραφή.

Σε  περίπτωση  που η πώληση είναι υπό αίρεση, αν το πράγμα που πουλήθηκε παραδόθηκε στον αγοραστή ενόσω εκκρεμεί ακόμη η αίρεση,  τον κίνδυνο  για την τυχαία καταστροφή ή χειροτέρευσή του, που συνέβη πριν από την πλήρωση της αίρεσης, τον φέρει ο πωλητής  αν  η  αίρεση  είναι αναβλητική, και ο αγοραστής αν η αίρεση είναι διαλυτική.

Αν  ο  πωλητής,  με  αίτηση του αγοραστή, στέλνει το πράγμα σε  τόπο διαφορετικό από τον τόπο της εκπλήρωσης της παροχής, ο  αγοραστής φέρει τον κίνδυνο αφότου το πράγμα παραδοθεί για αποστολή.

Από  τη  στιγμή  που ο αγοραστής φέρει τον κίνδυνο, παίρνει τα  ωφελήματα και φέρει τα Βάρη του πράγματος.

   Ο πωλητής βαρύνεται με τα έξοδα για την παράδοση του πράγματος  που πουλήθηκε και ιδίως για το ζύγισμα, τη μέτρηση ή την  αρίθμηση,  ο αγοραστής  βαρύνεται  με  τα  έξοδα της παραλαβής και της αποστολής σε τόπο διαφορετικό από τον τόπο της εκπλήρωσης.

  Τα έξοδα ή τα τέλη που απαιτούνται για την  έγγραφη  κατάρτιση  της σύμβασης βαρύνουν εξίσου και τα δύο μέρη.

Ο  αγοραστής ακινήτου ή δικαιώματος σε ακίνητο βαρύνεται με τα  έξοδα της μεταγραφής.

 Σε όσες περιπτώσεις ο αγοραστής φέρει τον κίνδυνο πριν από την παράδοση, έχει την υποχρέωση, σύμφωνα με τις διατάξεις για την εντολή, να αποδώσει τις δαπάνες που, ύστερα από τη μετάθεση του κινδύνου  στον αγοραστή  και  έως  την  παράδοση,  έγιναν αναγκαίες για το πράγμα που πουλήθηκε και που  τις  κατέβαλε  ο  πωλητής.  Για  άλλες  δαπάνες  μη αναγκαίες ισχύουν οι διατάξεις για τη διοίκηση αλλοτρίων.

 Αν  δεν  πιστώθηκε  το  τίμημα,  ο  αγοραστής οφείλει γι` αυτό  τόκους, αφότου παίρνει τα ωφελήματα του πράγματος.

   Αν ορίστηκε ως τίμημα η αγοραία ή η χρηματιστηριακή  τιμή,  σε περίπτωση αμφιβολίας θεωρείται ότι τα μέρη απέβλεψαν στη μέση τιμή της αγοράς ή του χρηματιστηρίου κατά το χρόνο και στον τόπο της εκπλήρωσης της παροχής.

Αν  το  τίμημα του πράγματος ορίστηκε κατά βάρος, σε περίπτωση  αμφιβολίας θεωρείται ότι τα μέρη απέβλεψαν στο καθαρό βάρος.

Αν ο πωλητής εκπλήρωσε τη σύμβαση εξ ολσκλήρου και πίστωσε  το τίμημα,  δεν  έχει δικαίωμα να υπαναχωρήσει εξ αιτίας καθυστέρησης του τιμήματος.

 Αν στην πώληση έχει τεθεί ο όρος ότι ο  πωλητής  διατηρεί  την κυριότητα  ωσότου  αποπληρωθεί  το  τίμημα,  σε  περίπτωση  αμφιβολίας λογίζεται ότι η μεταβίβαση  της  κυριότητας  στον  αγοραστή  επέρχεται μόλις  πληρωθεί  η  αίρεση  της  αποπληρωμής  του  τιμήματος και ότι ο πωλητής, σε περίπτωση υπερημερίας του αγοραστή, έχει δικαίωμα είτε  να απαιτήσει  το τίμημα, είτε να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, ασκώντας τα δικαιώματά του από την κυριότητα.

Σ` αυτή την περίπτωση ο αγοραστής φέρει τον κίνδυνο αφότου του παραδοθεί το πράγμα.

 Σε περίπτωση πώλησης με αναγκαστικό  ή  εκούσιο  πλειστηριασμό απαγορεύεται  να  αγοράσουν είτε αυτοπροσώπως είτε διαμέσου άλλου είτε  για λογαριασμό άλλου:

1. εκείνοι που έχουν από το νόμο  τη  διαχείριση της  περιουσίας  κάποιου,  πράγματα  από  αυτή  την  περιουσία,

2.  οι εντολοδόχοι ή διαχειριστές, πράγματα των οποίων τους έχει  ανατεθεί  η πώληση,

3.  δημόσια  πρόσωπα  ή οι βοηθοί τους, πράγματα που η πώλησή τους γίνεται με τη μεσολάβησή τους.

Ο πωλητής υποχρεούται να παραδώσει το πράγμα με τις συνομολογημένες ιδιότητες και χωρίς πραγματικά ελαττώματα.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1  άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Ο πωλητής δεν εκπληρώνει την κατά το προηγούμενο άρθρο υποχρέωσή του, αν το πράγμα που παραδίδει στον αγοραστή δεν ανταποκρίνεται στη σύμβαση και ιδίως:

1. δεν ανταποκρίνεται στην περιγραφή που έχει γίνει από τον πωλητή ή στο δείγμα ή υπόδειγμα που ο πωλητής είχε παρουσιάσει στον αγοραστή

2. δεν είναι κατάλληλο για το σκοπό της συγκεκριμένης σύμβασης και ιδιαίτερα για τη σύμφωνη με το σκοπό αυτόν ειδική χρήση

3. δεν είναι κατάλληλο για τη χρήση για την οποία προορίζονται συνήθως πράγματα της ίδιας κατηγορίας

4. δεν έχει την ποιότητα ή την απόδοση που ο αγοραστής ευλόγως προσδοκά από πράγματα της ίδιας κατηγορίας, λαμβάνοντας υπόψη και τις δημόσιες δηλώσεις του πωλητή, του παραγωγού ή του αντιπροσώπου του,στο πλαίσιο ιδίως της σχετικής διαφήμισης ή της επισήμανσης, εκτός αν ο πωλητής δεν γνώριζε ούτε όφειλε να γνωρίζει τη σχετική δήλωση.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

 Το πράγμα δεν ανταποκρίνεται στη σύμβαση και σε περίπτωση πλημμελούς εγκατάστασής του, αν η εγκατάσταση αποτελεί μέρος της σύμβασης και πραγματοποιήθηκε από τον πωλητή. Το Ιδιο ισχύει και όταν η πλημμέλεια της εγκατάστασης που έγινε από τον αγοραστή οφείλεται στην παράλειψη του πωλητή να του παράσχει τις σωστές οδηγίες.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

 Ο πωλητής ευθύνεται ανεξάρτητα από υπαιτιότητά του αν το πράγμα, κατά το χρόνο που ο κίνδυνος μεταβαίνει στον αγοραστή, έχει πραγματικά ελαττώματα ή στερείται τις συνομολογημένες ιδιότητες, εκτός αν ο αγοραστής κατό τη σύναψη της σύμβασης γνώριζε ότι το πρόγμα δεν ανταποκρίνεται στη σύμβαση ή η μη ανταπόκριση οφείλεται σε υλικά που χορήγησε ο αγοραστής.

Το ελόττωμα ή η έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας που διαπιστώνεται μέσα σε έξι μήνες από την παρόδοση του πράγματος τεκμαίρεται ότι υπήρχε κατό την παράδοση, εκτός αν τούτο δεν συμβιβόζεται με τη φύση του πράγματος που πουλήθηκε ή με τη φύση του ελαττώματος ή της έλλειψης.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

  Η συμφωνία που αποκλείει ή περιορίζει την ευθύνη είναι άκυρη,αν ο πωλητής αποσιώπησε με δόλο το ελάττωμα του πράγματος ή την έλλειψη της συμφωνημένης ιδιότητας.

Στις περιπτώσεις ευθύνης του πωλητή για πραγματικό ελάττωμα ή για έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας ο αγοραστής δικαιούται κατ` επιλογήν του:

1. να απαιτήσει, χωρίς επιβάρυνσή του, τη διόρθωση ή αντικατάσταση του πράγματος με άλλο, εκτός αν μια τέτοια ενέργεια είναι αδύνατη ή απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες

2. να μειώσει το τίμημα

3. να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, εκτός αν πρόκειται για επουσιώδες πραγματικό ελάττωμα.

Ο πωλητής οφείλει να πραγματοποιήσει τη διόρθωση ή την αντικατάσταση σε εύλογο χρόνο και χωρίς σημαντική ενόχληση του αγοραστή.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Ο αγοραστής μπορεί, αν διαπιστωθεί αργότερα και άλλο ελάττωμα, να ασκήσει εκ νέου ένα από τα δικαιώματα του προηγούμενου άρθρου. Το Ιδιο ισχύει και όταν λείπει συνομολογημένη ιδιότητα.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Το δικαστήριο μπορεί, μολονότι ο αγοραστής άσκησε το δικαίωμα υπαναχώρησης, να επιδικάσει μόνο μείωση του τιμήματος ή να διατάξει αντικατάσταση του πράγματος, αν κρίνει ότι οι περιστάσεις δεν δικαιολογούν την υπαναχώρηση.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Αν κατά το χρόνο που ο κίνδυνος μεταβαΙνει στον αγοραστή λείπει η συνομολογημένη ιδιότητα του πράγματος, ο αγοραστής δικαιούται, αντί για τα δικαιώματα του άρθρου 540, να απαιτήσει αποζημίωση για μη εκτέλεση της σύμβασης ή, σωρευτικά με τα δικαιώματα αυτά, να απαιτήσει αποζημίωση για τη ζημία που δεν καλύπτεται από την άσκησή τους. Το Ιδιο ισχύει και σε περίπτωση παροχής ελαττωματικού πράγματος, η οποία οφείλεται σε πταίσμα του πωλητή.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Ο πωλητής δεν ευθύνεται σε αποζημίωση για έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας, αν η ιδιότητα αυτή υπήρχε κατά τη σύναψη της σύμβασης, αλλά έπαυσε να υπάρχει χωρίς υπαιτιότητα του πωλητή πριν μεταβεί ο κίνδυνος στον αγοραστή.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Αν ο αγοραστής παρέλαβε το πράγμα χωρίς επιφύλαξη, γνωρίζοντας το ελάττωμα ή την έλλειψη της συνομολογημένης ιδιότητας, λογίζεται ότι το αποδέχθηκε.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 άρθρ.1Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Δικαιώματα του πωλητή

Το δικαίωμα αντικατάστασης του πράγματος κατά το  άρθρο 540 το έχει με τους ίδιους όρους και ο πωλητής, εφόσον η άσκησή του δεν είναι ασύμφορη για τον αγοραστή.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192 αντικαταστάθηκε πάλι με την παρ.1 άρθρου 16 Ν.3853/2010,ΦΕΚ Α 90/17.6.2010.

 Αν ο αγοραστής υπαναχωρήσει από τη σύμβαση λόγω πραγματικού ελαττώματος ή έλλειψης συνομολογημένης ιδιότητας, έχει υποχρέωση να αποδώσει το πράγμα ελεύθερο από κάθε βάρος που του προσέθεσε ο Ιδιος, καθώς και τα ωφελήματα που αποκόμισε. Ο πωλητής επιστρέφει το τίμημα με τόκο, τα έξοδα της πώλησης, καθώς και όσα ο αγοραστής δαπάνησε για το πράγμα. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αντικατάστασης του πράγματος.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

 Ο αγοραστής έχει δικαίωμα να ζητήσει αντικατάσταση ή να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση ή να μειώσει το τίμημα και αν ακόμη το πράγμα καταστράφηκε ή χειροτέρεψε εξαιτίας του ελττώματος.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Αν το πράγμα εξ ολοκλήρου ή σε μεγάλο μέρος καταστράφηκε ή χάθηκε ή χειροτέρεψε ουσιοδώς από τυχαίο περιστατικό, ο αγοραστής έχει δικαίωμα μόνο σε μείωση του τιμήματος.

Το ίδιο ισχύει και αν το πράγμα μεταποιήθηκε ή εκποιήθηκε εξ ολοκλήρου ή σε μεγάλο μέρος από τον αγοραστή.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Αν ο πωλητής ακινήτου διαβεβαίωσε τον αγοραστή ότι το ακίνητο έχει ορισμένη έκταση, ευθύνεται όπως και για συνομολογημένη ιδιότητα. Ο αγoραστής έχει δικαίωμα υπαναχώρησης για ελλιπή έκταση τότε μόνο όταν η έλλειψη είναι τόσο σημαντική, ώστε ο αγοραστής δεν έχει συμφέρον στη σύμβαση.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Αν από περισσότερα πράγματα που πουλήθηκαν μερικά μόνο έχουν ελάττωμα ή δεν έχουν τη συνομολογημένη ιδιότητα, το δικαίωμα αντικατάστασης ή υπαναχώρησης περιορίζεται μόνο σε αυτά, και αν ακόμη ορίσθηκε ενιαίο τίμημα για όλα. Αν όμως κατά την πρόθεση των μερών τα πράγματα πουλήθηκαν αθρόα ή ως σύνολο και εκείνα που έχουν το ελάττωμα ή την έλλειψη δεν μπορούν να αποχωριστούν από τα υπόλοιπα χωρίς να ζημιωθεί ο ένας από τους συμβαλλομένους, το δικαίωμα αντικατάστασης ή υπαναχώρησης επεκτείνεται σε όλα.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Η αντικατάσταση ή υπαναχώρηση για το κύριο πράγμα περιλαμβάνει και το παρεπόμενο, και αν ακόμη ορίστηκε γι` αυτό ιδιαίτερο τίμημα.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

 Αν οι πωλητές ή οι αγοραστές είναι περισσότεροι, για το δικαίωμα αντικατάστασης εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 396, ενώ το δικαίωμα μείωσης του

τιμήματος ασκείται και από τον καθέναν ή κατά καθενός συμμέτρως. Το Ιδιο ισχύει και αν ο πωλητής ή ο αγοραστής κληρονομηθεί από πολλούς.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Τα Δικαιώματα του αγοραστή λόγω πραγματικού ελαττώματος ή έλλειψης συνομολογημένης ιδιότητας παραγράφονται μετά την πάροδο πέντε ετών για τα ακίνητα και δύο ετών για τα κινητά.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Η Παραγραφή αρχίζει από την παράδοση του πράγματος στον αγοραστή. Το ίδιο ισχύει και αν ο αγοραστής ανακάλυψε το ελάττωμα ή την έλλειψη της ιδιότητας αργότερα.

Αν ο αγοραστής ζήτησε να διεξαχθεί συντηρητική απόδειξη, η Παραγραφή διακόπτεται έως το τέλος της διαδικασίας αυτής.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002

Αν συμφωνήθηκε προθεσμία ευθύνης του πωλητή για ελάττωμα ή έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας, αυτό σε περίπτωση αμφιβολίας σημαίνει ότι η Παραγραφή για τα ελαττώματα ή τις ελλείψεις που εκδηλώθηκαν μέσα  στην προθεσμία αρχίζει από τότε που εκδηλώθηκαν.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Ο πωλητής δεν μπορεί να επικαλεστεί την Παραγραφή των προηγούμενων άρθρων, αν απέκρυψε ή αποσιώπησε με δόλο το ελάττωμα ή την έλλειψη της συνομολογημένης ιδιότητας.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002

Ο αγοραστής μπορεί και μετά τη συμπλήρωση του χρόνου της Παραγραφής να ασκήσει με ένσταση τα δικαιώματά του από το ελάττωμα ή την έλλειψη της συνομολογημένης ιδιότητας, εφόσον ειδοποίησε γι` αυτά τον πωλητή μέσα στο χρόνο της Παραγραφής.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002

 Αν ο πωλητής ή τρίτος έχει παράσχει εγγύηση για το πράγμα που πουλήθηκε, ο αγοραστής έχει, έναντι εκείνου που εγγυήθηκε, τα δικαιώματα που απορρέουν από τη δήλωση της εγγύησης σύμφωνα με τους όρους που περιέχονται σε αυτήν ή τη σχετική διαφήμιση, χωρίς να παραβλάπτονται τα δικαιώματά του που πηγάζουν από το νόμο.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002

 Σε περίπτωση διαδοχικών πωλήσεων και ευθύνης του τελικού πωλητή λόγω πραγματικού ελαττώματος ή έλλειψης συνομολογημένης ιδιότητας, η Παραγραφή των δικαιωμάτων του κατά προηγούμενου πωλητή λόγω του ελαττώματος ή της έλλειψης αρχίζει από τότε που ικανοποιήθηκε ο αγοραστής, εκτός αν προηγήθηκε τελεσίδικη δικαστική απόφαση κατά του τελικού πωλητή, οπότε η Παραγραφή αρχίζει από την τελεσιδικία της απόφασης αυτής. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται για την Παραγραφή οι διατάξεις των άρθρων 554 έως 558.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Οι διατάξεις του προηγούμενου άρθρου εφαρμόζονται αναλόγως και σε περίπτωση Αναγωγής εναντίον κάθε προηγούμενου πωλητή του Ιδιου πράγματος.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.1 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

    Οι  διατάξεις  οι  σχετικές  με  την  ευθύνη  του  πωλητή  για ελαττώματα   του   πράγματος  ή  για  έλλειψη  συμφωνημένων  ιδιοτήτων εφαρμόζονται αναλόγως και σε άλλες συμβάσεις εκποίησης με αντάλλαγμα.

 Η Πώληση με δοκιμή λογίζεται,  σε  περίπτωση  αμφιβολίας,  ότι τελεί  υπό  την  αναβλητική  αίρεση  της  έγκρισης  του  αγοραστή.   Ο αγοραστής είναι ελεύθερος να εγκρίνει ή να αποποιηθεί.

Ο  αγοραστής  έχει  δικαίωμα  να  εκφραστεί  μόνο  μέσα   στην προθεσμία  που  έχει ταχθεί ή, αν δεν, υπάρχει προθεσμία, μόνο μέσα σε εύλογη προθεσμία που τάσσει ο πωλητής.

Αν το πράγμα που  πουλήθηκε  με  δοκιμή  έχει  παραδοθεί  στον αγοραστή, η σιωπή του λογίζεται ως έγκριση, αλλιώς ως αποποίηση.

 Με  το  σύμφωνο  της  εξώνησης ο πωλητής έχει δικαίωμα μέσα σε ορισμένη προθεσμία να πάρει πίσω το πράγμα  αντί  τιμήματος  που  έχει συμφωνηθεί.

  Αν δεν συμφωνήθηκε τίμημα για την εξώνηση, ως τίμημα λογίζεται  το τίμημα της πώλησης.

Η   προθεσμία   για   την  εξώνηση  είναι  πενταετής,  αν  δεν συμφωνήθηκε άλλη ή αν αυτή που συμφωνήθηκε είναι μακρότερη.

  Η εξώνηση  συντελείται  με  τη  δήλωση  του  πωλητή  προς  τον αγοραστή ότι ασκεί το δικαίωμα της εξώνησης.  Η Δήλωση για την εξώνηση πρέπει να γίνει με τον ίδιο τύπο που ορίζει ο νόμος για τη σύμβαση της πώλησης.

 `Οταν  συντελεστεί,  η  εξώνηση  ο αγοραστής έχει υποχρέωση να επιιστρέψει το πράγμα μαζί με τα παραρτήματά του ελεύθερο από τα  βάρη με τα οποία το έχει επιβαρύνει πριν από την εξώνηση και ο πωλητής έχει υποχρέωση  να  καταβάλει  το  τίμημα.  Για  τα  πριν  από  την εξώνηση ωφελήματα δεν παρέχεται αξίωση.

     Ο αγοραστής έχει υποχρέωση αποζημίωσης, αν κατά την εξώνηση είναι αδύνατη από υπαιτιότητά του η απόδοση του πράγματος στην κατάσταση που το παρέλαβε.

Το ίδιο ισχύει και αν το πράγμα εκποιήθηκε αναγκαστικά πριν από την εξώνηση.

Αν  το πράγμα καταστράφηκε πριν από την εξώνηση εξ ολοκλήρου ή  σε μεγάλο μέρος, χωρίς  υπαιτιότητα  του  αγοραστή,  το  δικαίωμα  της εξώνησης  αποσβήνεται.   Αν το πράγμα έχει χειροτερέψει, ο πωλητής δεν  έχει δικαίωμα σε μείωση του τιμήματος της εξώνησης.

Ο αγοραστής έχει δικαίωμα να απαιτήσει τις δαπάνες που  έγιναν  πάνω στο πράγμα πριν από την εξώνηση, μόνο εφόσον αυξήθηκε από αυτές η αξία του.  Ο  αγοραστής  μπορεί να αφαιρέσει το κατασκεύασμα που έχει προστεθεί.

  Αν το δικαίωμα της εξώνησης ανήκει ή περιήλθε σε περισσότερους ή αρμόζει, κατά περισσότερων υποχρέων,  μπορεί  να  ασκηθεί  μόνο  από όλους  και  εναντίον  όλων.   Αν  όμως  κάποιος  από  τους δικαιούχους παραιτήθηκε από το δικαίωμα ή το έχασε,  οι  υπόλοιποι  το  ασκούν  εξ ολοκλήρου.

  Στην  Ανταλλαγή  εφαρμόζονται  αναλόγως  οι  διατάξεις για την πώληση.  Ο καθένας από τους συμβαλλομένους κρίνεται ως πωλητής για την παροχή που τον βαρύνει και ως αγοραστής για την παροχή που απαιτεί.

    Με  τη  σύμβαση  της  μίσθωσης  πράγματος  ο  εκμισθωτής  έχει υποχρέωση να παραχωρήσει  στο  μισθωτή τη χρήση του πράγματος για όσο χρόνο διαρκεί η σύμβαση και ο μισθωτής να καταβάλει το συμφωνημένο μίσθωμα.

  Ο εκμισθωτής έχει την υποχρέωση να παραδώσει  στο  μισθωτή  το μίσθιο κατάλληλο για τη συμφωνημένη χρήση και να το διατηρεί κατάλληλο σ`όλη τη διάρκεια της μίσθωσης.

    Αν  κατά το χρόνο της παράδοσής του στο μισθωτή το μισθίο έχει ελάττωμα που εμποδίζει μερικά ή ολικά τη συμφωνημένη χρήση (πραγματικό ελάττωμα) ή αν  κατά  τη  διάρκεια  της  μίσθωσης  εμφανίστηκε  τέτοιο ελάττωμα,  ο  μισθωτής  έχει  δικαίωμα  μείωσης  ή  μη  καταβολής  του μισθώματος.

Το ίδιο ισχύει και αν λείπει από  το  μίσθιο  μια  συμφωνημένη ιδιότητα ή αν έλειψε μια τέτοια ιδιότητα όσο διαρκεί η μίσθωση.

        Αν κατά τη συνομολόγηση  της  μίσθωσης  λείπει  η  συμφωνημένη ιδιότητα  του  μισθίου, ο μισθωτής έχει δικαίωμα, αντί για τη μείωση ή τη μη καταβολή του μισθώματος,  να  απαιτήσει  αποζημίωση  για  τη  μη εκτέλεση  της  σύμβασης.  Το ίδιο ισχύει και αν ο εκμισθωτής γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει το πραγματικό ελάττωμα του μισθίου που υπήρχε  κατά τη συνομολόγηση της σύμβασης.

Ο  μισθωτής  έχει  το δικαίωμα του προηγούμενου άρθρου και αν  από υπαιτιότητα  του  εκμισθωτή  έλειψε  η  συμφωνημένη  ιδιότητα   ή εμφανίστηκε το ελάττωμα του μισθίου μετά τη συνομολόγηση της σύμβασης.

Ο  μισθωτής  έχει  το  δικαίωμα  και  αν  ο  εκμισθωτής  έγινε υπερήμερος ως προς την άρση του πραγματικού ελαττώματος ή της έλλειψης της ιδιότητας. Σ`αυτήν την περίπτωση όμως ο μισθωτής έχει δικαίωμα  να επιχειρήσει ο ίδιος την άρση και να απαιτήσει τη δαπάνη.

Ο εκμισθωτής δεν  ευθύνεται  για  πραγματικά ελαττώματα, που γνώριζε ο μισθωτής κατά τη συνομολόγηση της σύμβασης.

Το ίδιο ισχύει και για συμφωνημένες ιδιότητες, που την έλλειψή  τους γνώριζε ο μισθωτής κατά τη συνομολόγηση της σύμβασης.

   Ο εκμισθωτής δεν ευθύνεται για πραγματικά  ελαττώματα,  που  ο μισθωτής αγνοούσε από βαριά αμέλεια κατά τη συνομολόγηση της σύμβασης, εκτός  αν  ο  εκμισθωτής  υποσχέθηκε  ότι δεν υπάρχει ελάττωμα ή αν το αποσιώπησε με δόλο.

Ο εκμισθωτής δεν ευθύνεται για το πραγματικό  ελάττωμα  ή  την έλλειψη συμφωνημένης ιδιότητας, αν ο μισθωτής παρέλαβε ανεπιφύλακτα το μίσθιο γνωρίζοντας το ελάττωμα ή την έλλειψη.

      Η  συμφωνία που αποκλείει ή περιορίζει την ευθύνη είναι άκυρη, αν ο εκμισθωτής αποσιώπησε με δόλο  το  ελάττωμα  του  μισθίου  ή  την έλλειψη συμφωνημένης ιδιότητας.

 Αν εξαιτίας κάποιου δικαιώματος τρίτου αφαιρέθηκε από τον μισθωτή ολικά ή μερικά η συμφωνημένη χρήση του μισθίου (νομικό ελάττωμα), εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 576 έως 579.

Αλλά ο μισθωτής δεν μπορεί να επιχειρήσει ο  ίδιος  την  άρση του νομικού ελαττώματος με δαπάνες του εκμισθωτή.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.4 άρθρ.2 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Ο  μισθωτής, με την επιφύλαξη των διατάξεων που ισχύουν για τα πραγματικά και τα νομικά ελαττώματα ή για την έλλειψη ιδιοτήτων,  έχει δικαίωμα  κατά  τα λοιπά, αν δεν του παραδόθηκε ή του παρεμποδίστηκε η χρήση του μισθίου, να απαιτήσει, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις, την εκτέλεση της σύμβασης ή αποζημίωση.

  Σε κάθε περίπτωση που δεν παραχωρήθηκε εγκαίρως  στο  μισθωτή,  ολικά ή  μερικά, ανεμπόδιστη η συμφωνημένη χρήση ή που του αφαιρέθηκε αργότερα η χρήση που του παραχωρήθηκε, ο  μισθωτής  έχει  δικαίωμα  να τάξει  στον  εκμισθωτή  εύλογη προθεσμία για να αποκαταστήσει τη χρήση και αν η προθεσμία περάσει  άπρακτη,  να  καταγγείλει  τη  μίσθωση.  Ο μισθωτής έχει δικαίωμα να καταγγείλει και χωρίς προθεσμία, αν εξαιτίας του  λόγου  που  δικαιολογεί  την  καταγγελία,  δεν έχει συμφέρον στην εκτέλεση της σύμβασης.

Ο μισθωτής  δεν  δικαιούται  να  καταγγείλει  τη  μίσθωση  για  πραγματικά ή νομικά ελαττώματα ή για έλλειψη συμφωνημένης ιδιότητας σε όσες περιπτώσεις δεν ευθύνεται γι` αυτά ο εκμισθωτής.

    Με  την καταγγελία αίρεται για το μέλλον η μισθωτική σχέση και επιστρέφεται το μίσθωμα που τυχόν προκαταβλήθηκε για το χρόνο μετά την καταγγελία.   Εκείνος  που  έχει  δικαίωμα  να  καταγγείλει  δεν  έχει υποχρέωση σε αποζημίωση εξαιτίας της καταγγελίας.

  Στη  μίσθωση  Κατοικίας,  αν  η  χρήση του μισθίου συνεπάγεται σπουδαίο κίνδυνο για την υγεία του  μισθωτή  ή  των  οικείων  του  που συγκατοικούν, ο μισθωτής έχει δικαίωμα να καταγγείλει τη μίσθωση χωρίς να  τάξει  προθεσμία,  και  αν ακόμη κατά τη σύναψη της μίσθωσης ή την παράδοση του μισθίου γνώριζε τις επικίνδυνες  συνθήκες  ή  παραιτήθηκε από τα σχετικά δικαιώματά του.

  Ο  μισθωτής  έχει  υποχρέωση  να αποζημιώσει τον εκμισθωτή, αν παρέλειψε να του γνωστοποιήσει εγκαίρως  ελαττώματα  του  μισθίου  που εμφανίστηκαν  κατά  τη  διάρκεια  της μίσθωσης ή δικαιώματα που τρίτος αντιποιείται πάνω σ` αυτό.

 Ο  εκμισθωτής φέρει τα βάρη του μισθίου και τους φόρους που το βαρύνουν.

  Ο εκμισθωτής αποδίδει στο μισθωτή τις  αναγκαίες  δαπάνες  που  αυτός έκανε στο μίσθιο.

Οι  επωφελείς δαπάνες αποδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις για  τη διοίκηση αλλοτρίων.  Ο  μισθωτής  έχει  δικαίωμα  να  αφαιρέσει  τα κατασκευάσματα που πρόσθεσε ο ίδιος στο μίσθιο.

   Ο μισθωτής δεν ευθύνεται για φθορές ή μεταβολές που οφείλονται  στη συμφωνημένη χρήση.

  Ο  μισθωτής έχει δικαίωμα, εφόσον δεν συμφωνήθηκε το αντίθετο,  να παραχωρήσει  σε  άλλον  τη  χρήση  του  μισθίου  και  ιδίως  να  το υπεκμισθώσει,  ευθυνόμενος  απέναντι στον εκμισθωτή για το πταίσμα του τρίτου. Μόνη  η  Συναίνεση  του  εκμισθωτή  στην  υπεκμίσθωση  ή  στην παραχώρηση της χρήσης δεν απαλλάσσει το μισθωτή από την ευθύνη αυτή.

  Ο  εκμισθωτής  έχει  δικαίωμα να καταγγείλει αμέσως τη μίσθωση  και συγχρόνως  να  ζητήσει  αποζημίωση,  αν  ο  μισθωτής,  παρά   τις διαμαρτυρίες  του εκμισθωτή, δεν μεταχειρίζεται το μίσθιο με επιμέλεια και όπως συμφωνήθηκε ή δεν τηρεί τη συμπεριφορά  που  πρέπει  απέναντι στους άλλους ενοίκους.

  Το  μίσθωμα καταβάλλεται στις συμφωνημένες ή στις συνηθισμένες προθεσμίες. Αν δεν υπάρχουν τέτοιες προθεσμίες, καταβάλλεται  κατά  τη λήξη   της   μίσθωσης   και,  αν  συμφωνήθηκε  καταβολή  σε  μικρότερα διαστήματα, κατά τη λήξη τους.

Ο μισθωτής δεν απαλλάσσεται από το μίσθωμα, αν εμποδίζεται  να  χρησιμοποιήσει  το  μίσθιο  από  λόγους  που  αφορούν  τον ίδιο. `Εχει δικαίωμα όμως να αφαιρέσει από  το  μίσθωμα  καθετί  που  ωφελήθηκε  ο εκμισθωτής χρησιμοποιώντας το μίσθιο με άλλο τρόπο.

Αν  ο  μισθωτής  καθυστερεί  το  μίσθωμα  ολικά  ή  μερικά,  ο εκμισθωτής δικαιούται να καταγγείλει τη μίσθωση τουλάχιστον  πριν  από ένα  μήνα, αν πρόκειται για μίσθωση που η διάρκειά της συμφωνήθηκε για ένα  χρόνο  ή  περισσότερο,  και  πριν  από  δέκα  ημέρες  στις  άλλες μισθώσεις.   Δεν  αποκλείεται  αξίωση  του  εκμισθωτή  για  αποζημίωση εξαιτίας της πρόωρης λύσης της μίσθωσης.

Η καταγγελία μένει χωρίς αποτέλεσμα αν ο μισθωτής πριν περάσει  η προθεσμία αυτή καταβάλει το καθυστερούμενο μίσθωμα μαζί με τα  τυχόν έξοδα της καταγγελίας.

Είναι  άκυρη  κάθε  συμφωνία  με  την  οποία  συντομεύονται οι προθεσμίες του προηγούμενου άρθρου ή  λύνεται  αυτόματα  η  μίσθωση  ή παρέχεται  τέτοιο  δικαίωμα  στον  εκμισθωτή  μόλις  ο  μισθωτής γίνει υπερήμερος ως προς την Πληρωμή του μισθώματος.

  Ο μισθωτής  κατά  τη  λήξη  της  μίσθωσης  έχει  υποχρέωση  να αποδώσει το μίσθιο στην κατάσταση που το παρέλαβε.

Σε περίπτωση υπεκμίσθωσης ή παραχώρησης της χρήσης του μισθίου  σε τρίτον, ο εκμισθωτής μπορεί κατά τη λήξη της μίσθωσης να απαιτήσει  το μίσθιο και από τον υπομισθωτή ή από εκείνον στον οποίο παραχωρήθηκε  η χρήση.

         Αν το μίσθιο ήταν ασφαλισμένο και καταστράφηκε ή  έπαθε  βλάβη  από  πυρκαϊά,  ο μισθωτής, εφόσον ο εκμισθωτής μπορεί να αποζημιωθεί ή αποζημιώθηκε από τον ασφαλιστή, ευθύνεται απέναντί τους μόνο αν  αυτοί αποδείξουν ότι η πυρκαϊά οφείλεται σε υπαιτιότητά του.

Ο  μισθωτής,  για  όσο χρόνο παρακρατεί το μίσθιο μετά τη λήξη  της μίσθωσης, οφείλει ως αποζημίωση το συμφωνημένο μίσθωμα, χωρίς αυτό  να αποκλείει δικαίωμα του εκμισθωτή να  απαιτήσει  και  άλλη  περαιτέρω ζημία.

   Οι  αξιώσεις του εκμισθωτή για αποζημίωση εξαιτίας μεταβολών ή φθορών στο  μίσθιο  παραγράφονται  ύστερα  από  έξι  μήνες  αφότου  το ανέλαβε. Σε κάθε περίπτωση οι αξιώσεις αυτές παραγράφονται μαζί με την αξίωση για ανάληψη του μισθίου.

Οι  αξιώσεις  του μισθωτή για δαπάνες παραγράφονται ύστερα από  έξι μήνες αφότου έληξε η μίσθωση.

     Για καθυστερούμενα μισθώματα ο εκμισθωτής ακινήτου έχει νόμιμο ενέχυρο στα κινητά του μισθωτή  ή  του  συζύγου  και  των  τέκνων  που συνοικούν  μαζί  του και που αυτοί έφεραν στο μίσθιο, εφόσον δεν είναι από τα ακατάσχετα.

Το ενέχυρο εκτείνεται και στα πράγματα που έφεραν στο μίσθιο ο υπομισθωτής ή ο σύζυγος και τα τέκνα που συνοικούν μαζί του, αλλά μόνο έως το ποσό των μισθωμάτων που αυτός οφείλει στον υπεκμισθωτή.

Το ενέχυρο ασφαλίζει τα καθυστερούμενα μισθώματα των δύο  ετών  από την κατάσχεση των πραγμάτων.

        Δικαιώματα  τρίτων στα εισκομισθέντα δεν παραβλάπτονται από το Νόμιμο ενέχυρο του εκμισθωτή, ακόμη και αν  αυτός  θεωρούσε  καλόπιστα ότι αυτά ανήκουν στο μισθωτή.

Αν   τα   εισκομισθέντα   απομακρύνθηκαν  από  το  μίσθιο  και μεταφέρθηκαν αλλού το Νόμιμο ενέχυρο του εκμισθωτή υπάρχει μόνο εφόνον αυτός, μέσα σε ένα μήνα αφότου πληροφορήθηκε την απομάκρυνσή  τους  τα κατέσχε  αναγκαστικώς  ή  εκτέλεσε απόφαση που διατάζει τη συντηρητική κατάσχεση ή τη δικαστική μεσεγγύησή τους.

Ο μισθωτής έχει δικαίωμα να απαλλάξει από  το  νόμιμο  ενέχυρο  όλα η μερικά από τα εισκομισθέντα παρέχοντας ασφάλεια έως την αξία των πραγμάτων που απαλλάσσονται.

  Η  μίσθωση  που  συνομολογήθηκε για ορισμένο χρόνο λήγει μόλις περάσει αυτός ο χρόνος, χωρίς να απαιτείται τίποτε άλλο.  Η μίσθωση αόριστης διάρκειας λήγει με καταγγελία  του  καθενός  από τους συμβαλλομένους.

  Στη  μίσθωση με αόριστη διάρκεια η καταγγελία του προηγούμενου άρθρου, εφόσον δεν συμφωνήθηκε διαφορετικά, γίνεται: αν πρόκειται  για μίσθωμα  κινητού ή ακινήτου που έχει οριστεί με την ημέρα πριν από μια τουλάχιστον ημέρα.  Αν πρόκειται για  μίσθωμα  κινητού  πράγματος  που έχει  οριστεί  κατά  εβδομάδα ή κατά μακρότερα διαστήματα, τουλάχιστον πριν από τρεις ημέρες.  Αν πρόκειται για  μίσθωμα  ακινήτου  που  έχει οριστεί  κατά  εβδομάδα,  τουλάχιστον πριν από πέντε ημέρες και ισχύει για το τέλος της εβδομάδας. Αν πρόκειται για μίσθωμα ακινήτου που έχει οριστεί κατά μήνα, τουλάχιστον πριν από δεκαπέντε  ημέρες  και  ισχύει για  το  τέλος  του  ημερολογιακού  μηνός.  Αν  πρόκειται  για μίσθωμα ακινήτου που έχει οριστεί κατά  διαστήματα  μακρότερα  από  ένα  μήνα, τουλάχιστον πριν από τρεις μήνες και ισχύει για το τέλος του Μαρτίου ή του Ιουνίου ή του Σεπτεμβρίου ή του Δεκεμβρίου κάθε έτους.

Στη μίσθωση που συνομολογήθηκε για χρόνο μακρότερο από μια τριακονταετία  ή  για  όλη  τη  ζωή  του εκμισθωτή ή του μισθωτή, κάθε συμβαλλόμενος μπορεί,  όταν  περάσουν  τριάντα  χρόνια,  να  λύσει  τη μίσθωση  με  καταγγελία,  σύμφωνα  με  τις  διατάξεις  για  τη μίσθωση αόριστης διάρκειας.

Σημ.: με την παράγραφο 7 εδάφιο α` άρθρου 9 Ν.4002/2011,ΦΕΚ Α 180/22.8.2011,τα άρθρα 610,616 και 617  του Αστικού Κώδικα δεν εφαρμόζονται σε μακροχρόνιες μισθώσεις τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών συναπτόμενων εντός  σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων.

  Η μίσθωση που συνομολογήθηκε για ορισμένο χρόνο λογίζεται  ότι ανανεώθηκε  για  αόριστο  χρόνο,  αν μετά την παρέλευση του χρόνου που συμφωνήθηκε ο μισθωτής εξακολουθήσει να χρησιμοποιεί το μίσθιο  και  ο εκμισθωτής το γνωρίζει και δεν εναντιώνεται.

   `Οταν  αποβιώσει  ο μισθωτής, οι κληρονόμοι του έχουν δικαίωμα  να καταγγείλουν τη μίσθωση. Η καταγγελία γίνεται τουλάχιστον πριν  από τρεις μήνες και ισχύει για το τέλος του ημερολογιακού μηνός.

Στην   περίπτωση,  όπου  το  μίσθιο  χρησίμευε,  όσο  ζούσε  ο μισθωτής, ως οικογενειακή στέγη με την έννοια του άρθρου 1393 και  ζει κατά  το  χρόνο  του  θανάτου  του ο σύζυγός του, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις από τη  μίσθωση  περιέρχονται  αποκλειστικά  σ`  αυτόν,  ο οποίος  δικαιούται  όμως,  τηρώντας  την  προθεσμία  της  προηγούμενης παραγράφου, να καταγγείλει οποτεδήποτε τη μίσθωση.

   Στην περίπτωση όπου το μίσθιο χρησιμεύει ως οικογενειακή στέγη και η χρήση αυτή έχει γνωστοποιηθεί στον εκμισθωτή, η  καταγγελία  της μίσθωσης,  στην  οποία  αυτός  προβαίνει,  είναι άκυρη, εφόσον δεν την κοινοποιεί και στο σύζυγο του μισθωτή, τηρώντας την ίδια προθεσμία που τυχόν απαιτείται για την καταγγελία.

     Οι δημόσιοι υπάλληλοι που μετατίθενται σε άλλον τόπο  μπορούν, αφότου   μετατεθούν,  να  καταγγείλουν  τη  μίσθωση,  σύμφωνα  με  τις διατάξεις για τη μίσθωση αόριστης διάρκειας.

  Στη μίσθωση ακινήτου  που  αποδεικνύεται  με  έγγραφο  βέβαιης χρονολογίας, αν ο εκμισθωτής κατά τη διάρκεια της μίσθωσης μεταβιβάσει σε  τρίτον  την  κυριότητά  του  μισθίου ή παραχωρήσει άλλο εμπράγματο δικαίωμα  που  αποκλείει  στο  μισθωτή  τη  χρήση,  ο  νέος   κτήτορας υπεισέρχεται  στα  δικαιώματα και στις υποχρεώσεις της μίσθωσης, εκτός αν έγινε αντίθετη συμφωνία στο μισθωτήριο έγγραφο.  Αν  το  εμπράγματο δικαίωμα  που  παραχώρησε  ο  εκμισθωτής  στον τρίτο δεν αποκλείει στο μισθωτή τη χρήση, ο τρίτος έχει υποχρέωση να μην την παρεμποδίσει.

       Στη μίσθωση ακινήτου που δεν αποδεικνύεται με έγγραφο  βέβαιης χρονολογίας  ή  που  περιέχει  τον όρο, ότι σε περίπτωση εκποίησης του μισθίου ή παραχώρησης εμπράγματου δικαιώματος που αποκλείει  τη  χρήση του μισθωτή ο νέος κτήτορας θα έχει δικαίωμα να αποβάλει το μισθωτή, ο νέος κτήτορας μπορεί να καταγγείλει τη μίσθωση πριν από ένα μήνα, αν η μίσθωση  έχει  διάρκεια  έως  ένα έτος και πριν από δύο μήνες, αν έχει διάρκεια μακρότερη από ένα έτος.

Σε περίπτωση που  ο  νέος  κτήτορας  καταγγείλει  τη  μίσθωση, διατηρούνται ακέραια τα δικαιώματα του μισθωτή απέναντι στον εκμισθωτή για αποζημίωση.

        Οι  προκαταβολές  μισθωμάτων,  που  έγιναν  στον εκμισθωτή που εκποίησε ή οι εκχωρήσεις μισθωμάτων, που έγιναν απ` αυτόν,  καθώς  και οι  κατασχέσεις  μισθωμάτων,  που  έγιναν  από  δανειστές  του,  είναι ανίσχυρες απέναντι στο νέο κτήτορα για μισθώματα πέρα από τρεις μήνες, που αρχίζουν από τότε που αυτός γνωστοποίησε στο μισθωτή την εκποίηση.

Σημ.: με την παράγραφο 7 εδάφιο α` άρθρου 9 Ν.4002/2011,ΦΕΚ Α 180/22.8.2011,τα άρθρα 610,616 και 617 του Αστικού Κώδικα δεν εφαρμόζονται σε μακροχρόνιες μισθώσεις τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών συναπτόμενων εντός σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων.

         Αν  το  μίσθιο  ακίνητο  είναι  ενυπόθηκο,   οι   προκαταβολές  μισθωμάτων  προς  τον κύριο του ακινήτου, οι εκχωρήσεις μισθωμάτων που έγιναν απ` αυτόν καθώς και οι κατασχέσεις μισθωμάτων  που  έγιναν  από δανειστές του είναι ανίσχυρες απέναντι στους ενυπόθηκους δανειστές για μισθώματα πέρα από τρεις μήνες αφότου κατασχέθηκε το μίσθιο.

Σημ.: με την παράγραφο 7 εδάφιο α` άρθρου 9 Ν.4002/2011,ΦΕΚ Α 180/22.8.2011,τα άρθρα 610,616 και 617 του Αστικού Κώδικα δεν εφαρμόζονται σε μακροχρόνιες μισθώσεις τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών συναπτόμενων εντός σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων.

 Η  μίσθωση  ακινήτου  για χρονικό διάστημα μακρότερο από εννέα έτη  ισχύει  απέναντι  στο  νέο  κτήτορα  μόνο   αν   καταρτιστεί   με συμβολαιογραφικό έγγραφο και το έγγραφο αυτό μεταγραφεί.

  Με  τη  σύμβαση  της  μίσθωσης αγροτικού κτήματος ο εκμισθωτής έχει υποχρέωση, με αντάλλαγμα την καταβολή μισθώματος, να  παραχωρήσει στο μισθωτή τη χρήση του μισθίου και την κάρπωσή του με τους όρους της  τακτικής εκμετάλλευσης.

Στη   μίσθωση  αγροτικού  κτήματος  εφαρμόζονται  αναλόγως  οι  διατάξεις για τη μίσθωση πράγματος, εφόσον  δεν  ορίζεται  διαφορετικά  στα άρθρα 621 έως 637.

  Εφόσον  δεν  προκύπτει  τίποτε  άλλο  από τη σύμβαση ή από την επιτόπια συνήθεια, ο μισθωτής φέρει  τις  δαπάνες  των  επισκευών  που απαιτούνται  για  την τακτική χρήση και κάρπωση, καθώς και εκείνες που απαιτούνται για τη συντήρηση των οικημάτων, των αποθηκών, των  δρόμων, των  τάφρων  ή  των  περιφραγμάτων.  Επίσης  φέρει τις δαπάνες για την τακτική εκμετάλλευση του πράγματος, και ιδίως για την καλλιέργεια.

  Ο εκμισθωτής οφείλει αποζημίωση για  τις  έκτακτες  επισκευές,  καθώς επίσης  και  για  τις  βελτιώσεις που έγιναν στο μίσθιο, εφόσον αύξησαν την παραγωγικότητά του. Ο μισθωτής έχει δικαίωμα να  αφαιρέσει το κατασκεύασμα που πρόσθεσε στο μίσθιο.

Ο  μισθωτής  έχει  υποχρέωση  να  εκμεταλλεύεται  το μίσθιο με επιμέλεια και σύμφωνα με τον προορισμό του και ιδίως να φροντίζει  για τη διατήρησή του σε καλή κατάσταση, ώστε να είναι παραγωγικό.

Χωρίς τη Συναίνεση του εκμισθωτή, ο μισθωτής δεν έχει δικαίωμα  να μεταβάλει  τον  υφιστάμενο  τρόπο εκμετάλλευσης, έτσι ώστε αυτή να επηρεάζεται σημαντικά πέρα από το χρόνο της μίσθωσης.

        Εφόσον δεν προκύπτει κάτι  άλλο  από  τη  σύμβαση  ή  από  την επιτόπια  συνήθεια,  ο  μισθωτής  δεν  μπορεί  χωρίς  τη Συναίνεση του εκμισθωτή να παραχωρήσει σε άλλον τη χρήση του μισθίου και ιδίως να το υπεκμισθώσει.

  Αν δεν  υπάρχει  συμφωνία  ή  επιτόπια  συνήθεια,  το  μίσθωμα καταβάλλεται στο τέλος του μισθωτικού έτους.

       Το  νόμιμο  ενέχυρο  του  εκμισθωτή αγροτικού κτήματος για την εξασφάλιση του μισθώματος εκτείνεται και στους  καρπούς  του  μισθίου, εφόσον αυτοί δεν είναι από τους ακατάσχετους.

  Ο  μισθωτής  έχει δικαίωμα σε ανάλογη ελάττωση του μισθώματος,  αν η πρόσοδος του μισθίου μειώθηκε σημαντικά πριν από τη  συγκομιδή  ή ύστερα απ` αυτήν εξαιτίας γεγονότων ανώτερης βίας.

Κάθε  προκαταβολική παραίτηση του μισθωτή απ` αυτό το δικαίωμα  είναι άκυρη.

Ελάττωση του μισθώματος δεν  χωρεί,  εφόσον  η  ζημία  από  τη μείωση  της προσόδου καλύφθηκε με άλλο τρόπο και ιδίως από ασφαλιστική σύμβαση.

  Σε περίπτωση καθυστέρησης του μισθώματος αγροτικού κτήματος  η προθεσμία της καταγγελίας του άρθρου 597 είναι δύο μηνών.    Η  καταγγελία  που προβλέπεται στο άρθρο 613 δεν ισχύει για τα αγροτικά κτήματα.

      Κατά τη  λήξη  της  μίσθωσης  ο  μισθωτής  έχει  υποχρέωση  να αποδώσει  το μίσθιο και τα πράγματα που περιλαμβάνονται στον εξοπλισμό του, και ιδίως εργαλεία, κτήνη, λιπάσματα, στην κατάσταση που αυτό  θα βρισκόταν  αν  κατά  τη  διάρκεια  της  μίσθωσης  είχε  γίνει  τακτική εκμετάλλευσή του.

Αν ο μισθωτής παρέλαβε διατιμημένα  τα  πράγματα  που  ανήκουν  στον εξοπλισμό  του μισθίου, έχει υποχρέωση κατά τη λήξη της μίσθωσης  να αποδώσει εξοπλισμό της ίδιας ποιότητας και αξίας ή να αποκαταστήσει  τη διαφορά από τη μειωμένη αξία.

Ο μισθωτής δεν οφείλει αποζημίωση ή τη διαφορά από  τη  μείωση  της αξίας,  αν  αποδείξει  ότι  τα πράγματα χάθηκαν ή καταστράφηκαν ή χειροτέρεψαν από πταίσμα του εκμισθωτή ή από ανώτερη βία.    Ο μισθωτής έχει  δικαίωμα  στην  επιπλέον  αξία,  εφόσον  αυτή οφείλεται αποκλειστικά σε δαπάνες και σε εργασία του.

       Αν  η  μίσθωση λύθηκε κατά τη διάρκεια του μισθωτικού έτους, ο μισθωτής δεν έχει δικαίωμα στους καρπούς που δεν έχουν ακόμη  χωριστεί κατά  το χρόνο της λύσης. `Εχει όμως δικαίωμα να απαιτήσει τις δαπάνες για την παραγωγή τους, εφόσον δεν υπερβαίνουν την αξία των καρπών.

         Σε περίπτωση θανάτου  του  μισθωτή  οι  κληρονόμοι  του  έχουν  δικαίωμα  να  καταγγείλουν  τη μίσθωση πριν από έξι τουλάχιστον μήνες,  για το τέλος της γεωργικής περιόδου του  μισθίου.   Το  ίδιο  δικαίωμα  έχει  και  ο  εκμισθωτής, αν οι κληρονόμοι δεν παρέχουν τα εχέγγυα για  την κατάλληλη εκμετάλλευση του κτήματος.

     Η μίσθωση που συνομολογήθηκε για ορισμένο χρόνο λογίζεται  ότι  ανανεώθηκε  για  ένα  έτος  από  τη  συμφωνημένη  λήξη,  αν  δεν έγινε  καταγγελία από το ένα μέρος έξι τουλάχιστον μήνες  πριν  απ`  αυτή  τη  λήξη.

  Η  μίσθωση  δεν  μπορεί  να συνομολογηθεί για χρονικό διάστημα συντομότερο από τέσσερα χρόνια.  Αν ορίστηκε για συντομότερο διάστημα, ισχύει για τέσσερα χρόνια.

Αν δεν καθορίστηκε η διάρκεια της μίσθωσης, η  μίσθωση  λήγει,  αφού περάσουν τέσσερα χρόνια, οποτεδήποτε με καταγγελία καθενός από τα μέρη,  που  γίνεται  τουλάχιστο  πριν  από έξι μήνες και ισχύει για το τέλος της γεωργικής περιόδου του μισθίου.

  Κατά τη λήξη της μίσθωσης ο μισθωτής έχει υποχρέωση να  αφήσει  από τα  προϊόντα  του  κτήματος,  ιδίως από το σπόρο, το χόρτο και το λίπασμα, όση ποσότητα  απαιτείται  για  την  τακτική  καλλιέργεια  του κτήματος έως τη νέα εσοδεία.  Εφόσον όμως δεν παρέλαβε τέτοια προϊόντα κατά την είσοδό του στο κτήμα, έχει αξίωση να αποζημιωθεί γι` αυτά από τον εκμισθωτή.

  Στην  περίπτωση  του  άρθρου  615  η προθεσμία της καταγγελίας  είναι τουλάχιστον έξι μηνών και η καταγγελία γίνεται για το τέλος  της γεωργικής περιόδου του μισθίου.

    Οι  διατάξεις  που  ισχύουν για τη μίσθωση αγροτικού κτήματος,  έχουν, με εξαίρεση τα άρθρα 632  έως  637,  ανάλογη  εφαρμογή  και  σε  μισθώσεις  όπου, με αντάλλαγμα την καταβολή μισθώματος, παραχωρείται η  χρήση άλλου πράγματος ή  δικαιώματος  και  η  κάρπωσή  του  κατά  τους  κανόνες της τακτικής εκμετάλλευσης.

    Σε  περίπτωση  μίσθωσης  κτηνών  που  δεν  περιλαμβάνονται στη  μίσθωση αγροτικού κτήματος, και εφόσον δεν προκύπτει κάτι άλλο από  τη  σύμβαση  ή  από  την  επιτόπια  συνήθεια,  το μαλλί και η γονή ανήκουν  μισά-μισά και στα δύο μέρη, ενώ  τα  υπόλοιπα  ωφελήματα  ανήκουν  στο  μισθωτή.  Ο μισθωτής φέρει τη δαπάνη της διατροφής.

  Σε  περίπτωση  μίσθωσης κτηνών, εφόσον δεν προκύπτει κάτι άλλο  από τη σύμβαση ή από την επιτόπια συνήθεια, η τυχαία απώλεια όλων  των κτηνών  βαρύνει  τον  εκμισθωτή.  Η  απώλεια  ενός μέρους μόνο απ αυτά αναπληρώνεται από τη γονή των επόμενων ετών.

Κατά τα λοιπά στη  μίσθωση  κτηνών  εφαρμόζονται  αναλόγως  οι γενικές διατάξεις για τη μίσθωση πράγματος.

 Στη μίσθωση αγροτικού κτήματος το μίσθωμα μπορεί να συμφωνηθεί  σε ποσοστό των καρπών (επίμορτη αγροληψία), που προσδιορίζεται από την επιτόπια συνήθεια, αν δεν έχει οριστεί κάτι άλλο.

Στην   επίμορτη   αγροληψία   εφαρμόζονται  αναλόγως  όλες  οι διατάξεις για τη  μίσθωση  αγροτικού  κτήματος,  εφόσον  δεν  ορίζεται διαφορετικά στα άρθρα 642 έως 647.

    Ο  εκμισθωτής  έχει  τη γενική διεύθυνση της εκμετάλλευσης του  μισθίου και την εποπτεία των σχετικών εργασιών σύμφωνα με  τους  όρους  της σύμβασης ή της επιτόπιας συνήθειας.

  Οι  καρποί  του μισθίου μοιράζονται ανάμεσα στον εκμισθωτή και  στον αγρολήπτη σε ίσα μέρη εφόσον  δεν  προκύπτει  κάτι  άλλο  από  τη  σύμβαση ή από την επιτόπια συνήθεια.

 Πρίν  αρχίσει  η  συγκομιδή των καρπών ο αγρολήπτης οφείλει να ειδοποιεί τον εκμισθωτή για την εναρξή της.

  Τα βάρη και οι φόροι του μισθίου  βαρύνουν  και  τα  δύο  μέρη  ανάλογα  με τη συμμετοχή τους στους καρπούς, εφόσον δεν προκύπτει κάτι  άλλο από τη σύμβαση ή από τηγ επιτόπια συνήθεια. Το  ίδιο  ισχύει  και  για  τις  έκτακτες  επισκευές  καθώς  και για τα έξοδα του σπόρου, του  λιπάσματος και των αντιπαρασιτικών ή των υλών που είναι  χρήσιμες  για  την αύξηση της γονιμότητας του εδάφους.

   Αν η αγροληψία συμφωνήθηκε για ολόκληρη τη ζωή του αγρολήπτη ή  για  διάστημα  μακρότερο  από δέκα χρόνια, ο αγρολήπτης έχει δικαίωμα,  αφού περάσουν δέκα χρόνια, να καταγγείλει τη μίσθωση τουλάχιστον  πριν  από  ένα  χρόνο  και  για το τέλος της γεωργικής περιόδου του μισθίου.  Αντίθετη συμφωνία δεν ισχύει.

  Ο  εκμισθωτής έχει δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση πριν από  έξι μήνες και για το τέλος της γεωργικής περιόδου του  μισθίου,  αν  ο  αγρολήπτης έγινε από χρόνιο νόσημα ανίκανος να καλλιεργεί το κτήμα και  τα  μέλη  της  οικογένειάς  του  δεν μπορούν να τον αντικαταστήσουν σ`  αυτό.

 Με  τη  σύμβαση  εργασίας  ο  εργαζόμενος  έχει  υποχρέωση  να παρέχει,  για  ορισμένο ή αόριστο χρόνο, την εργασία του στον εργοδότη και αυτός να καταβάλει το συμφωνημένο μισθό.

Σύμβαση εργασίας υπάρχει και όταν ο μισθός  υπολογίζεται  κατά μονάδα  της  παρεχόμενης εργασίας ή κατ` αποκοπήν, αρκεί ο εργαζόμενος να προσλαμβάνεται ή να απασχολείται για ορισμένο ή για αόριστο χρόνο.

Αν η εργασία κατά τις συνηθισμένες περιστάσεις παρέχεται  μόνο  με μισθό, λογίζεται ότι έχει σιωπηρά συμφωνηθεί μισθός.

Εκείνος  που έχει άδεια της αρχής ή που προσφέρεται δημόσια να διεξάγει υποθέσεις ή που διεξάγει κατ` επάγγελμα υποθέσεις,  λογίζεται ότι  αποδέχτηκε  την  Πρόταση για σύμβαση τέτοιας εργασίας, αν δεν την αποκρούσει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση.

     Αν  δεν  προκύπτει  κάτι  άλλο  από  τη  συμφωνία  ή  από  τις  περιστάσεις,  ο  εργαζόμενος  οφείλει  να  εκτελέσει  αυτοπροσώπως την  υποχρέωσή  του  και  η  αξίωση  του  εργοδότη   στην   εργασία   είναι  αμεταβίβαστη.

Ο εργαζόμενος οφείλει να εκτελέσει με επιμέλεια την εργασία που ανέλαβε. Ο βαθμός της επιμέλειας του εργαζομένου κρίνεται με βάση τη σύμβαση, ενόψει του είδους της ανατεθείσας εργασίας, της μόρφωσης ή των ειδικών γνώσεων που απαιτούνται για την εργασία, καθώς και των ικανοτήτων και των ιδιοτήτων του εργαζομένου που ο εργοδότης γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει.

Ο εργαζόμενος ευθύνεται για τη ζημία που προξενείται στον εργοδότη από δόλο. Σε περίπτωση πρόκλησης ζημίας στον εργοδότη από αμέλεια του εργαζομένου κατά την εκτέλεση της εργασίας, το δικαστήριο μπορεί να απαλλάξει τον εργαζόμενο από την ευθύνη, ιδίως σε περίπτωση ελαφριάς αμέλειας, ή να κατανείμει τη ζημία μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, καταλογίζοντας στον εργοδότη τη ζημία που αναλογεί στον επιχειρηματικό του κίνδυνο ή που παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με την ωφέλεια του εργαζομένου από τη σύμβαση.

  Ο εργοδότης έχει υποχρέωση να καταβάλει το  συμφωνημένο  ή  το  συνηθισμένο μισθό.

         Αν  ο  μισθός συνίσταται ολικά ή κατά ένα μέρος σε ποσοστό από  τα κέρδη, ο εργοδότης έχει υποχρέωση να παρέχει στον εργαζόμενο ή αντί  γι ` αυτόν σε πρόσωπο που  εκλέγουν  τα  μέρη  ή  το  δικαστήριο,  τις  αναγκαίες  πληροφορίες  για  τα  κέρδη  και  τις  ζημίες  και,  εφόσον  απαιτείται, έχει υποχρέωση να επιδείξει τα λογιστικά βιβλία.

  Αν  δεν  υπάρχει  αντίθετη  συμφωνία  ή  συνήθεια,  ο   μισθός καταβάλλεται  μετά  την  παροχή της εργασίας και, αν υπολογίζεται κατά ορισμένα διαστήματα κατά τη διάρκεια της  σύμβασης,  καταβάλλεται  στο τέλος  καθενός  απ`  αυτά.   Σε  κάθε  περίπτωση μόλις λήξει η σύμβαση γίνεται απαιτητός ο μισθός που αντιστοιχεί στο χρόνο έως τη  λήξη.  Σε εργασία  κατά  μονάδα ή κατ` αποκοπήν ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα στις προκαταβολές που δικαιολογούνται από τις περιστάσεις  ανάλογα  με  την εργασία που έχει προσφέρει και τις δαπάνες που τυχόν έκανε.

  Αν ο εργοδότης έγινε υπερήμερος ως προς την αποδοχή της εργασίας ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να απαιτήσει την πραγματική απασχόληση του, καθώς και το μισθό για το διάστημα που δεν απασχολήθηκε. Δικαίωμα να απαιτήσει το μισθό έχει ο εργαζόμενος και στην περίπτωση που η αποδοχή της εργασίας είναι αδύνατη από λόγους που αφορούν στον εργοδότη και δεν οφείλονται σε ανώτερη βία.

Στις ανωτέρω περιπτώσεις ο εργαζόμενος δεν είναι υποχρεωμένος να παράσχει την εργασία σε άλλο χρόνο. Ο εργοδότης, όμως, έχει δικαίωμα να αφαιρέσει από το μισθό καθετί που ο εργαζόμενος ωφελήθηκε από τη ματαίωση της εργασίας ή από την παροχή της αλλού.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με το άρθρο 61 Ν.4139/2013,   ΦΕΚ Α 74/20.3.2013 και (σύμφωνα με το άρθρο 98 του αυτού νόμου,  Διόρθ.σφαλμ. ΦΕΚ Α 92/2013) περιλαμβάνει και τις εκκρεμείς  υποθέσεις.

  Ο εργαζόμενος διατηρεί την αξίωσή του για το μισθό, αν  ύστερα  από δεκαήμερη τουλάχιστον παροχή εργασίας εμποδίζεται να εργαστεί από σπουδαίο λόγο που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά του.

Ο εργοδότης έχει δικαίωμα να αφαιρέσει από το  μισθό  τα  ποσά  που εξαιτίας  του  εμποδίου καταβλήθηκαν στον εργαζόμενο από ασφάλιση υποχρεωτική κατά το νόμο.

Το χρονικό διάστημα κατά το οποίο διατηρείται, σύμφωνα  με  το  προηγούμενο  άρθρο,  η  αξίωση για το μισθό σε περίπτωση εμποδίου, δεν  μπορεί να  υπερβεί  τον  ένα  μήνα,  αν  το  εμπόδιο  εμφανίστηκε  ένα  τουλάχιστον  έτος  μετά  την  έναρξη της σύμβασης, και το μισό μήνα σε  κάθε άλλη περίπτωση. Η αξίωση για το  διάστημα  αυτό  υπάρχει  και  αν  ακόμη  ο εργοδότης κατάγγειλε τη μίσθωση επειδή το εμπόδιο του παρείχε  το δικαίωμα αυτό.

   Αν παρουσιαστεί ανάγκη για εργασία πέρα από τη  συμφωνημένη  ή  τη συνηθισμένη, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι  σε θέση  να  το  κάνει  και η άρνησή του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη.

Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα για την πρόσθετη αυτή  εργασία  σε συμπληρωματική αμοιβή, που κανονίζεται ανάλογα με το συμφωνημένο μισθό και με τις ειδικές περιστάσεις.

       Ο  εργοδότης  σε  περίπτωση ασθένειας του εργαζομένου που έχει προσληφθεί και ζει μαζί του, έχει  υποχρέωση  να  του  παρέχει,  ενόσω διαρκεί  η  σύμβαση, περίθαλψη και ιατρική αντίληψη στο σπίτι ή και σε νοσοκομείο έως ένα μήνα, αν η ασθένεια παρουσιάστηκε  τουλάχιστον  ένα έτος  μετά την έναρξη της σύμβασης, και έως δέκα ημέρες, αν η ασθένεια παρουσιάστηκε μετά  τρεις  μήνες  από  την  έναρξη  της  σύμβασης.   Ο εργοδότης  έχει  δικαίωμα  να  καταλογίσει  τις  δαπάνες στο μισθό που οφείλει για το χρόνο που διαρκεί η ασθένεια.

Η υποχρέωση του εργοδότη δεν υπάρχει, αν ή ασθένεια  οφείλεται  σε  δόλο  ή σε βαριά αμέλεια του εργαζομένου ή από την εισαγωγή του σε  νοσοκομείο ως ασφαλισμένου υποχρεωτικά για την περίπτωση ασθένειας.

Ο εργοδότης έχει τις υποχρεώσεις του προηγούμενου  άρθρου  και  αν  ακόμη, έχοντας εξαιτίας της ασθένειας τέτοιο δικαίωμα, καταγγείλει  τη σύμβαση.

    Ο εργοδότης οφείλει να διαρρυθμίζει τα σχετικά με την  εργασία  και  με  το  χώρο  της  καθώς  και  τα  σχετικά  με  τη  διαμονή,  τις  εγκαταστάσεις και τα μηχανήματα ή εργαλεία, έτσι ώστε να προστατεύεται  η ζωή και η υγεία του εργαζομένου.

Αν ο εργαζόμενος έχει προσληφθεί και  ζει  στην  Κατοικία  του  εργοδότη,  αυτός  έχει υποχρέωση να διαρρυθμίζει τα σχετικά με το χώρο  της διαμονής και του ύπνου, καθώς και τα σχετικά με την περίθαλψη  και  με  το  χρόνο  εργασίας  και  ανάπαυσης, έτσι ώστε να εξασφαλίζονται η  υγεία και η ηθική,  καθώς  και  η  άσκηση  των  θρησκευτικών  και  των  πολτικών καθηκόντων του εργαζομένου

       Ο  εργοδότης  δεν  μπορεί  να  συμψηφίσει  οφειλόμενο μισθό με απαίτησή του  κατά  του  εργαζομένου,  εφόσον  ο  μισθός  αυτός  είναι απολύτως αναγκαίος για τη διατροφή του εργαζομένου και της οικογένειάς του.

Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει για το συμψηφισμό με απαίτηση που  έχει ο  εργοδότης λόγω ζημίας που του προξένησε ο εργαζόμενος με δόλο  κατά την εκτέλεση της σύμβασης εργασίας.

Ο μισθός, εφόσον δεν υπόκειται σε συμψηφισμό, είναι και ακατάσχετος.

Στην περίπτωση που συμφωνήθηκαν κρατήσεις από το μισθό, αν δεν συμφωνήθηκε   διαφορετικά   θεωρείται   ότι   έγιναν  για  την  κάλυψη ενδεχόμενης ζημίας του εργοδότη.  Τέτοιες κρατήσεις είναι ισχυρές μόνο στο μέτρο του προηγούμενου άρθρου και είναι τοκοφόρες αφότου έγιναν.

   Ο εργοδότης, αν η εργασία εξαντλεί  εντελώς  ή  σημαντικά  τις παραγωγικές δυνάμεις του εργαζομένου, έχει υποχρέωση να του δίνει κάθε χρόνο άδεια για δέκα τουλάχιστον συνεχείς ημέρες, αν η συμβατική σχέση υπάρχει  χωρίς  διακοπή  ήδη  από ένα χρόνο, για δεκαπέντε ημέρες αν η σχέση υπάρχει από πέντε χρόνια  και  για  είκοσι  ημέρες  αν  η  σχέση υπάρχει από δεκαπέντε χρόνια.

Κατά τη διάρκεια της άδειας ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα στο μισθό.

Η άδεια του προηγούμενου άρθρου δίνεται στην κατάλληλη, ενόψει  των συνθηκών  της  εργασίας,  εποχή.   Στο  χρόνο  της   άδειας   δεν υπολογίζεται  ο χρόνος που ο εργαζόμενος εμποδίζεται να εργαστεί, αλλά έχει δικαίωμα στο μισθό.

Ο εργοδότης δεν έχει υποχρέωση να δώσει άδεια, από τότε που  ο  εργαζόμενος κατάγγειλε τη σύμβαση.

Σημ.: όπως ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ με το άρθρο 25 παρ. 2 του Ν. 1733/1987.

  Η  σύμβαση εργασίας παύει αυτοδικαίως, όταν λήξει ο χρόνος για  τον οποίο συνομολογήθηκε.

Σύμβαση εργασίας που η διάρκειά  της  δεν  ορίστηκε  ούτε  και συνάγεται  από  το είδος και το σκοπό της εργασίας, λύνεται ύστερα από καταγγελία καθενός από τα μέρη.  Αν δεν ορίζεται διαφορετικά στο  νόμο ή  στη σύμβαση, η καταγγελία πρέπει να γίνει πριν από δεκαπέντε ημέρες και επιφέρει τη λύση μετά την παρέλευση  αυτής  της  προθεσμίας.   Δεν μπορεί  να  συμφωνηθεί  υπέρ του εργοδότη προθεσμία συντομότερη από τη νόμιμη.

Η σύμβαση εργασίας που η διάρκειά της ορίζεται για ολόκληρη τη  ζωή ενός προσώπου ή υπερβαίνει την  πενταετία  μπορεί,  όταν  περάσουν πέντε  χρόνια,  να  καταγγελθεί  από  τον εργαζόμενο οποτεδήποτε, αφού τηρηθεί εξάμηνη προθεσμία καταγγελίας.

  Η σύμβαση  εργασίας  που  συνομολογήθηκε  για  ορισμένο  χρόνο λογίζεται πως ανανεώθηκε για αόριστο χρόνο, αν μετά τη λήξη του χρόνου της  ο  εργαζόμενος  εξακολουθεί  την  εργασία χωρίς να εναντιώνεται ο εργοδότης.

     Καθένα  από  τα  μέρη  έχει  δικαίωμα  σε  κάθε  περίπτωση  να  καταγγείλει οποτεδήποτε τη σύμβαση για σπουδαίο λόγο, χωρίς να τηρήσει  προθεσμία. Το δικαίωμα αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί με συμφωνία.

Αν  ο  σπουδαίος  λόγος,  για  τον  οποίο  έγινε η καταγγελία,  συνίσταται ή οφείλεται  σε  αθέτηση  της  σύμβασης,  εκείνος  που  την  αθέτησε έχει χρέωση σε αποζημίωση.

Αν ο σπουδαίος λόγος, για τον  οποίο  ο  εργοδότης  έκανε  την  καταγγελία,  οφείλεται  σε  μεταβολή των προσωπικών ή των περιουσιακών  του σχέσεων, το δικαστήριο μπορεί, κατά την κρίση του,  να  επιδικάσει  στον εργαζόμενο εύλογη αποζημίωση.

     Η σύμβαση εργασίας λύνεται με το θάνατο του εργαζομένου.  Με  το θάνατο του εργοδότη η σύμβαση λύνεται μόνο όταν τα μέρη  απέβλεψαν κυρίως στο πρόσωπό του. Σ` αυτή την περίπτωση το  δικαστήριο  μπορεί,  κατά  την  κρίση  του,  να  επιδικάσει στον εργαζόμενο εύλογη  αποζημίωση.

        Σύμβαση  εμπιστευτικών  ελευθέριων  εργασιών,  στην  οποία   ο  εργαζόμενος  δεν  τελεί  σε  διαρκή  σχέση  με  πάγιο μισθό, μπορεί να  καταγγελθεί από τον εργοδότη και χωρίς σπουδαίο λόγο. Το ίδιο δικαίωμα  έχει  και  ο  εργαζόμενος,  που  όμως  ευθύνεται  σε  αποζημίωση,   αν  καταγγείλει άκαιρα τη σύμβαση.

     `Οταν  καταγγελθεί  η  σύμβαση, ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να ζητήσει τον αναγκαίο ελεύθερο χρόνο για να βρει άλλη  εργασία,  εφόσον δεν του μένει διαφορετικά κατάλληλος χρόνος γι` αυτό το σκοπό.

      Κατά  τη  λήξη  της σύμβασης ο εργαζόμενος μπορεί να απαιτήσει  από τον εργοδότη πιστοποιητικό  για  το  είδος  και  τη  διάρκεια  της εργασίας  του.   Μόνο  αν το ζητήσει ειδικά ο εργαζόμενος, βεβαιώνεται και η ποιότητα της εργασίας του και η διαγωγή του

Είναι άκυρη η συμφωνία με την οποία περιορίζονται τα δικαιώματα του εργαζομένου από τα άρθρα 656 έως 658, 659 παράγραφοι 2 έως 667, 668 εδάφια 2, 670, 674, 677 και 678 ή διευρύνεται η ευθύνη του εργαζομένου από το άρθρο 652.

  Με σύμβαση ανάμεσα σε  εργοδότες  ή  ένωση  εργοδοτών  και  σε εργαζομένους  ή ένωση εργαζομένων (Συλλογική σύμβαση εργασίας) μπορούν να καθορίζονται, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του νόμου, οι  όροι με τους οποίους θα συνομολογούνται οι επιμέρους συμβάσεις εργασίας των ατόμων ή των ενώσεων που υπεβάλλονται στη συλλογική σύμβαση.

Η συλλογική σύμβαση απαιτείται να καταρτιστεί εγγράφως.

Οι  όροι των επιμέρους συμβάσεων εργασίας, που είναι αντίθετοι  με τη συλλογική σύμβαση, είναι άκυροι, εφόσον δεν  είναι  ευνοϊκότεροι  για τον  εργαζόμενο, και στη θέση τους ισχύουν οι όροι της συλλογικής σύμβασης.

        Με τη σύμβαση έργου ο εργολάβος έχει υποχρέωση να εκτελέσει το  έργο και ο εργοδότης να καταβάλει τη συμφωνημένη αμοιβή

Αμοιβή λογίζεται πως  έχει  συμφωνηθεί  σιωπηρά,  αν  το  έργο συνηθίζεται να εκτελείται μόνο με αμοιβή.  Η διάταξη του άρθρου 650 εφαρμόζεται αναλόγως.

`Οταν  πρόκειται  για  σύμβαση  κατασκευής έργου, σε περίπτωση αμφιβολίας, αν την ύλη που απαιτείται για το σκοπό αυτό τη  χορηγεί  ο εργολάβος, εφαρμόζονται οι διατάξεις για την πώληση, και αν τη χορηγεί ο εργοδότης εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη σύμβαση έργου.

  Ο  εργολάβος  δεν  έχει  δικαίωμα  να υποκαταστήσει άλλον στην εκτέλεση του έργου, εκτός αν προκύπτει το αντίθετο από  τη  σύμβαση  ή από τη φύση του έργου.

  Ο  εργολάβος  έχει  την υποχρέωση να χρησιμοποιεί με επιμέλεια  την ύλη που χορήγησε  ο  εργοδότης,  να  λογοδοτήσει  σχετικά  και  να επιστρέψει στον εργοδότη το τυχόν υπόλοιπο της ύλης.

Αν,  κατά  την  εκτέλεση  του  έργου,  η  ύλη  που  χορήγησε ο εργοδότης ή το γήπεδο που αυτός υπέδειξε παρουσιάσουν ελαττώματα ή  αν προκύψει από άλλη αιτία κατάσταση από την οποία κινδυνεύει η έγκαιρη ή η  προσήκουσα εκτέλεση, ο εργολάβος οφείλει να ειδοποιήσει σχετικά τον εργοδότη χωρίς υπαίτια καθυστέρηση αλλιώς ευθύνεται για τις  επιζήμιες συνέπειες.

     Αν  ο εργολάβος δεν αρχίσει εγκαίρως την εκτέλεση του έργου ή,  αν, χωρίς υπαιτιότητα  του  εργοδότη,  επιβραδύνει  την  εκτέλεση  στο  σύνολό  της ή εν μέρει με τρόπο που αντιβαίνει στη σύμβαση και καθιστά  αδύνατη  την  έγκαιρη  περάτωση  του  έργου,  ο  εργοδότης  μπορεί  να  υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, χωρίς να περιμένει το χρόνο της παράδοσης  του  έργου.   Οταν  υπάρχει  υπερημερία  του  εργολάβου,  διατηρούνται  ακέραια τα δικαιώματα που έχει ο εργοδότης εξαιτίας της.

Αν κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης  του  έργου  προβλέπεται  με  βεβαιότητα  κατασκευή  ελαττωματική  ή  αντίθετη  προς  τη σύμβαση από  υπαιτιότητα του εργολάβου, ο εργοδότης έχει δικαίωμα να τάξει σ` αυτόν  εύλογη προθεσμία για να διορθώσει τις ελλείψεις και, αν  αυτή  περάσει  άπρακτη, να εκτελέσει αυτός τη διόρθωση σε βάρος του εργολάβου.

     Αν  το  έργο  που  εκτελέστηκε  έχει  επουσιώδη  ελαττώματα, ο  εργοδότης έχει δικαίωμα να απαιτήσει είτε τη  διόρθωσή  τους  μέσα  σε  εύλογη  προθεσμία,  εφόσον η διόρθωση δεν απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες,  είτε ανάλογη μείωση της αμοιβής.

  Αν το έργο που εκτελέστηκε  έχει  ουσιώδη  ελαττώματα  που  το κάνουν  άχρηστο  ή  αν του λείπουν συμφωνημένες ιδιότητες, ο εργοδότης έχει, αντί για τα δικαιώματα του προηγούμενου άρθρου, το  δικαίωμα να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση Στην   περίπτωση   της  υπαναχώρησης   ή  μείωσης  της  αμοιβής εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 541, 546  έως  549,  551 έως 553, που ισχύουν για την πώληση.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.2 άρθρ.1 Ν.3043/2002, ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

     Ο  εργοδότης  έχει  δικαίωμα  αντί  για  υπαναχώρηση ή μείωση, να  απαιτήσει αποζημίωση για μη εκτέλεση της σύμβασης, αν οι ελλείψεις του  έργου οφείλονται σε υπαιτιότητα του εργολάβου.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.2 άρθρ.1 Ν.3043/2002,ΦΕΚ Α 192/21.8.2002.

Ο εργοδότης δεν έχει κανένα δικαίωμα για ελλείψεις του  έργου,  αν  είναι υπαίτιος γι` αυτές, είτε εξαιτίας των οδηγιών που έδωσε παρά  τις ρητές αντιρρήσεις του εργολάβου είτε κατ` άλλο τρόπο.

  Μετά την έγκριση  του  έργου  από  τον  εργοδότη  ο  εργολάβος  απαλλάσσεται από κάθε ευθύνη για τις ελλείψεις του, εκτός αν αυτές δεν  μπορούσαν  να  διαπιστωθούν  με κανονική εξέταση όταν έγινε η παραλαβή  του έργου ή αν ο εργολάβος τις απέκρυψε με δόλο.

   Οι  αξιώσεις  του  εργοδότη  εξαιτίας  ελλείψεων   του   έργου  παραγράφονται,  όταν  περάσουν  δέκα  χρόνια  από  τότε  που  έγινε, η  παραλαβή του, αν πρόκειται  για  οικοδομήματα  ή  για  άλλες  ακίνητες  εγκαταστάσεις  αλλιώς παραγράφονται σε έξι μήνες, στην Παραγραφή αυτήν  εφαρμόζονται ανάλογα τα άρθρα 555 παρ. 2 έως 558.

   Η αμοιβή του εργολάβου  καταβάλλεται  κατά  την  παράδοση  του έργου.   Αν  η  αμοιβή  συνίσταται σε χρήματα και δεν πιστώθηκε, είναι τοκοφόρα από την παράδοση του έργου.

Αν η παράδοση του έργου και η καταβολή της αμοιβής συμφωνήθηκε  να γίνουν τμηματικά, η αμοιβή καταβάλλεται μόλις γίνει η παράδοση κάθε τμήματος.

   Για τις απαιτήσεις του από τη σύμβαση ο εργολάβος έχει  νόμιμο  ενέχυρο στα κινητά πράγματα του εργοδότη που κατασκεύασε ή επισκεύασε,  εφόσον αυτά βρίσκονται στην κατοχή του.

    Με  την  επιφύλαξη  της  διάταξης του άρθρου 388, αν η σύμβαση  καταρτίστηκε με βάση προϋπολογισμό που την ακρίβειά του εγγυήθηκε ρητά  ο εργολάβος, αυτός δεν μπορεί να ζητήσει αύξηση της  αμοιβής,  και  αν  ακόμα υπερτιμήθηκαν μεταγενέστερα οι προϋπολογισμένες εργασίες.

  Αν  ο  εργολάβος δεν εγγυήθηκε την ακρίβεια του προϋπολογισμού  και προκύπτει ανάγκη να  γίνει  ουσιώδης  υπέρβασή  του,  ο  εργοδότης μπορεί  να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση παρέχοντας στον εργολάβο αμοιβή για τις εργασίες που εκτελέστηκαν έως την υπαναχώρηση.

Ο εργολάβος οφείλει να ειδοποιήσει χωρίς  υπαίτια  καθυστέρηση  τον εργοδότη   ότι   εμφανίζεται   ανάγκη   να  γίνει  υπέρβαση  του προϋπολογισμού, διαφορετικά χάνει κάθε αξίωση για την επιπλέον  δαπάνη ή εργασία.

  Ο  εργολάβος  φέρει  τον  κίνδυνο  του  έργου  ωσότου  γίνει η  παράδοσή του. Αν ο εργοδότης έγινε υπερήμερος  ως  προς  την  αποδοχή,  αυτός φέρει τον κίνδυνο.

Ο  εργοδότης  φέρει  τον  κίνδυνο  της τυχαίας καταστροφής και  χειροτέρευσης του υλικού που είχε δώσει.

         Αν από ελάττωμα της ύλης που χορήγησε ο εργοδότης  ή  εξαιτίας  του  τρόπου  που  αυτός όρισε για την εκτέλεση, το έργο καταστράφηκε ή  χειροτέρεψε πριν από την παράδοση ή έγινε αδύνατη η  εκτέλεσή  του,  ο  εργολάβος  έχει  δικαίωμα,  εφόσον  επέστησε  εγκαίρως την προσοχή του  εργοδότη σ` αυτούς τους κινδύνους, να απαιτήσει αμοιβή για την εργασία  που εκτελέστηκε και απόδοση των δαπανών που δεν  περιλαμβάνονται  στην  αμοιβή.   Δεν  αποκλείεται  και περαιτέρω ευθύνη του εργοδότη εξαιτίας  της υπαιτιότητάς του.

  Ο εργοδότης έχει δικαίωμα έως την  αποπεράτωση  του  έργου  να  καταγγείλει  οποτεδήποτε  τη  σύμβαση.  Αν γίνει καταγγελία, οφείλεται  στον εργολάβο η συμφωνημένη αμοιβή,  αφαιρείται  όμως  απ`  αυτήν  η  δαπάνη  που  εξοικονομήθηκε από τη ματαίωση της σύμβασης, καθώς και ο,  τιδήποτε άλλο ωφελήθηκε ο εργολάβος από άλλη εργασία του  ή  παρέλειψε  με δόλο να ωφεληθεί.

  Η  σύμβαση  λύνεται  με  το  θάνατο  του εργολάβου, αν τα μέρη  απέβλεψαν κυρίως στο πρόσωπό του.  Σε  τέτοια  περίπτωση  ο  εργοδότης  οφείλει  να  καταβάλει  την  αξία  το χρήσιμου υλικού και το μέρος της  αμοιβής που αναλογεί στην εργασία που εκτελέστηκε.

   Οι  εργάτες  που  χρησιμοποιούνται  από  τον   εργολάβο   στην  κατασκευή οικοδομικού έργου ή άλλης ακίνητης εγκατάστασης έχουν για το  μισθό  τους απαίτηση απευθείας κατά του εργοδότη έως το ποσό που αυτός  οφείλει στον εργολάβο.

Αφότου ο εργάτης δήλωσε στον εργοδότη πως ασκεί  την  απαίτησή  του, αυτός δεν μπορεί πια να καταβάλει στον εργολάβο ή στο διάδοχό του  ή να συμβιβαστεί μαζί τους έτσι ώστε να ζημιωθεί ο εργάτης.

Η συμφωνία που περιορίζει προκαταβολικά αυτά τα δικαιώματα του  εργάτη είναι άκυρη.

    Εκείνος που υποσχέθηκε  αμοιβή  σε  κάποιον  (μεσίτη)  για  τη  μεσολάβηση  ή την υπόδειξη ευκαιρίας για τη σύναψη μιας σύμβασης, έχει  υποχρέωση να πληρώσει μόνο αν η σύμβαση καταρτιστεί ως συνέπεια  αυτής  της  μεσολάβησης  ή  υπόδειξης.   Αν  καταρτίστηκε  Προσύμφωνο  αλλά η  οριστική σύμβαση ματαιώθηκε, οφείλεται μόνο η μισή αμοιβή.

Για τις δαπάνες του ο μεσίτης έχει αξίωση, μόνο αν συμφωνήθηκε  η καταβολή τους.  Σ` αυτή την περίπτωση οι δαπάνες οφείλονται  και  αν  ακόμη δεν καταρτίστηκε η σύμβαση.

 Αν  η  σύμβαση καταρτίστηκε με αναβλητική αίρεση, η αμοιβή του  μεσίτη καταβάλλεται, αν πληρωθεί η αίρεση.

Αν η  σύμβαση  καταρτίστηκε  με  διαλυτική  αίρεση,  η  αμοιβή  καταβάλλεται μόλις συναφθεί η σύμβαση.

Αμοιβή  λογίζεται ότι συμφωνήθηκε σιωπηρά, αν η μεσολάβηση ή η  υπόδειξη κατά τις συνηθισμένες περιστάσεις γίνεται μόνο με αμοιβή ή αν  ανατέθηκε σε επαγγελματία μεσίτη. Αν δεν ορίστηκε το ποσό της αμοιβής, οφείλεται  η  αμοιβή  που  ισχύει  κατά  τη διατίμηση και, αν δεν υπάρχει διατίμηση, η αμοιβή που  συνηθίζεται στον τόπο.

         Ο μεσίτης δεν έχει δικαίωμα σε  αμοιβή  ούτε  σε  δαπάνες,  αν  αντίθετα  με  το  περιεχόμενο  της σύμβασης, ενέργησε και για τον άλλο  συμβαλλόμενο.  Το ίδιο ισχύει  αν  ο  μεσίτης  δέχτηκε  από  τον  άλλο  υπόσχεση αμοιβής υπό περιστάσεις αντίθετες προς την καλή πίστη.

    Αν  η  συμφωνημένη  αμοιβή του μεσίτη είναι δυσανάλογα μεγάλη,  μειώνεται από το δικαστήριο, με αίτηση του  οφειλέτη,  στο  μέτρο  που  αρμόζει.

  Η  υπόσχεση προξενητικών γάμου είναι άκυρη, και αυτά που τυχόν  καταβλήθηκαν αναζητούνται.

    Εκείνος που δημόσια προκήρυξε αμοιβή  για  την  εκτέλεση  μιας  πράξης,  ιδίως για την επίτευξη ενός αποτελέσματος, οφείλει την αμοιβή  σ` αυτόν που εκτέλεσε, και αν  ακόμα  αυτός  ενέργησε  άσχετα  με  την  προκήρυξη.

Προκήρυξη  επάθλου  που  πρόκειται  να  απονεμηθεί  ύστερα από  διαγωνισμό, είναι ισχυρή μόνο αν περιέχει προθεσμία για  τη  διεξαγωγή  του διαγωνισμού.

   Ωσότου  περατωθεί  η  πράξη,  εκείνος  που έκανε την προκήρυξη  μπορεί να την ανακαλέσει  με  τον  ίδιο  τρόπο  που  την  έκανε  ή  με  παραπλήσιο  τρόπο  ή  με ιδιαίτερη ανακοίνωση, εκτός αν στην προκήρυξη  παραιτήθηκε από την ανάκληση. Σε περίπτωση αμφιβολίας ο  προσδιορισμός  προθεσμίας για την εκτέλεση της πράξης λογίζεται ως παραίτηση.

Αν  η  ανάκληση  δεν  γνωστοποιήθηκε  με τον τρόπο αυτό, είναι  άκυρη απέναντι σ` εκείνον που,  αγνοώντας  την  ανάκληση  και  έχοντας  αποβλέψει στην προκήρυξη, εκτέλεσε την πράξη.

  Αν   την   πράξη   που   προκηρύχθηκε  εκτέλεσαν  περισσότεροι αυτοτελώς, η αμοιβή ανήκει, εφόσον δεν προκύπτει  κάτι  άλλο  από  την προκήρυξη,  σ`  αυτόν  που  πρώτος  την  εκτέλεσε,  και,  σε περίπτωση σύγχρονης εκτέλεσης από περισσότερους, σε όλους κατά ίσα μέρη.

Αν για την επίτευξη του αποτελέσματος συντέλεσαν περισσότεροι,  η αμοιβή κατανέμεται μεταξύ τους απ`  αυτόν  που  την  προκήρυξε  κατά δίκαιη κρίση ανάλογα με τη συμβολή του καθενός.

   Με  τη  σύμβαση  της  εντολής  ο εντολοδόχος έχει υποχρέωση να  διεξαγάγει χωρίς αμοιβή την υπόθεση που του ανέθεσε ο εντολέας.

Ο εντολοδόχος ευθύνεται για κάθε πταίσμα.

  Ο εντολοδόχος, αν δεν ορίστηκε διαφορετικά  στη  σύμβαση,  δεν  έχει  δικαίωμα  να  υποκαταστήσει  άλλον για την εκτέλεση της εντολής,  εκτός  αν  εξαναγκαστεί  από  τις  περιστάσεις  ή  αν  συνηθίζεται   η  υποκατάσταση.

  Αν  ο εντολοδόχος υποκατέστησε άλλον χωρίς δικαίωμα, ευθύνεται  για το πταίσμα του άλλου σαν να ήταν δικό το πταίσμα.

Αν  υποκατέστησε  άλλον  έχοντας  το   σχετικό   δικαίωμα,   ο εντολοδόχος  ευθύνεται  μόνο  για  πταίσμα  ως  προς  την  εκλογή  του υποκαταστάτου και ως προς τις οδηγίες που του έδωσε.

Και  στις  δύο  περιπτώσεις  ο  εντολέας  μπορεί  να   ασκήσει απευθείας  κατά  του  υποκαταστάτου τις αγωγές που έχει εναντίον του ο εντολοδόχος.

    Ο εντολοδόχος μπορεί να παρεκκλίνει από τα  όρια  της  εντολής  μόνο  όταν  αδυνατεί  να  ειδοποιήσει  τον εντολέα και είναι συγχρόνως  φανερό ότι ο εντολέας θα το είχε επιτρέψει, αν γνώριζε τα  περιστατικά  που προκάλεσαν την παρέκκλιση.

 Ο  εντολοδόχος  έχει  υποχρέωση  να  παρέχει  πληροφορίες στον  εντολέα σχετικά με την υπόθεση που του ανατέθηκε και μετά το πέρας της  εντολής οφείλει λογοδοσία.

  Ο εντολοδόχος έχει υποχρέωση να αποδώσει στον  εντολέα  καθετί  που έλαβε  για  την  εκτέλεση της εντολής ή απέκτησε από την εκτέλεσή  της.

Ο εντολοδόχος, αν χρησιμοποίησε για τον εαυτό του χρήματα  του  εντολέα, οφείλει τόκο γι` αυτά από τότε που τα χρησιμοποίησε.

 Ο  εντολέας  έχει  υποχρέωση  να  προκαταβάλει τις δαπάνες που  απαιτούνται για την εκτέλεση της εντολής.

Ο εντολέας οφείλει να αποδώσει  στον  εντολοδόχο  ό,τιδήποτε  αυτός δαπάνησε για την κανονική εκτέλεση της εντολής.

         Ο  εντολέας  οφείλει να ανορθώσει κάθε ζημία που ο εντολοδόχος  έπαθε χωρίς πταίσμα του κατά την εκτέλεση της εντολής.

  Ο εντολέας έχει δικαίωμα να ανακαλέσει την εντολή οποτεδήποτε.  Αντίθετη συμφωνία είναι άκυρη, εκτός αν η εντολή αφορά και το συμφέρον  του εντολοδόχου ή τρίτου.

   Ο  εντολοδόχος  έχει  δικαίωμα  να  καταγγείλει   την   εντολή οποτεδήποτε,  αν  δεν  παραιτήθηκε  από  το δικαίωμα αυτό.  Αν υπάρχει σπουδαίος λόγος, η παραίτηση είναι χωρίς αποτέλεσμα.

Αν   η   καταγγελία   έγινε  άκαιρα  χωρίς  σπουδαίο  λόγο,  ο εντολοδόχος έχει υποχρέωση να ανορθώσει  τη  ζημία  που  η  καταγγελία προξένησε στον εντολέα.

   Η εντολή λύνεται, αν δεν ορίστηκε το αντίθετο, με το θάνατο του εντολέα ή του εντολοδόχου, καθώς επίσης με την υποβολή τους σε δικαστική συμπαράσταση ή την πτώχευση τους. Το ίδιο αποτέλεσμα επιφέρει, σε περίπτωση νομικού προσώπου, η διάλυσή του.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 18 του Ν.      2447/1996 (Α` 278).

Αν στις περιπτώσεις του προηγούμενου άρθρου η λύση της εντολής  εκθέτει  σε  κίνδυνο  τα  συμφέροντα  του  εντολέα,  ο  εντολοδόχος, ο  κληρονόμος  του  ή  ο  νόμιμος  αντιπρόσωπός  του  έχει  υποχρέωση  να  συνεχίσει την υπόθεση που έχει ανατεθεί ωσότου μπορέσει να φροντίσει ο  εντολέας ή ο κληρονόμος του ή ο νόμιμος αντιπρόσωπός του.

         Με  την  επιφύλαξη της διάταξης του άρθρου 224, ο εντολέας ή ο  κληρονόμος του ευθύνεται, σαν  να  υπήρχε  ακόμη  η  εντολή,  από  τις  υποθέσεις  που  ο  εντολοδόχος διεξήγαγε πριν πληροφορηθεί τη λύση της  εντολής.

   Αν κάποιος έδωσε συμβουλή ή  σύσταση,  δεν  ευθύνεται  για  τη  ζημία  που  προξενήθηκε  απ`  αυτήν,  εκτός  αν με σύμβαση ανέλαβε την  ευθύνη ή αν βρισκόταν σε δόλο.

  `Οποιος διοικεί χωρίς εντολή ξένη υπόθεση έχει υποχρέωση να τη διεξάγει προς το συμφέρον του κυρίου και σύμφωνα με την  πραγματική  ή την εικαζόμενη θέληση του κυρίου.

Αντίθετη  θέληση  του  κυρίου για τη διοίκηση της υπόθεσης δεν λαμβάνεται υπόψη, αν αντιβαίνει στο νόμο ή στα χρηστά ήθη.

   Ο διοικητής αλλοτρίων ευθύνεται για κάθε πταίσμα.  Αν  ανέλαβε  τη διοίκηση  εναντίον  της  πραγματικής ή της εικαζόμενης θέλησης του κυρίου και έπρεπε να το είχε διαγνώσει, ευθύνεται και  για  τα  τυχαία γεγονότα,  εκτός  αν  αποδείξει ότι η ζημία θα επερχόταν και χωρίς την ανάμιξή του.

`Οποιος διοίκησε ξένες υποθέσεις για να αποτρέψει κίνδυνο  που  απειλούσε τον κύριο, ευθύνεται μόνο για δόλο και βαριά αμέλεια.

  Ο  διοικητής  αλλοτρίων οφείλει, μόλις μπορέσει, να αναγγείλει  στον κύριο ότι ανέλαβε τη διοίκηση και να περιμένει,  αν  δεν  υπάρχει  άμεσος κίνδυνος από την αναβολή, τις οδηγίες του κυρίου.

Ο  διοικητής  αλλοτρίων  έχει απέναντι στον κύριο υποχρέωση να  λογοδοτήσει, να αποδώσει όσα απέκτησε από τη διοίκηση και να καταβάλει  τόκους κατά τις διατάξεις για την εντολή, που εφαρμόζονται αναλόγως.

Αν ο διοικητής αλλοτρίων είναι ανίκανος ή περιορισμένα  ικανός  για  δικαιοπραξία,  ευθύνεται  από τη διοίκηση μόνο κατά τις διατάξεις  του αδικαιολόγητου πλουτισμού.  Δεν αποκλείεται περαιτέρω  ευθύνη  από  αδικοπραξία.

  Αν  ο διοικητής αλλοτρίων ανέλαβε τη διοίκηση προς το συμφέρον  και σύμφωνα με την πραγματική ή την εικαζόμενη θέληση του κυρίου, έχει  δικαίωμα να ζητήσει απ`  αυτόν  τις  δαπάνες  της  διοίκησης  και  την  ανόρθωση   των   ζημιών   κατά  τις  διατάξεις  για  την  εντολή,  που  εφαρμόζονται αναλόγως.

   Αν δεν συντρέχουν οι όροι του προηγούμενου άρθρου, ο διοικητής  δεν έχει δικαίωμα να ζητήσει την  ανόρθωση  των  ζημιών.  Απόδοση  των  δαπανών  δικαιούται  να  ζητήσει  μόνο  κατά  τις  διατάξεις  για  τον  αδικαιολόγητο πλουτισμό.

Ο διοικητής δεν έχει καμιά αξίωση από τη διοίκηση, αν είχε την πρόθεση να μην απαιτήσει δαπάνες ή αποζημίωση.

Αν κάποιος έδωσε διατροφή σε συγγενή του εξ αίματος σε  ευθεία γραμμή  ή  δεύτερου  βαθμού  σε  πλάγια γραμμή, λογίζεται σε περίπτωση αμφιβολίας υπέρ αυτού του συγγενή ότι υπήρχε η πρόθεση αυτή.

`Οποιος,  γνωρίζοντας  ότι  πρόκειται  για  ξένη  υπόθεση,  τη  διοικεί  σαν  δική  του,  με  την  επιφύλαξη της τυχόν ευθύνης του από  αδικοπραξία, έχει τις υποχρεώσεις  από  τη  διοίκηση  αλλοτρίων.  Στην  περίπτωση  αυτή  ο  διοικητής  έχει δικαίωμα να απαιτήσει δαπάνες μόνο  κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό.

Οι διατάξεις για τη διοίκηση  αλλοτρίων  δεν  εφαρμόζονται  αν  κάποιος διεξάγει ξένη υπόθεση νομίζοντας πως είναι δική του.

 Με  τη σύμβαση της εταιρίας δύο ή περισσότεροι έχουν αμοιβαίως  υποχρέωση να επιδιώκουν με  κοινές  εισφορές  κοινό  σκοπό  και  ιδίως  οικονομικό.

   Οι  εισφορές  των  εταίρων  μπορούν  να συνίστανται σε εργασία  τους, σε χρήματα ή σε άλλα αντικείμενα, καθώς και σε κάθε άλλη παροχή. Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, οι εταίροι είναι υποχρεωμένοι σε  ίσες εισφορές.

  Σε περίπτωση υπερημερίας ή αδυναμίας του εταίρου να  καταβάλει  την εισφορά και να εκτελέσει τις υποχρεώσεις του, αντί για το δικαίωμα υπαναχώρησης  κατά  τις  αρχές για τις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις, χωρεί καταγγελία της εταιρίας.

Ως προς τον κίνδυνο της εισφοράς και την ευθύνη για ελαττώματά  της εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τη μίσθωση,  αν  η  εισφορά  συνίσταται στη χρήση ενός πράγματος ή σε εργασία, και οι διατάξεις για  την πώληση, αν η εισφορά συνίσταται στην κυριότητα του πράγματος.

Ο  εταίρος  αν δεν συμφωνήθηκε διαφορετικά, δεν έχει υποχρέωση  να αυξήσει την εισφορά  του,  ούτε  να  τη  συμπληρώσει,  αν  μειώθηκε  εξαιτίας ζημιών μετά την πραγματοποίησή της.

Ο  εταίρος  ευθύνεται  μόνο για την επιμέλεια που δείχνει στις  δικές του υποθέσεις.

  Ο εταίρος δεν δικαιούται  να  ενεργεί  για  δικό  του  ή  ξένο  λογαριασμό πράξεις αντίθετες με τα συμφέροντα της εταιρίας.

   Η   διαχείριση   των   εταιρικών   υποθέσεων  ανήκει,  αν  δεν συμφωνήθηκε διαφορετικά, σε όλους μαζί τους εταίρους. Για  κάθε  πράξη χρειάζεται η Συναίνεση όλων των εταίρων.

Αν  κατά  την  εταιρική  σύμβαση  η  απόφαση  λαμβάνεται  κατά πλειοψηφία, σε περίπτωση αμφιβολίας η πλειοψηφία υπολογίζεται με  βάση το συνολικό αριθμό των εταίρων.

Αν η διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων ανατέθηκε σε έναν ή σε μερικούς   από   τους  εταίρους,  οι  υπόλοιποι  αποκλείονται  από  τη διαχείριση.

Αν η διαχείριση ανατέθηκε σε μερικούς μόνο από τους  εταίρους,  εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του προηγούμενου άρθρου.

Αν   με  την  εταιρική  σύμβαση  η  διαχείριση  των  υποθέσεων  ανατέθηκε σε περισσότερους ή σε όλους τους συνεταίρους, με την  έννοια  ότι  μπορεί  και  ο καθένας να ενεργεί μόνος, καθένας από τους λοιπούς  διαχειριστές εταίρους  μπορεί,  αν  δεν  συμφωνήθηκε  διαφορετικά,  να  εναντιωθεί στην ενέργεια μιας πράξης πριν από την εκτέλεσή της.

Απέναντι  στους  τρίτους  η  εναντίωση  ενεργεί  μόνο αν αυτοί  συναλλάχθηκαν γνωρίζοντάς την.

Αν υπάρχουν περισσότεροι διαχειριστές εταίροι, ο καθένας  τους  δικαιούται  να  ενεργεί μόνος χωρίς τη Συναίνεση των λοιπών ή παρά την  εναντίωση κάποιου απ` αυτούς, αν πρόκειται για επείγον μέτρο  από  την  παράλειψη του οποίου απειλείται σοβαρή ζημία της εταιρίας.

  Η διαχείριση που έχει ανατεθεί με την εταιρική σύμβαση σε έναν  ή σε μερικούς από τους εταίρους, μπορεί να ανακληθεί μόνο για σπουδαίο λόγο.   Η  συμφωνία που αποκλείει την ανάκληση για σπουδαίο λόγο είναι άκυρη.

Σπουδαίος λόγος θεωρείται ιδίως η βαριά παράβαση καθηκόντων  ή  η ανικανότητα για τακτική διαχείριση.    Η ανάκληση γίνεται με ομόφωνη απόφαση όλων των λοιπών εταίρων,  εκτός αν υπάρχει αντίθετη συμφωνία.

 Ο  εταίρος  έχει  δικαίωμα να παραιτηθεί από τη διαχείριση που  του έχει ανατεθεί με την εταιρική  σύμβαση  μόνο  για  σπουδαίο  λόγο.  Συμφωνία που αποκλείει την παραίτηση για σπουδαίο λόγο είναι άκυρη.          `Οποιος   παραιτείται  άκαιρα,  χωρίς  σπουδαίο  λόγο  που  να  δικαιολογεί την άκαιρη παραίτηση, ευθύνεται για τη ζημία της  εταιρίας  απ` αυτή την ενέργειά του.

  Ως  προς  τα  δικαιώματα  και  τις υποχρεώσεις του διαχειριστή εταίρου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 714 έως 723  για την εντολή.

Ο  εταίρος  δεν  έχει  δικαίωμα να αμειφθεί για τη διαχείριση,  εκτός αν υπάρχει αντίθετη συμφωνία.

         Κάθε εταίρος έχει δικαίωμα να πληροφορείται  αυτοπροσώπως  για  την  πορεία  των  εταιρικών  υποθέσεων,  να  εξετάζει τα βιβλία και τα  έγγραφα, καθώς και να καταρτίζει περίληψη της περιουσιακής  κατάστασης  της εταιρίας.  Αντίθετη συμφωνία είναι άκυρη.

Με την επιφύλαξη της διάταξης του άρθρου 750 παρ. 2, ο εταίρος  εφόσον  έχει  επιτραπεί σ` αυτόν η διαχείριση με την εταιρική σύμβαση,  λογίζεται σε περίπτωση αμφιβολίας πως έχει και την Πληρεξουσιότητα  να  αντιπροσωπεύει τους λοιπούς εταίρους απέναντι στους τρίτους.

         Η  Πληρεξουσιότητα  που  δόθηκε  με  την  εταιρική  σύμβαση σε  κάποιον εταίρο μπορεί να ανακληθεί από τους λοιπούς  μόνο  σύμφωνα  με  τους  ορισμούς  του  άρθρου  752,  και  αν  δόθηκε  σε συνδυασμό με τη  διαχείριση, μόνο μαζί μ`αυτήν.

  Οι εισφορές των εταίρων, καθώς και καθετί  που  αποκτάται  για  την εταιρία από τη διαχείρισή της, ανήκουν σε όλους τους εταίρους κατά  το λόγο της εταιρικής μερίδας του καθενός.

Καθετί  που  ο  διαχειριστής  εταίρος  απέκτησε στο ονομά του, αντιπροσωπεύοντας την εταιρία, έχει υποχρέωση να το  καταστήσει  κοινό όλων των εταίρων κατά το λόγο της εταιρικής μερίδας του καθενός.

    Οι  υποχρεώσεις  που  γεννήθηκαν  απέναντι  σε τρίτους από την  διαχείριση ή την  αντιπροσώπευση  της  εταιρίας  βαρύνουν  όλους  τους  εταίρους κατά το λόγο της εταιρικής μερίδας του καθενός.

  Οι  απαιτήσεις μεταξύ των εταίρων από την εταιρική σύμβαση δεν μεταβιβάζονται.

Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται  ως  προς  τις  απαιτήσεις  του διαχειριστή  εταίρου  από  τη  διαχείριση,  εφόσον  αυτές  μπορούν  να απαιτηθούν και πριν από την  εκκαθάριση,  καθώς  επίσης  ως  προς  τις απαιτήσεις  που  αφορούν  την  αναλογία  στα  κέρδη  ή  το  προϊόν της εκκαθάρισης.

   Ωσότου τελειώσει η  εκκαθάριση  κάθε  εταίρος  έχει  υποχρέωση  απέναντι  στους  λοιπούς  να μη διαθέσει το μερίδιό του πάνω στα κοινά  πράγματα.  Επίσης δεν είχε δικαίωμα να ζητήσει τη διανομή  των  κοινών  πραγμάτων πριν περατωθεί η εκκαθάριση.

 Σε  περίπτωση  εταιρίας  με  διάρκεια μακρότερη από ένα έτος ο  λογαριασμός κλείνεται και τα κέρδη μοιράζονται στο τέλος  κάθε  έτους,  εφόσον δεν προκύπτει κάτι άλλο από την εταιρική σύμβαση.

   Αν  δεν  υπάρχει  αντίθετη  συμφωνία,  οι εταίροι μετέχουν στα  κέρδη και στις ζημίες κατά ίσα μέρη, ανεξάρτητα από την εισφορά τους.

Αν η αναλογία του καθενός ορίστηκε μόνο ως  προς  τα  κέρδη  ή  μόνο  ως  προς  τις  ζημίες,  σε  περίπτωση αμφιβολίας η αναλογία αυτή  ισχύει και για τα δύο.

Η συμφωνία με την οποία κάποιος  εταίρος  αποκλείεται  από  τα  κέρδη ή απαλλάσσεται από τις ζημίες είναι άκυρη. Την ακυρότητα μπορεί  να επικαλεστεί μόνο αυτός.

Η συμφωνία με την οποία ο εταίρος  που  συνεισφέρει  μόνο  την εργασία του δεν θα συμμετέχει στις ζημίες, είναι ισχυρή.

  Η  εταιρία  που έχει συσταθεί για ορισμένο χρόνο λύνεται μόλις  περάσει αυτός ο χρόνος.

   Η εταιρία που έχει συσταθεί  για  ορισμένο  χρόνο  λύνεται  με  καταγγελία  πριν  περάσει  ο χρόνος αυτός, αν υπάρχει σπουδαίος λόγος.  Αντίθετη συμφωνία, που περιορίζει με προθεσμία ή  με  άλλον  τρόπο  το  δικαίωμα αυτό της καταγγελίας, είναι άκυρη.

         Εταιρία  που  έχει  αόριστη  διάρκεια  λύνεται  οποτεδήποτε με  καταγγελία οποιουδήποτε εταίρου.

Αν ο εταίρος κατάγγειλε την εταιρία άκαιρα και χωρίς  σπουδαίο  λόγο,  που να δικαιολογεί την άκαιρη καταγγελία, ενέχεται για τη ζημία  που προκάλεσε η λύση στους άλλους εταίρους.

         Η εταιρία που έχει συσταθεί για ολόκληρη τη  ζωή  κάποιου  από  τους εταίρους, λογίζεται ότι έχει συσταθεί για αόριστη διάρκεια.

 Αν  η εταιρία που έχει συσταθεί για ορισμένο χρόνο συνεχίζεται  σιωπηρά και ύστερα από την πάροδο  αυτού  του  χρόνου,  λογίζεται  ότι  ανανεώθηκε για αόριστο χρόνο.

  Αν  ο  σπουδαίος λόγος, για τον οποίο καταγγέλθηκε, η εταιρία,  συνίσταται  στο  ότι  κάποιος  από  τους  εταίρους  έχει  παραβεί  τις  εταιρικές  υποχρεώσεις  του, ο εταίρος αυτός ενέχεται για τη ζημία που  προκάλεσε η λύση της εταιρίας στους λοιπούς εταίρους.  εξουσιοδότηση Εκδοθέντα και Εφαρμοστικά Νομοθετήματα 1

         Αν υπάρχει σπουδαίος λόγος για να  καταγγελθεί  η  εταιρία, ο  οποίος  αφορά  παράβαση των υποχρεώσεων εταίρου, το δικαστήριο μπορεί,  μετά αίτηση όλων των λοιπών εταίρων, να αποκλείσει από την εταιρία τον  υπαίτιο.  Αφότου επιδοθεί η τελεσίδικη απόφαση, η εταιρία  συνεχίζεται  μεταξύ των λοιπών εταίρων.

  Η εταιρία λύνεται, αν ο σκοπός της  πραγματοποιήθηκε  ή  έγινε  ανέφικτος.

 Η εταιρία λύνεται με το θάνατο ενός από τους εταίρους.  Μπορεί  όμως  να συμφωνηθεί ότι η εταιρία θα συνεχιστεί είτε μεταξύ των λοιπών  εταίρων είτε μεταξύ αυτών και των κληρονόμων εκείνου  που  πέθανε.   Η  ανηλικότητα των κληρονόμων δεν παραβλάπτει το κύρος της συμφωνίας.

Αν  η  εταιρία  λυθεί  με  το  θάνατο ενός από τους εταίρους ο  κληρονόμος του  έχει  υποχρέωση  να  το  γνωστοποιήσει  χωρίς  υπαίτια  καθυστέρηση  στους λοιπούς εταίρους και, αν επίκειται κίνδυνος από την  αναβολή, να συνεχίσει τη διαχείριση που είχε ανατεθεί σ`  εκείνον  που  πέθανε,  ωσότου ληφθούν τα αναγκαία μέτρα.  Με τους ίδιους όρους έχουν  και οι λοιποί εταίροι υποχρέωση να συνεχίσουν προσωρινά τη  διαχείριση  που  τους  είχε  ανατεθεί.   Στο διάστημα αυτό η εταιρία λογίζεται ότι  υπάρχει.

  Η εταιρεία λύνεται με την υποβολή σε δικαστική συμπαράσταση ή την κήρυξη  σε πτώχευση ενός από τους εταίρους, εκτός αν συμφωνήθηκε ότι σ` αυτή την  περίπτωση η εταιρεία θα συνεχίζεται μεταξύ των λοιπών εταίρων.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 19 του Ν.     2447/1996 (Α` 278).

   Με την επιφύλαξη της διάταξης του άρθρου  224,  αν  η  εταιρία  λύθηκε  με  άλλον τρόπο και όχι με καταγγελία, η διαχειριστική εξουσία  που κατά την εταιρική σύμβαση ανήκει σε κάποιον εταίρο εξακολουθεί  να  υπάρχει γι` αυτόν εφόσον χωρίς υπαιτιότητά του αγνοεί τη λύση.

  Η  εταιρία  λογίζεται  ότι  εξακολουθεί  και μετά τη λύση της,  εφόσον το απαιτούν οι ανάγκες και ο σκοπός της  εκκαθάρισης.   Από  τη  λύση παύει η εξουσία των διαχειριστών εταίρων.

Αφού  λυθεί  η  εταιρία  η εκκαθάριση, αν δεν συμφωνήθηκε κάτι  άλλο, ενεργείται από όλους τους εταίρους μαζί, ή από  εκκαθαριστή  που  έχει  διοριστεί  με  ομόφωνη  απόφαση  όλων.  Σε περίπτωση διαφωνίας ο  εκκαθαριστής διορίζεται ή αντικαθίσταται από το δικαστήριο  με  αίτηση  ενός από τους εταίρους και η αντικατάσταση γίνεται μόνο για σπουδαίους  λόγους.

 Σε  περίπτωση  που  η  εισφορά  συνίσταται στη χρήση ορισμένων  πραγμάτων, τα πράγματα αυτά αποδίδονται αυτούσια.

   Κατά την  εκκαθάριση  πρώτα  εξοφλούνται  τα  κοινά  χρέη  των  εταίρων  απέναντι  σε  τρίτους,  καθώς  και  όσα  υπάρχουν  μεταξύ των  εταίρων, και κατόπιν επιστρέφονται οι εισφορές.

Αν  η εισφορά δεν συνίσταται σε χρήμα, καταβάλλεται η αξία του  αντικειμένου της κατά το χρόνο της πραγματοποίησής της.

Αν  η  εισφορά  συνίσταται σε εργασία ή σε χρήση πράγματος δεν  αποδίδεται.

  Η  εταιρική  περιουσία  μετατρέπεται  σε  χρήμα,  εφόσον  αυτό  απαιτείται  για  την  εξόφληση των εταιρικών χρεών και για την απόδοση  των εισφορών.  Η μετατροπή γίνεται κατά τις διατάξεις για  την  πώληση  κοινού πράγματος.

         `Ο,τι απομένει μετά την εξόφληση των χρεών και την απόδοση των  εισφορών,  διανέμεται στους εταίρους κατά το λόγο της μερίδας που έχει  ο καθένας στα κέρδη.

      Αν τα εταιρικά πράγματα δεν αρκούν για την εξόφληση των  χρεών  και  την  απόδοση  των  εισφορών, για ό,τι λείπει ενέχονται οι εταίροι  κατά το λόγο της συμμετοχής τους στις ζημίες. Αν δεν είναι δυνατόν  να  εισπραχθεί από έναν εταίρο το έλλειμμα που του αναλογεί, ενέχονται γι`  αυτό κατά την ίδια αναλογία οι λοιποί εταίροι.

  Η  εταιρία του κεφαλαίου αυτού, αν επιδιώκει οικονομικό σκοπό,  αποκτά νομική προσωπικότητα, εφόσον τηρηθούν οι όροι της  δημοσιότητας  που  ο  νόμος  τάσσει  για  το  σκοπό  αυτό  στις ομόρρυθμες εμπορικές  εταιρίες.  Η προσωπικότητα αυτής της αστικής εταιρίας  εξακολουθεί  να  υπάρχει  ωσότου  περατωθεί  η  εκκαθάριση  και  για  τις  ανάγκες  της  εκκαθάρισης.

Αν ένα δικαίωμα ανήκει σε περισσότερους από κοινού,  εφόσον  ο  νόμος  δεν  ορίζει  διαφορετικά,  υπάρχει  ανάμεσά  τους κοινωνία κατ`  ιδανικά μέρη.  Σε περίπτωση αμφιβολίας λογίζεται  ότι  τα  μέρη  είναι  ίσα.

Κάθε  κοινωνός  έχει  ανάλογη  μερίδα στους καρπούς του κοινού  αντικειμένου.

Κάθε  κοινωνός  έχει  δικαίωμα  να  κάνει  χρήση  του   κοινού  αντικειμένου, εφόσον αυτή δεν εμποδίζει τη σύγχρηση των λοιπών.

   Η  διοίκηση  του  κοινού  ανήκει σε όλους μαζί τους κοινωνούς.  Στις μεταξύ τους σχέσεις ευθύνονται για κάθε πταίσμα.

Αν επίκειται κίνδυνος, καθένας από αυτούς έχει  δικαίωμα,  και  χωρίς  τη  Συναίνεση των λοιπών, να λάβει τα μέτρα που απαιτούνται για  τη συντήρηση του πράγματος.

  Με απόφαση της πλειοψηφίας των κοινωνών μπορεί να καθοριστεί ο  τρόπος της τακτικής διοίκησης και εκμετάλλευσης που αρμόζει στο  κοινό  αντικείμενο. Η πλειοψηφία υπολογίζεται με βάση το μέγεθος των μερίδων. ση με Νομολογία και Αρθρογραφία 237

  Αν  η  διοίκηση  και  η χρησιμοποίηση δεν καθορίστηκε με κοινή  συμφωνία ή με πλειοψηφία, καθένας από τους κοινωνούς έχει δικαίωμα  να  ζητήσει  να  την  κανονίσει το δικαστήριο με τον τρόπο που είναι ο πιο  πρόσφορος και συμφέρει περισσότερο σε όλους τους κοινωνούς. Αν υπάρχει  ανάγκη, το δικαστήριο μπορεί να διορίσει διαχειριστή.

Στις περιπτώσεις των δύο προηγούμενων  άρθρων  η  απόφαση  των  κοινωνών  ή  του δικαστηρίου ισχύει υπέρ και κατά των ειδικών διαδόχων  τους.

    Ουσιώδης  μεταβολή  του  κοινού  αντικειμένου   ή   δυσανάλογα  δαπανηρή προσθήκη σ` αυτό δεν μπορεί να αποφασιστεί από την πλειοψηφία  ούτε να απαιτηθεί με αγωγή.

Το  δικαίωμα  κάθε κοινωνού για την αναλογία του στα ωφελήματα  από το κοινό αντικείμενο  δεν  υπόκειται  σε  καμία  μείωση  χωρίς  τη  συναίνεσή του.

  Κάθε  κοινωνός  έχει δικαίωμα να διαθέσει το μερίδιό του.  Για  τη διάθεση ολόκληρου του κοινού αντικειμένου απαιτείται να  συμπράξουν  όλοι.

 Κάθε  κοινωνός  ενέχεται  απέναντι  στους  λοιπούς,  κατά  την  αναλογία της μερίδας του, για τα έξοδα της συντήρησης,  της  διοίκησης  και της χρησιμοποίησης του κοινού.

   Κάθε  κοινωνός  έχει δικαίωμα να απαιτήσει οποτεδήποτε τη λύση  της  κοινωνίας,  εφόσον  το  δικαίωμα   αυτό   δεν   αποκλείεται   από  δικαιοπραξία  ή  από  τον  προορισμό  του  κοινού πράγματος για κάποιο  διαρκή σκοπό.

Με δικαιοπραξία μπορεί να αποκλειστεί η λύση της κοινωνίας  το  πολύ για δέκα χρόνια.

    Η  δικαιοπραξία  με  την  οποία  αποκλείεται  στον κοινωνό για  ορισμένο χρόνο η λύση της κοινωνίας ισχύει υπέρ και κατά  των  ειδικών  διαδόχων του.

 Λύση  της  κοινωνίας  μπορεί  να ζητηθεί για σποιδαίο λόγο και  πριν από το συμφωνημένο χρόνο. Η συμφωνία που περιορίζει προκαταβολικά  το δικαίωμα αυτό είναι άκυρη.

Η λύση της κοινωνίας επέρχεται με διανομή.

Αν δεν  συμφωνούν  για  τη  διανομή  όλοι  οι  κοινωνοί,  κάθε  κοινωνός  μπορεί να απαιτήσει δικαστική διανομή κατά τις διατάξεις της  πολιτικής δικονομίας.

     Η  διανομή  γίνεται  αυτουσίως,  αν  το   αντικείμενο   ή   τα  αντικείμενα  που  πρόκειται  να διανεμηθούν είναι δυνατόν χωρίς μείωση  της αξίας να διαιρεθούν σε ομοιειδή μέρη ανάλογα με  τις  μερίδες  των  κοινωνών.

  Αν   το   δικαστήριο  διέταξε  την  πώληση  με  πλειστηριασμό,  διανέμεται το  εκπλειστηρίασμα.   Σε  περίπτωση  που  απαγορεύεται  να  εκποιηθεί  το  κοινό  σε  τρίτον,  ο πλειστηριασμός γίνεται μεταξύ των  κοινωνών.

    Κατά τη δικαστική  διανομή  κάθε  κοινωνός  έχει  δικαίωμα  να  απαιτήσει  να του πληρωθούν οι αξιώσεις που έχει από την κοινωνία κατά  των άλλων κοινωνών από το μέρος που περιέρχεται  με  τη  διανομή  στον  οφειλέτη.   Γι`  αυτή την πληρωμή το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την  πώληση αυτού του μέρους με πλειστηριασμό.

   Εμπράγματα  δικαιώματα  τρίτων  πάνω  στο  κοινό  πράγμα   δεν  παραβλάπτονται από τη διανομή, αδιάφορο αν έγινε αυτουσίως ή με πώληση  εκούσια ή με πλειστηριασμό.

  Για  πραγματικά  και  νομικά  ελαττώματα του μέρους του κοινού  πράγματος, που περιήλθε με τη διανομή στον  κάθε  κοινωνό,  οι  λοιποί  κοινωνοί  ευθύνονται  κατά τις διατάξεις για την πώληση, ανάλογα με τη  μερίδα τους.

 Η αξίωση για τη λύση της κοινωνίας δεν παραγράφεται.

    Με τη σύμβαση του  δανείου  ο  ένας  από  τους  συμβαλλομένους  μεταβιβάζει  στον  άλλον  κατά  κυριότητα χρήματα ή άλλα αντικαταστατά  πράγματα, και αυτός έχει υποχρέωση να αποδώσει άλλα πράγματα της ίδιας  ποσότητας και ποιότητας.

 Αν δεν ορίστηκε χρόνος  για  την  απόδοση  του  δανείου,  ούτε  συνάγεται αυτός από τις περιστάσεις, το δάνειο αποδίδεται αφού περάσει  ένας  μήνας  από την καταγγελία του δανειστή ή του οφειλέτη.  Αν είναι  άτοκο, ο οφειλέτης έχει δικαίωμα να το αποδώσει και χωρίς καταγγελία.

 Λόγω υπερημερίας ως προς την απόδοση, ο  οφειλέτης  χρηματικού  δανείου  δεν  έχει  σε  καμιά  περίπτωση  υποχρέωση  να καταβάλει άλλη  αποζημίωση εκτός από το νόμιμο ή το συμβατικό τόκο. Αντίθετη  συμφωνία  είναι άκυρη.

    Εκείνος που υποσχέθηκε την παροχή δανείου έχει δικαίωμα να την  αρνηθεί, αν ο δέκτης της υπόσχεσης έγινε μετά την υπόσχεση αφερέγγυος.

Το  ίδιο  δικαίωμα  έχει  αυτός  που  υποσχέθηκε  και  όταν  η  αφερεγγυότητα υπήρχε κατά την υπόσχεση, αυτός όμως την αγνοούσε  χωρίς  υπαιτιότητα.

Με  τη σύμβαση του χρησιδανείου ο ένας από τους συμβαλλομένους  (χρήστης) παραχωρεί στον άλλο τη χρήση πράγματος χωρίς αντάλλαγμα  και  αυτός  (χρησάμενος)  έχει υποχρέωση να αποδώσει το πράγμα μετά τη λήξη  της σύμβασης.

Ο χρήστης ευθύνεται μόνο για δόλο και βαριά αμέλεια.

 Ο χρήστης οφείλει αποζημίωση για ελαττώματα του πράγματος, που  την ύπαρξή τους αποσιώπησε με δόλο.

   Ο χρησάμενος φέρει τις συνηθισμένες δαπάνες για  τη  συντήρηση  του πράγματος.  Για άλλες δαπάνες έχει αξίωση σύμφωνα με τις διατάξεις  για  τη  διοίκηση  αλλοτρίων  και έχει δικαίωμα αφαίρεσης πριν από την  απόδοση του πράγματος.

         Ο  χρησάμενος  δεν  ευθύνεται  για  φθορά  ή   μεταβολές   του  πράγματος, που προέρχονται από τη συμφωνημένη χρήση.

Ο  χρησάμενος δεν έχει δικαίωμα να κάνει χρήση διαφορετική από  τη συμφωνημένη, ούτε να παραχωρήσει χωρίς άδεια του  χρήστη  τη  χρήση  του πράγματος σε τρίτον.

Το χρησιδάνειο, αν δεν ορίστηκε η διάρκεια της σύμβασης, λήγει  μόλις  ο χρησάμενος κάνει χρήση του πράγματος, ή περάσει ο χρόνος κατά  τον οποίο μπορούσε να κάνει χρήση.

Ο χρήστης έχει δικαίωμα να απαιτήσει το πράγμα και πριν από τη  λήξη της σύμβασης, αν ο χρησάμενος το χρησιμοποιεί αντίθετα προς  τους  όρους  της  σύμβασης,  ή  αν το χειροτερεύει, ή αν το παραχώρησε χωρίς  δικαίωμα σε τρίτον, ή αν ο ίδιος ο χρήστης  χρειάστηκε  επειγόντως  το  πράγμα και δεν μπορούσε να προβλέψει αυτή την ανάγκη.

Το χρησιδάνειο λήγει με το θάνατο του χρησαμένου.

Αν ο χρησάμενος παραχώρησε το πράγμα σε τρίτον, ο χρήστης μετά  τη  λήξη  του χρησιδανείου μπορεί να απαιτήσει και εναντίον του τρίτου  την απόδοση του πράγματος.

    Οι αξιώσεις του χρήστη για αποζημίωση λόγω μεταβολών ή  φθορών  του  πράγματος  παραγράφονται  αφού περάσουν έξι μήνες από τότε που το  ανάλαβε, σε κάθε περίπτωση παραγράφονται μαζί με την αξίωση του χρήστη  για ανάληψη του πράγματος.

         Οι αξιώσεις του  χρησαμένου  για  δαπάνες  παραγράφονται  αφού  περάσουν έξι μήνες από τη λήξη του χρησιδανείου.

   Με  τη  σύμβαση της παρακαταθήκης ο θεματοφύλακας παραλαμβάνει  από άλλον κινητό πράγμα για να  το  φυλάει  με  την  υποχρέωση  να  το  αποδώσει  όταν  του  ζητηθεί.   Αμοιβή  μπορεί  να απαιτηθεί μόνο όταν  συμφωνήθηκε ή συνάγεται από τις περιστάσεις.

   Ο  θεματοφύλακας  οφείλει  να  καταβάλει  την  επιμέλεια   που  καταβάλει  στις  δικές  του υποθέσεις. Αν όμως οφείλεται αμοιβή για τη  φύλαξη, ευθύνεται για κάθε πταίσμα.

Ο θεματοφύλακας δεν έχει δικαίωμα να μεταχειρίζεται το  πράγμα  χωρίς την άδεια του παρακαταθέτη.

Επίσης  δεν  έχει  δικαίωμα  να καταθέσει το πράγμα σε τρίτον,  εκτός  αν  εξουσιοδοτήθηκε  γι`  αυτό  από  τον  παρακαταθέτη,  ή   αν  εξαναγκάστηκε  από  τις  περιστάσεις,  ή  αν  συνηθίζεται  η περαιτέρω  κατάθεση.

Ο θεματοφύλακας που κατέθεσε το πράγμα σε τρίτον ευθύνεται, αν  το έκανε χωρίς δικαίωμα, για κάθε πταίσμα του  τρίτου,  αν  έκανε  την  κατάθεση  έχοντας  το  σχετικό δικαίωμα, ευθύνεται για πταίσμα ως προς  την εκλογή του τρίτου.

Και στις δύο περιπτώσεις ο  παρακαταθέτης  μπορεί  να  ασκήσει  απευθείας  κατά  του  τρίτου  τις  αγωγές  που  έχει  εναντίον  του  ο  θεματοφύλακας.

   Ο παρακαταθέτης οφείλει  να  αποδώσει  στο  θεματοφύλακα  ό,τι  αυτός  δαπάνησε  κανονικά για τη φύλαξη του πράγματος.  Οφείλει επίσης  να τον αποζημιώσει για τη ζημία από την παρακαταθήκη, εκτός αν η ζημία  αυτή δεν προέρχεται από πταίσμα του.

   Ο θεματοφύλακας, αν ο παρακαταθέτης απαιτεί το πράγμα, οφείλει  να το αποδώσει και αν ακόμη δεν έχει περάσει η προθεσμία που  ορίστηκε  για τη φύλαξή του.

         Ο  θεματοφύλακας δεν έχει δικαίωμα να επιστρέψει το πράγμα που  παρακατατέθηκε  πριν  περάσει  η  προθεσμία  που  ορίστηκε,  εκτός  αν  απρόβλεπτα  περιστατικά  του  καθιστούν  αδύνατη την ασφαλή φύλαξη του  πράγματος για περισσότερο χρόνο χωρίς δική του ζημία.

Αν δεν ορίστηκε  προθεσμία  για  τη  φύλαξη,  ο  θεματοφύλακας  μπορεί να επιστρέψει το πράγμα οποτεδήποτε.

   Το  πράγμα,  εφόσον  δεν ορίστηκε διαφορετικά, αποδίδεται στον  τόπο όπου φυλάγεται. Ο θεματοφύλακας δεν έχει υποχρέωση να προσκομίσει  το πράγμα στον παρακαταθέτη.

     Η κατάθεση  χρημάτων  ή  άλλων  αντικαταστατών  πραγμάτων,  σε  περίπτωση  αμφιβολίας λογίζεται ως δάνειο, αν ο θεματοφύλακας έχει την  εξουσία να τα χρησιμοποιεί.  Σχετικά όμως με το χρόνο και τον τόπο της  απόδοσης ισχύουν,  σε  περίπτωση  αμφιβολίας,  οι  διατάξεις  για  την  παρακαταθήκη.

Ο θεματοφύλακας χρεογράφων δεν έχει εξουσία να τα διαθέτει, αν  αυτή δεν του δόθηκε με έγγραφο και ρητά.

  Αν  δύο ή περισσότεροι παρέδωσαν σε τρίτον ένα πράγμα κινητό ή  ακίνητο για εξασφάλιση των αμφισβητούμενων ή αβέβαιων δικαιωμάτων  του  πάνω  σ` αυτό, ο θεματοφύλακας (μεσεγγυούχος) έχει την υποχρέωση να το  αποδώσει μόνο με τη Συναίνεση όλων ή μετά δικαστική απόφαση.

         Ο μεσεγγυούχος του προηγούμενου άρθρου ή αυτός που  διορίστηκε  με   δικαστική   απόφαση  υπόκειται  στις  διατάξεις  που  αφορούν  το  θεματοφύλακα, εφόσον τα μέρη δεν όρισαν διαφορετικά.

         Αν το επιβάλλει η φύση του αντικειμένου, ο  μεσεγγυούχος  έχει  υποχρέωση  να επιχειρεί και πράξεις διαχείρισης, οπότε εφαρμόζονται ως  προς αυτές οι διατάξεις για την εντολή.

Αν υπάρχει φανερή ανάγκη, ή αν η διατήρηση του πράγματος είναι  αδύνατη, ο μεσεγγυούχος έχει δικαίωμα να το εκποιήσει με τον τρόπο που  συμφέρει περισσότερο στα μέρη.

         Ο ξενοδόχος ευθύνεται για κάθε βλάβη,  καταστροφή  ή  αφαίρεση  των  πραγμάτων  που έφεραν οι πελάτες στο ξενοδοχείο, εκτός αν η ζημία  οφείλεται στον ίδιο τον πελάτη, ή σε επισκέπτη, συνοδό ή υπηρέτη  του,  ή στην ιδιάζουσα φύση του πράγματος ή σε ανώτερη βία.

Με  ξενοδοχεία  εξομοιώνονται  τα οικοτροφεία, οι κλινικές, οι  κλινάμαξες και τα επιβατικά πλοία ή  αερόπλοια  για  το  κατάλυμα  που  παρέχουν στους πελάτες.

     Για  χρήματα,  χρεόγραφα  και  τιμαλφή  η ευθύνη του ξενοδόχου  σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο  περιορίζεται  στο  ποσό  των  τριάντα  χιλιάδων  δραχμών  [ογδόντα οκτώ (88) ευρώ. Βλ. διατάξεις και τρόπο  μετατροπής σε ευρώ στο άρθρο 0]. για  κάθε πελάτη, εκτός αν ο ξενοδόχος,  γνωρίζοντας την ιδιότητα των  πραγμάτων  αυτών,  ανέλαβε  τη  φύλαξή  τους  ή  την αποποιήθηκε,  καθώς  και αν η ζημία προήλθε από πταίσμα το ξενοδόχου  ή της οικογένειας ή του προσωπικού του.

 Αν  ο  πελάτης,  έχοντας  πληροφορηθεί  τη   ζημία,   βραδύνει  αδικαιολόγητα  να την αναγγείλει στον ξενοδόχο, επέρχεται απόσβεση της  αξίωσής του για αποζημίωση,  εκτός αν είχε παραδώσει τα πράγματα  στον  ξενοδόχο ή η ζημία οφείλεται σε πταίσμα του ξενοδόχου, της οικογένειας  ή του προσωπικού του.

 Κάθε  μονομερής  γνωστοποίηση  του  ξενοδόχου  που αποκλείει ή  περιορίζει την ευθύνη του είναι άκυρη.

   Ο ξενοδόχος έχει Νόμιμο ενέχυρο στα πράγματα που έχει φέρει  ο  πελάτης  στο  ξενοδοχείο  για  τις  απαιτήσεις  του από τη διαμονή του  πελάτη σ` αυτό και από τις συναφείς  παροχές.   Οι  διατάξεις  για  το  Νόμιμο ενέχυρο του εκμισθωτή ακινήτου εφαρμόζονται αναλόγως.

Οι διατάξεις των προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται αναλόγως και  για  όσους  διατηρούν  στάβλους, αποθήκες, αμαξοστάσια, αεροδρόμια, ως  προς τα ζώα, τις άμαξες, τα αυτοκίνητα, τα  αερόπλοια  και  τα  συναφή  πράγματα που οι πελάτες φέρνουν σ αυτά.

    Η  υποχρέωση για ισόβια παροχή χρημάτων ή άλλων αντικαταστατών  πραγμάτων σε περιοδικές δόσεις (ισόβια πρόσοδος)  μπορεί  να  συσταθεί  για  ολόκληρη  τη  ζωή  του  δικαιούχου  ή  του οφειλέτη ή τρίτου.  Σε  περίπτωση αμφιβολίας λογίζεται ότι έχει συσταθεί για ολόκληρη  τη  ζωή  του  δικαιούχου.  Το  ποσό που καθορίστηκε για την πρόσοδο δηλώνει, σε  περίπτωση αμφιβολίας, το ποσό της προσόδου που πρέπει να  καταβάλλεται  ετησίως.

  Η πρόσοδος προκαταβάλλεται αν είναι χρηματική, κάθε μήνα,  και  οποιαδήποτε  άλλη  σε χρονικές περιόδους που καθορίζονται από το σκοπό  της προσόδου.  Αν ο δικαιούχος πεθάνει πριν από το τέλος της περιόδου,  για την οποία πρέπει να προκαταβληθεί η πρόσοδος, ο οφειλέτης  οφείλει  ολόκληρο το ποσό της περιόδου.

   Η σύμβαση για ισόβια πρόσοδο εναι άκυρη,  αν  δεν  καταρτιστεί  ενώπιον συμβολαιογράφου.

    Ο  δικαιούχος  προσόδου μπορεί να εκχωρήσει τα δικαιώματά του,  εκτός αν ορίστηκε διαφορετικά. Αυτός που συνιστά  πρόσοδο  υπέρ  άλλου  από χαριστική αιτία μπορεί ταυτόχρονα να ορίσει ότι είναι ακατάσχετη.

  Από  παίγνιο  ή  από  στοίχημα δεν γεννιέται απαίτηση. Το ίδιο  ισχύει και για την αφηρημένη υπόσχεση ή αναγνώριση τέτοιας οφειλής,  ή  για  την  έκδοση  συναλλαγματικής,  ή άλλου χρεωστικού ομολόγου για το  σκοπό αυτό.

    Τα  χρέη  από  παίγνιο ή από στοίχημα που καταβλήθηκαν εκούσια  και χωρίς δόλο ή άλλο τέχνασμα εκείνου που κέρδισε, δεν αναζητούνται.

 Απαίτηση  από  λαχείο  γεννιέται  μόνο  αν  η σύστασή του έχει  επιτραπεί με νόμο.

   Με τη σύμβαση της εγγύησης ο εγγυητής αναλαμβάνει απέναντι στο  δανειστή την ευθύνη ότι θα καταβληθεί η οφειλή.

 Εγγύηση μπορεί να δοθεί και για οφειλή μελλοντική ή υπό αίρεση.

   Η εγγύηση είναι άκυρη, αν δεν δηλωθεί εγγράφως.  Η έλλειψη του  εγγράφου καλύπτεται, εφόσον ο εγγυητής εκπλήρωσε την οφειλή.

   Η  εγγύηση προϋποθέτει έγκυρη κύρια οφειλή.  Είναι όμως ισχυρή  η  εγγύηση  για  οφειλή  που  συνομολογήθηκε  από  πρόσωπο  ανίκανο  ή  περιορισμένα  ικανό  για  δικαιοπραξία, αν ο εγγυητής εγγυήθηκε για το  πρόσωπο αυτό γνωρίζοντας την ανικανότητά του.

   Ο εγγυητής ευθύνεται για την έκταση που έχει κάθε φορά η κύρια  οφειλή, και ιδίως για τις συνέπειες του πταίσματος ή  της  υπερημερίας  του πρωτοφειλέτη.

Ο  εγγυητής,  σε  περίπτωση  αμφιβολίας,  δεν  ευθύνεται   για  παρεπόμενες  παροχές  που  είχαν συμφωνηθεί και ήταν απαιτητές κατά το  χρόνο της εγγύησης. Για τέτοιες παροχές που  γίνονται  απαιτητές  μετά  την εγγύηση, ο εγγυητής σε περίπτωση αμφιβολίας ευθύνεται μόνο αν κατά  το χρόνο της εγγύησης γνώριζε την ύπαρξή τους.

  Ο  εγγυητής  μπορεί  να προτείνει εναντίον του δανειστή τις μη  προσωποπαγείς  ενστάσεις  του  πρωτοφειλέτη,  και   αν   ακόμα   αυτός  παραιτηθεί απ` αυτές μετά τη συνομολόγηση της εγγύησης.

  Περισσότεροι εγγυητές ευθύνονται εις ολόκληρον και αν ακόμη δεν  ανέλαβαν από κοινού την εγγύηση.

  Ο  εγγυητής έχει δικαίωμα να αρνηθεί την καταβολή της οφειλής,  ωσότου ο  δανειστής  επιχειρήσει  αναγκαστική  εκτέλεση  εναντίον  του  πρωτοφειλέτη και αυτή αποβεί άκαρπη (ένσταση δίζησης).

         Σε περίπτωση εγγύησης  που  δόθηκε  για  χρηματική  οφειλή,  η  αναγκαστική  εκτέλεση  που  αναφέρεται στο προηγούμενο άρθρο πρέπει να  επιχειρηθεί στα κινητά πράγματα του πρωτοφειλέτη που  βρίσκονται  στον  τόπο της Κατοικίας ή της διαμονής του.

Αν  ο  δανειστής  έχει δικαίωμα ενεχύρου ή επίσχεσης σε κινητά  πράγματα του πρωτοφειλέτη, πρέπει να επιχειρήσει εκτέλεση και σ` αυτά.

 Ο εγγυητής δεν έχει την ένσταση της δίζησης:

1. Αν παραιτήθηκε  απ αυτήν, και ιδίως αν εγγυήθηκε ως αυτοφειλέτης,

2.  Αν η  δίωξη  του  πρωτοφειλέτη  έγινε  σημαντικά  δύσκολη λόγω μεταβολής της Κατοικίας ή  διαμονής του μετά τη συνομολόγηση της εγγύησης,

3.  Αν ο πρωτοφειλέτης  κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης και ο δανειστής δεν έχει  ενέχυρο  σε  πράγμα  του,

4.   Αν είναι φανερό ότι η αναγκαστική εκτέλεση εναντίον  του πρωτοφειλέτη θα απέβαινε άκαρπη.

   Ο εγγυητής, εφόσον ικανοποίησε το δανειστή και  έχει  δικαίωμα  Αναγωγής  εναντίον  του πρωτοφειλέτη, υποκαθίσταται στα δικαιώματα του  δανειστή.

         Ο εγγυητής που ικανοποίησε το δανειστή δεν  έχει  Αναγωγή,  αν  παρέλειψε να αντιτάξει βάσιμες ενστάσεις του πρωτοφειλέτη, που γνώριζε  ή όφειλε να γνωρίζει.

Ο  συνεγγυητής  που  ικανοποίησε  το  δανειστή  έχει   Αναγωγή  εναντίον  των  λοιπών  συνεγγυητών στην έκταση που σύμφωνα με το άρθρο  487, ευθύνονται μεταξύ τους οι οφειλέτες εις ολόκληρον.

  Ο εγγυητής μπορεί να απαιτήσει από τον  πρωτοφειλέτη  ασφάλεια  και  πριν  ακόμη  γίνει  απαιτητή  η  οφειλή:  1.   Αν  χειροτέρεψε  η  περιουσιακή κατάσταση του πρωτοφειλέτη, 2.   Αν  η  δίωξη  του  πρωτο-  φειλέτη  έγινε  σημαντικά  δύσκολη  λόγω μεταβολής της Κατοικίας ή της  διαμονής του  μετά  τη  συνομολόγηση  της  εγγύησης,  3.   Αν  ο  πρω-  τοφειλέτης  έγινε  υπερήμερος,  4.   Αν  ο  εγγυητής  καταδικάστηκε να  καταβάλει την οφειλή.

 Ο εγγυητής ελευθερώνεται,  εφόσον  από  πταίσμα  του  δανειστή  έγινε αδύνατη η ικανοποίησή του από τον οφειλέτη.

Ο  εγγυητής  ελευθερώνεται, εφόσον ο δανειστής παραιτήθηκε από  ασφάλειες που υπήρχαν αποκλειστικά για την απαίτησή του, για την οποία  είχε δοθεί η εγγύηση με αποτέλεσμα να ζημιωθεί ο εγγυητής.

`Οταν  η  κύρια  οφειλή  αποσβεστεί, ο εγγυητής ελευθερώνεται,  εκτός αν η απόσβεση επήλθε από δικό του πταίσμα.

Αν επήλθε σύγχυση κύριας οφειλής και εγγύησης  στο  ίδιο  πρό-  σωπο, τα δικαιώματα του δανειστή δεν παραβλάπτονται.

   Εκείνος που εγγυήθηκε για ορισμένο  μόνο  χρόνο  ελευθερώνεται  από  την  εγγύηση,  αν  ο δανειστής δεν επιδιώξει δικαστικώς την απαί-  τησή του μέσα σε ένα μήνα από την πάροδο  αυτού  του  χρόνου  και  δεν  συνεχίσει τη σχετική διαδικασία χωρίς υπαίτια καθυστέρηση.

   Εκείνος που εγγυήθηκε για αόριστο  χρόνο  μπορεί,  όταν  γίνει  απαιτητή  η  κύρια  οφειλή,  να  αξιώσει  από το δανειστή να επιδιώξει  δικαστικώς την απαίτησή του μέσα σε ένα μήνα και  να  συνεχίσει  χωρίς  υπαίτια  καθυστέρηση  τη διαδικασία.  Αν ο δανειστής δεν συμμορφωθεί  με την αξίωση του εγγυητή, ο εγγυητής ελευθερώνεται.

Αν  στην  περίπτωση  του προηγούμενου άρθρου απαιτείται καταγ-  γελία του δανειστή για να γίνει απαιτητή η κύρια  οφειλή,  ο  εγγυητής  μπορεί,  αφού  περάσει  ένα  έτος  αφότου εγγυήθηκε, να αξιώσει από το  δανειστή να καταγγείλει και να επιδιώξει δικαστικώς την απαίτησή  του,  μέσα  σε  ένα  μήνα,  και  να  συνεχίσει  χωρίς υπαίτια καθυστέρηση τη  διαδικασία. Αν ο δανειστής δεν συμμορφωθεί με  την  αξίωση  του  εγγυ-  ητή, ο εγγυητής ελευθερώνεται.

 Εκείνος  που  εγγυήθηκε υπέρ εργαζομένου ή εργολάβου ελευθερώ-  νεται, αν ο δανειστής  αμέλησε  να  ασκήσει  στον  εργαζόμενο  ή  στον  εργολάβο   την  επιβαλλόμενη  εποπτεία  και  από  την  παράλειψη  αυτή  γεννήθηκε ή αυξήθηκε η οφειλή.

   Η εντολή να πιστώσει ο εντολοδόχος στο δικό του όνομα και  για  δικό  του  λογαριασμό  έναν τρίτο, ισχύει ως εγγύηση για την υποχρέωση  του  τρίτου  από  την  πίστωση  που  χορηγήθηκε.   Στην  εντολή   αυτή  εφαρμόζεται αναλόγως η διάταξη του αρθρου 849.

  Με  τη  σύμβαση  του  συμβιβασμού οι συμβαλλόμενοι διαλύουν με  αμοιβαίες υποχωρήσεις μια φιλονικία τους ή μία αβεβαιότητα για  κάποια  έννομη σχέση.  Με αβέβαιη σχέση εξομοιώνεται και η επισφαλής απαίτηση.

  Ο  συμβιβασμός  μπορεί να ακυρωθεί, αν τα γεγονότα που κατά το  περιεχόμενο της σύμβασης αποτέλεσαν τη βάση του συμβιβασμού δεν  είναι  αληθινά  και  η  φιλονικία  ή  η  αβεβαιότητα  δεν θα γεννιόταν, αν οι  συμβαλλόμενοι γνώριζαν την κατάσταση.

   Η σύμβαση με την οποία γίνεται υπόσχεση ή  αναγνώριση  χρέους,  έτσι  ώστε  να  γεννιέται  ενοχή  ανεξάρτητα από την αιτία του χρέους,  είναι έγκυρη αν η  υπόσχεση  ή  η  δήλωση  για  την  αναγνώριση  γίνει  εγγράφως.   `Εγγραφη  υπόσχεση  ή δήλωση αναγνώρισης, που δεν αναφέρει  την αιτία του χρέους, λογίζεται σε περίπτωση αμφιβολίας ότι  έγινε  με  τέτοιο σκοπό.

        Το έγγραφο που αναφέρει το προηγούμενο άρθρο δεν απαιτείται αν  η υπόσχεση ή η αναγνώριση αφορά υπόλοιπο αλληλόχρεου  λογαριασμού  που  έχει κλείσει.

Αν η υπόσχεση ή η αναγνώριση αφορά αιτία για την οποία ο νόμος  απαιτεί ιδιαίτερο τύπο, είναι άκυρη αν δεν γίνει μ` αυτόν τον τύπο.

   Με την έκταξη εγχειρίζεται σ` εκείνον υπέρ του οποίου  γίνεται  (λήπτη) ένα έγγραφο, με το οποίο εξουσιοδοτείται ο λήπτης να εισπράξει  στο  όνομά  του  από  τον  εκτασσόμενο  μια  παροχή από χρήματα ή άλλα  Αντικαταστατά πράγματα και ο εκτασσόμενος να τα  καταβάλει  στο  λήπτη  για λογαριασμό του εκτάσσοντος.

   Ο εκτασσόμενος, αν αποδεχτεί την έκταξη  απέναντι  στο  λήπτη,  έχει  απέναντί  του  την  υποχρέωση να καταβάλει την παροχή.  Δεν έχει  δικαίωμα να αντιτάξει ενστάσεις ούτε από τη σχέση του  με  τον  εκτάσ-  σοντα ούτε από τη σχέση του εκτάσσοντος με το λήπτη.

Η αποδοχή γίνεται πάνω στο έγγραφο της έκταξης.

Ο εκτασσόμενος έχει υποχρέωση να  καταβάλει  την  παροχή  μόνο  όταν του παραδοθεί το έγγραφο της έκταξης.

Η απαίτηση του λήπτη κατά του  εκτασσομένου  από  την  αποδοχή  παραγράφεται μετά τρία χρόνια.

  Ο εκτασσόμενος, από μόνο το λόγο ότι είναι τυχόν οφειλέτης του εκτάσσοντος,  δεν  έχει  υποχρέωση  να αποδεχτεί την έκταξη ή να κατα- βάλει την παροχή που αναγράφεται σ` αυτήν.

  Αν η έκταξη έγινε για να εξοφληθεί κάποιο χρέος του εκτασσομέ-  νου  προς  τον  εκτάσσοντα  ή του τελευταίου προς το λήπτη, η εξόφληση  αυτή, εφόσον δεν συμφωνήθηκε  διαφορετικά,  επέρχεται  μόνο  αφότου  ο  εκτασσόμενος καταβάλει στο λήπτη.

  Ο  λήπτης οφείλει να ειδοποιήσει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση τον  εκτάσσοντα, αν δεν θέλει ή δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την  έκταξη  ή  αν ο εκτασσόμενος αρνείται να την αποδεχτεί ή να καταβάλει την παροχή.

   Ο  εκτάσσων  έχει δικαίωμα απέναντι στον εκτασσόμενο να ανακα-  λέσει την έκταξη, εφόσον ο εκτασσόμενος δεν  την  αποδέχτηκε  απέναντι  στο λήπτη ή δεν κατέβαλε την παροχή.

Αν ο εκτάσσων κηρύχθηκε σε πτώχευση, η έκταξη  που  δεν  έγινε  ακόμη αποδεκτή λογίζεται ότι ανακλήθηκε.

   Η έκταξη δεν αποσβήνεται, αν πεθάνει ή γίνει αργότερα ανίκανος  για δικαιοπραξία ο εκτάσσων, ο εκτασσόμενος ή ο λήπτης.

  Ο λήπτης έχει δικαίωμα να μεταβιβάσει με σύμβαση την έκταξη σε  άλλον.

Ο εκτάσσων μπορεί να αποκλείσει αυτή τη  μεταβίβαση.  Απέναντι  όμως στον εκτασσόμενο ο αποκλεισμός αυτός ισχύει μόνο αν προκύπτει από  το  έγγραφο  της έκταξης ή αν γνωστοποιήθηκε στον εκτασσόμενο πριν από  την αποδοχή της έκταξης ή πριν από την καταβολή.

         Η  δήλωση για τη μεταβίβαση που προβλέπει το προηγούμενο άρθρο  απαιτείται να είναι έγγραφη και μπορεί να γίνει και πάνω  στο  έγγραφο  της  έκταξης.  Σε κάθε περίπτωση πρέπει να παραδοθεί στο νέο λήπτη και  το έγγραφο της έκταξης.

Αν ο εκτασσόμενος αποδεχτεί την έκταξη απέναντι στο νέο από τη  μεταβίβαση  λήπτη,  δεν  έχει  δικαίωμα  να  αντιτάξει  εναντίον   του  ενστάσεις από την έννομη σχέση του με τον προηγούμενο λήπτη.

Κατά  τα  λοιπά στη μεταβίβαση της έκταξης ισχύουν αναλόγως οι  διατάξεις για την εκχώρηση.

 `Οποιος  υπέγραψε έγγραφο που περιέχει υπόσχεσή του για κάποια  παροχή στον κομιστή του εγγράφου (ανώνυμο χρεόγραφο),  έχει  υποχρέωση  να καταβάλει στον κομιστή τήν παροχή, εκτός αν αυτός δεν έχει δικαίωμα  να διαθέσει τον τίτλο.

     Ο  οφειλέτης  ελευθερώνεται  καταβάλλοντας  στον  κομιστή  του  χρεογράφου, και αν ακόμη ο κομιστής δεν έχει  δικαίωμα  να  το  διαθέσει, εκτός αν πληρώνοντας ενέργησε αντίθετα προς την καλή πίστη και τα  συναλλακτικά ήθη.

     Ο οφειλέτης υποχρεώνεται από τον τίτλο και αν ακόμη  ο  τίτλος  του  αφαιρέθηκε  με  κλοπή  ή  χάθηκε  ή  έχει  τεθεί με άλλο τρόπο σε  κυκλοφορία χωρίς τη θέλησή του.

  Τα  ανώνυμα  χρεόγραφα,  που  εκδόθηκαν στην Ελλάδα και περιέ-  χουν υπόσχεση πληρωμής ορισμένου χρηματικού ποσού, μπορούν  να  τεθούν  σε  κυκλοφορία μόνο στις περιπτώσεις όπου το επιτρέπει ειδικά ο νόμος.  Ο τίτλος που  κυκλοφόρησε  κατά  παράβαση  αυτής  της  διάταξης  είναι  άκυρος.    Εκείνος   που  τον  υπέγραψε  ενέχεται  για  τη  ζημία  που  προξενήθηκε στον κομιστή από την έκδοση.

       Ο  οφειλέτης  έχει δικαίωμα να προτείνει κατά του κομιστή μόνο  ενστάσεις ακυρότητας του τίτλου, ή ενστάσεις  που  προκύπτουν  από  το  ίδιο  το  έγγραφο,  ή  που ανήκουν στον οφειλέτη κατά του κομιστή προσωπικώς.

  Ο οφειλέτης έχει υποχρέωση παροχής μόνο  αν  του  παραδοθεί  ο  τίτλος.  Με  την παράδοση ο οφειλέτης αποκτά αυτοδικαίως την κυριότητα  του τίτλου και αν ακόμα ο κομιστής δεν είχε δικαίωμα να τον διαθέσει.

  Αν ο τίτλος, εξαιτίας φθοράς ή  αλλοίωσης,  έγινε  ακατάλληλος  για κυκλοφορία, το ουσιώδες του όμως περιεχόμενο και τα διακριτικά του  σημεία  μπορούν  ακόμη να διαγνωστούν, ο κομιστής του έχει δικαίωμα να  απαιτήσει από τον οφειλέτη την έκδοση νέου  τίτλου,  παραδίνοντάς  του  ταυτόχρονα εκείνον που έχει φθαρεί. Η δαπάνη βαρύνει τον κομιστή.

     Σε  περίπτωση  κλοπής,  απώλειας  ή  καταστροφής  του ανώνυμου  χρεογράφου, ο μέχρι τότε κομιστής του μπορεί, εφόσον δεν  ορίζεται  σ`  αυτό  το  αντίθετο,  να  ζητήσει  από  το δικαστήριο να κηρύξει, με τη  διαδικασία που ορίζει ο νόμος, τον τίτλο  ανίσχυρο  ή  να  απαγορεύσει  στον  οφειλέτη  να  πληρώσει σ` εκείνον που τον παρουσιάςει. Η διάταξη  αυτή δεν εφαρμόζεται στα τοκομερίδια, στα  μερισματόγραφα,  καθώς  και  στα άτοκα γραμμάτια που είναι πληρωτέα ενόψει.

Εκείνος  που  προκάλεσε,  σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο, την  κήρυξη του χρεογράφου ως ανίσχυρου,  εκτός από το δικαίωμα να  ασκήσει  την  αξίωσή  του  δυνάμει  του  χρεογράφου,  έχει  και  το δικαίωμα να  απαιτήσει από τον οφειλέτη να εκδώσει νέο  τίτλο.   Η  δαπάνη  βαρύνει  εκείνον που το ζητεί.

   Τα τοκομερίδια του ανώνυμου χρεογράφου, εφόσον δεν ορίζεται σ`  αυτά το αντίθετο, εξακολουθούν να ισχύουν και αν  ακόμη  αποσβεστεί  η  κύρια απαίτηση ή αρθεί ή μεταβληθεί η υποχρέωση πληρωμής τόκου.

Εφόσον  κατά  την  εξόφληση  του κύριου τίτλου δεν αποδίδονται  τέτοια τοκομερίδια, ο οφειλέτης έχει δικαίωμα να παρακρατήσει το  ποσό  που αναγράφεται σ` αυτά εωσότου συμπληρωθεί ο χρόνος της Παραγραφής.

         Σε περίπτωση κλοπής, απώλειας  ή  καταστροφής  τοκομεριδίων  ή  μερισματογράφων  ο  μέχρι τότε κομιστής έχει δικαίωμα να απαιτήσει από  τον οφειλέτη την πληρωμή, αν πριν από τη λήξη τους τον ειδοποίησε  για  την  κλοπή,  την  απώλεια  ή  την  καταστροφή  και κανείς άλλος δεν τα  παρουσίασε για πληρωμή ούτε άσκησε σχετική αγωγή.

Η αξίωση της προηγούμενης παραγράφου μπορεί να αποκλειστεί  με  αντίθετη  ρήτρα  διατυπωμένη  πάνω  στο  τοκομερίδιο  ή  στο  μερισμα-  τόγραφο.

Στην περίπτωση που εκδίδονται  νέα  τοκομερίδια  ή  μερισματό-  γραφα  ανώνυμου χρεογράφου, αυτά παραδίδονται στον κομιστή του ειδικού  στελέχους της  ανανέωσης.   Αν  ο  κομιστής  του  ανώνυμου  χρεογράφου  εναντιώνεται στην παράδοση, παραδίδονται σ αυτόν.

Οι  διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται, αν  έχει οριστεί διαφορετικά πάνω στο στέλεχος της ανανέωσης.

    Το ανώνυμο χρεόγραφο μπορεί να μετατραπεί σε  ονομαστικό  υπέρ  ορισμένου  δικαιούχου  μόνο  από  τον  οφειλέτη.  Ο οφειλέτης δεν έχει  τέτοια υποχρέωση.

  `Οποιος  έχει  σχετικά  με  κάποιο  πράγμα αξίωση εναντίον του  κατόχου του, έχει δικαίωμα να απαιτήσει  απ`  αυτόν  να  επιδείξει  το  πράγμα, αν η επίδειξη είναι αναγκαία για την άσκηση της αξίωσης.

         `Οποιος έχει έννομο συμφέρον να  πληροφορηθεί  το  περιεχόμενο  ενός  εγγράφου  που βρίσκεται στην κατοχή αλλου έχει δικαίωμα να απαι-  τήσει την επίδειξη ή και αντίγραφό του, αν το έγγραφο  συντάχθηκε  για  το  συμφέρον  αυτού  που το ζητεί, ή πιστοποιεί έννομη σχέση που αφορά  και αυτόν, ή σχετίζεται με  διαπραγματεύσεις  που  έγιναν  σχετικά  με  τέτοια  έννομη  σχέση είτε απευθείας από τον ίδιο είτε για το συμφέρον  του, με τη μεσολάβηση τρίτου.

  Η επίδειξη του πράγματος ή του εγγράφου γίνεται στον τόπο όπου  βρίσκεται κατά το χρόνο της αίτησης, εκτός αν ο ένας ή ο άλλος αξιώσει  για σπουδαίο λόγο την επίδειξη αλλού.

Ο κίνδυνος και οι δαπάνες της επίδειξης βαρύνουν  εκείνον  που  την αξιώνει.

Ο κάτοχος μπορεί να αντιτάξει άρνηση, εφόσον  δεν  προκαταβάλ-  λονται οι δαπάνες και δεν παρέχεται ασφάλεια για ενδεχόμενη ζημία.

 `Οποιος  έγινε  πλουσιότερος  χωρίς  νόμιμη  αιτία   από   την  περιουσία  ή  με ζημία άλλου έχει υποχρέωση να αποδώσει την ωφέλεια. Η  υποχρέωση αυτή γεννιέται ιδίως  σε  περίπτωση  παροχής  αχρεώστητης  ή  παροχής  για  αιτία  που  δεν  επακολούθησε ή έληξε ή αιτία παράνομη ή  ανήθικη.

Με παροχή εξομοιώνεται και η συμβατική  αναγνώριση  ότι  υπάρ-  χει ή δεν υπάρχει χρέος.

    Η  απαίτηση  αχρεωστήτου  αποκλείεται, αν ο λήπτης της παροχής  αποδείξει ότι αυτός που κατέβαλε γνώριζε ότι δεν υπήρχε το χρέος.

Το χρέος που καταβλήθηκε πριν από τη λήξη  του  δεν  αναζητεί-  ται. Επίσης δεν αναζητούνται οι καρποί του ενδιάμεσου χρόνου.

Η  απαίτηση  αχρεωστήτου  αποκλείεται για ό,τι καταβλήθηκε από  ιδιαίτερο ηθικό καθήκον ή από λόγους ευπρέπειας.

  Παροχή που έγινε για ανήθικη αιτία δεν αναζητείται, αν η  ανή-  θικη αιτία αφορά και το δότη.          Η διάταξη αυτή δεν ισχύει αν η παροχή αυτή συνίσταται σε συνο-  μολόγηση  υποχρέωσης.  `Ο,τι  όμως  δόθηκε  για  να  εκπληρωθεί αυτή η  υποχρέωση δεν αναζητείται.

   Ο λήπτης οφείλει να αποδώσει το πράγμα που έλαβε ή  το  αντάλ-  λαγμα  που  τυχόν  έλαβε απ` αυτό. Οφείλει επίσης να αποδώσει και τους  καρπούς που συνέλεξε καθώς και ο,τιδήποτε απέκτησε από το πράγμα.

         Η  υποχρέωση  για  απόδοση  κατά  το προηγούμενο άρθρο αποσβήνεται, εφόσον ο λήπτης δεν είναι πια πλουσιότερος κατά  το  χρόνο  της  επίδοσης της αγωγής.

Από την επίδοση της αγωγής ο λήπτης ευθύνεται κατά τις γενικές  διατάξεις των άρθρων 346 και 348.

Ο  λήπτης  ευθύνεται σαν να είχε επιδοθεί η αγωγή:

1. σε περίπτωση  απαίτησης  αχρεωστήτου,  εφόσον  γνώριζε  ή  αφότου  έμαθε  την  ανυπαρξία του χρέους,

2. σε περίπτωση απαίτησης για παράνομη ή ανήθικη  αιτία.

         Σε  περίπτωση απαίτησης για αιτία που δεν επακολούθησε ή έληξε  ο λήπτης, αφότου όφειλε να προβλέψει την αναζήτηση, ευθύνεται για ό,τι  έλαβε σαν να είχε επιδοθεί η αγωγή.

Ο λήπτης έχει την υποχρέωση να αποδώσει  καρπούς  μόνο  αφότου  μάθει ότι η αιτία δεν επακολούθησε ή έληξε.

  Εφόσον ο λήπτης δεν ευθύνεται σε απόδοση, επειδή ό,τι περιήλθε  σ` αυτόν χωρίς αιτία το προσπόρισε σε τρίτον  με  χαριστική  πράξη,  ο δότης μπορεί να αναζητήσει από τον τρίτο ό,τι περιήλθε σ` αυτόν.

`Οποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση  να  τον αποζημιώσει

  Δεν ευθύνεται οποιος ζημίωσε άλλον χωρίς να έχει συνείδηση των πράξεών  του ή ενώ βρισκόταν σε ψυχική ή διανοητική διαταραχή που περιόριζε  αποφασιστικά  τη λειτουργία της κρίσης και της βούλησής του”.

`Οποιος  κατά  την  επαγωγή  της ζημίας έφερε τον εαυτό του σε  τέτοια κατάσταση με χρήση οινοπνευματωδών ποτών  ή  άλλων  παραπλήσιων  μέσων,  ευθύνεται  για τη ζημία, εκτός αν περιήλθε στην κατάσταση αυτή  χωρίς υπατιότητά του.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με το  άρθρο 20 του Ν. 2447/1996 (Α` 278).

`Οποιος δεν έχει συμπληρώσει το δέκατο έτος  της  ηλικίας  του  δεν ευθύνεται για τη ζημία που προξένησε.

  `Οποιος έχει συμπληρώσει το δέκατο, αλλά όχι το δέκατο τέταρτο  έτος της ηλικίας του ευθύνεται για τη ζημία που  προξένησε,  εκτός  αν ενέργησε χωρίς διάκριση.  Το ίδιο ισχύει και για τους κωφαλάλους.

Αυτός που προξένησε τη ζημία, εφόσον κατά  τις  διατάξεις  των άρθρων  915  έως  917  δεν  έχει ευθύνη, μπορεί να καταδικαστεί από το δικαστήριο, ύστερα από εκτίμηση της κατάστασης των  μερών,  σε  εύλογη αποζημίωση, αν η ζημία δεν μπορεί να καλυφθεί από αλλού.

  `Οποιος  με  πρόθεση ζημίωσε άλλον κατά τρόπο αντίθετο προς τα  χρηστά ήθη έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει.

 `Οποιος,  γνωρίζοντας  ή  υπαίτια  αγνοώντας,  υποστηρίζει   ή  διαδίδει  αναληθείς  ειδήσεις  που  εκθέτουν  σε κίνδυνο την πίστη, το  επάγγελμα ή το μέλλον άλλου, έχει την υποχρέωση να τον αποζημιώσει.

Σημ.: όπως ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ  με το άρθρο 7 Ν. 1329/1983.

 Ο κύριος ή ο προστήσας κάποιον άλλον σε μια  υπηρεσία  ευθύνε-  ται  για  τη  ζημία  που ο υπηρέτης ή ο προστηθείς προξένησε σε τρίτον  παράνομα κατά την υπηρεσία του.

  Οποιος έχει την εποπτεία ανηλίκου ή ενηλίκου ο οποίος τελεί υπό δικαστική συμπαράσταση ευθύνεται για τη ζημία που τα πρόσωπα αυτά προξενούν παράνομα σε τρίτον, εκτός αν αποδείξει ότι άσκησε την προσήκουσα εποπτεία ή ότι η ζημία δεν μπορούσε να αποτραπεί.

Την ίδια ευθύνη έχει και όποιος ασκεί την εποπτεία με σύμβαση.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 21 του Ν. 2447/1996     (Α` 278).

Ο κάτοχος ζώου ευθύνεται για τη ζημία που προξενήθηκε απ` αυτό  σε τρίτον.

Αν η ζημία έγινε από κατοικίδιο ζώο που χρησιμοποιείται για το  επάγγελμα,  τη  φύλαξη  της  Κατοικίας  ή τη διατροφή του κατόχου του,  αυτός δεν ευθύνεται, αν αποδείξει ότι δεν τον βαρύνει  κανένα  πταίσμα  ως προς τη φύλαξη και την εποπτεία του ζώου.

 Ο  κύριος ή νομέας κτίσματος ή άλλου έργου που συνέχεται με το  έδαφος ευθύνεται για τη  ζημία  που  προξενήθηκε  σε  τρίτον  εξαιτίας  ολικής  η  μερικής  πτώσης  του,  εκτός  αν  αποδείξει ότι η πτώση δεν  οφείλεται σε ελαττωματική κατασκευή ή σε πλημμελή συντήρησή του.

  Αν  από  κοινή  πράξη  περισσοτέρων προήλθε ζημία ή αν για την  ίδια ζημία  ευθύνονται  παράλληλα  περισσότεροι,  ενέχονται  όλοι  εις  ολόκληρον.   Το  ίδιο  ισχύει  και  αν  έχουν  ενεργήσει  περισσότεροι  συγχρόνως ή διαδοχικά και δεν μπορεί  να  εξακριβωθεί  τίνος  η  πράξη  επέφερε τη ζημία.

    Εκείνος  που  κατά το προηγούμενο άρθρο κατέβαλε ολόκληρη, την  αποζημίωση έχει δικαίωμα Αναγωγής  κατά  των  λοιπών.   Το  δικαστήριο  προσδιορίζει  το μέτρο της μεταξύ τους ευθύνης ανάλογα με το βαθμό του  πταίσματος καθενός. Αν δεν μπορεί να εξακριβωθεί  ο  βαθμός  αυτός,  η  ζημία κατανέμεται μεταξύ όλων σε ίσα μέρη.

  Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου ο υπόχρεος  οφείλει  να  κατα-  βάλει  τα νοσήλια και τα έξοδα της κηδείας σ` εκείνον που κατά το νόμο  βαρύνεται μ αυτά.  `Εχει επίσης την υποχρέωση να  αποζημιώσει  εκείνον  που  κατά  το  νόμο  είχε  δικαίωμα  να απαιτεί από το θύμα διατροφή ή  παροχή υπηρεσιών.

   Σε  περίπτωση  βλάβης του σώματος ή της υγείας προσώπου η απο-  ζημίωση περιλαμβάνει, εκτός από τα νοσήλια και τη ζημία που  έχει  ήδη  επέλθει,  ο,τιδήποτε  ο  παθών  θα  στερείται  στο μέλλον ή θα ξοδεύει  επιπλέον εξαιτίας της αύξησης των δαπανών του.  Υποχρέωση  αποζημίωσης  υπάρχει  και  προς  τον  τρίτο, ο οποίος είχε κατά το νόμο δικαίωμα να  απαιτήσει την παροχή υπηρεσιών από τον παθόντα και τις στερείται.

         Η αποζημίωση των δύο προηγούμενων άρθρων  που  αναφέρεται  στο  μέλλον  καταβάλλεται  σε  χρηματικές  δόσεις  κατά μήνα. `Οταν υπάρχει  σπουδαίος λόγος,  η  αποζημίωση  μπορεί  να  επιδικαστεί  σε  κεφάλαιο  εφάπαξ.

Ο οφειλέτης της αποζημίωσης μπορεί  κατά  τις  περιστάσεις  να  υποχρεωθεί να παράσχει ασφάλεια.

Η  αξίωση  αποζημίωσης δεν αποκλείεται από το λόγο ότι κάποιος  άλλος έχει την υποχρέωση να  αποζημιώσει  ή  να  διατρέφει  αυτόν  που  αδικήθηκε.

Η  αναπηρία  ή  η  παραμόρφωση  που  προξενήθηκε  στον παθόντα  λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη κατά  την  επιδίκαση  της  αποζημίωσης,  αν  επιδρά στο μέλλον του.

   Σε  περίπτωση  αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για  την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη  κατά  την  κρίση  του  χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει  ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή  της  υγείας,  της  τιμής  ή  της  αγνείας  τοι  ή  στερήθηκε  την  ελευθερία του. Σε περίπτωση θανάτωσης  προσώπου η χρηματική  αυτή  ικανοποίηση  μπορεί  να  επιδικαστεί  στην  οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης.

Η αξίωση του προηγούμενου άρθρου δεν  εκχωρείται  ούτε  κληρονομείται,  εκτός  αν  αναγνωρίστηκε  με  σύμβαση  ή επιδόθηκε γι αυτήν  αγωγή.